ΤΕΕ/ΤΑΚ: Προτάσεις εκσυγχρονισμού και βιωσιμότητας χώρων/πάρκων βιομηχανικής δραστηριότητας
Οι προτάσεις του ΤΕΕ/ΤΑΚ, όπως διατυπώνονται στην ανακοίνωση που υπογράφει ο πρόεδρος της Δ.Ε. Γ. Ταβερναράκης, κοινοποιούνται στους βουλευτές Ανατολικής Κρήτης, τον πρόεδρο ΤΕΕ κ. Γιώργο Στασινό, τα Περιφερειακά Τμήματα ΤΕΕ και τα μέλη του ΤΕΕ/ΤΑΚ
Σημειώνεται ότι οι προτάσεις του ΤΕΕ/ΤΑΚ, όπως διατυπώνονται στην ανακοίνωση που υπογράφει ο πρόεδρος της Δ.Ε. Γ. Ταβερναράκης, κοινοποιούνται στους βουλευτές Ανατολικής Κρήτης, τον πρόεδρο ΤΕΕ κ. Γιώργο Στασινό, τα Περιφερειακά Τμήματα ΤΕΕ και τα μέλη του ΤΕΕ/ΤΑΚ.
Όπως αναφέρει το ΤΕΕ/ΤΑΚ, «ο ν.4982/2022 και οι περαιτέρω ΚΥΑ και Κανονισμοί λειτουργίας φαίνεται να προκαλούν αρρυθμίες και αντικίνητρα στην ελληνική παραγωγική κοινότητα αντί να ρυθμίζουν ορθά την λειτουργία της και να προδιαθέτουν την σύγχρονη αναπτυξιακή τάση. Οι προκλήσεις που υπάρχουν και ταυτόχρονα οι δυσκολίες που προκύπτουν από τη νέα νομοθεσία στα θέματα Υποδομών – Λειτουργίας – Ενεργειακού κόστους, και απουσίας κυκλικότητας και Περιβαλλοντικής προστασίας στην διαχείριση δημιουργούν εκρηκτικό μίγμα που πλήττει την ανθεκτικότητα τους.
Διανύουμε μια περίοδο που οι αρνητικές επιπτώσεις στην οικονομία μας από τα μονοπώλια στην ενέργεια γίνονται εμφανείς, οι παραγωγικές μονάδες, καλούνται να βιώσουν επίσης ένα ολιγοπωλιακό καθεστώς με πρώτη και άμεση συνέπεια την κατακόρυφη αύξηση του λειτουργικού τους κόστους, το οποίο δημιουργεί τάση για θέση εκτός ανταγωνισμού και μείωση του συνολικού αντίκτυπου προς την τοπική και εθνική οικονομία.
Παρακολουθούμε τις νέες επενδύσεις σε υποδομές που έχουν απόλυτη ανάγκη οι ΒΙΠΕ και εν γένη τα Επιχειρηματικά Πάρκα στο σύνολό τους, είτε στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης, είτε μέσω άλλων πόρων, να πραγματοποιούνται χωρίς να γίνεται ουσιαστικά διαβούλευση με τους άμεσα ενδιαφερόμενους. Νέοι Κανονισμοί Λειτουργίας, που απορρέουν από τον Νόμο 4982/2022, προήλθαν από μια πλήρως αμφισβητούμενη νομοθετική διαδικασία, για την ΒΙΠΕ Ηρακλείου, η ένταξη σε Νέο Κανονισμό προήλθε κατά την διάρκεια Υπηρεσιακής Κυβέρνησης.
Η εφαρμογή των Κανονισμών Λειτουργίας στα Επιχειρηματικά Πάρκα έχουν ως αποτέλεσμα την υπέρμετρη αύξηση στα κόστη λειτουργίας και διαχείρισης η οποία καθορίζεται με εντελώς ασαφή τρόπο. Από τη συμμετοχή των εγκατεστημένων επιχειρήσεων σε τρέχουσα έρευνα για το χωροταξικό στα Επιχειρηματικά Πάρκα, προκύπτει, ότι όλες ανεξαίρετα, για το τρίτο και τέταρτο τρίμηνο του 2023, παρέλαβαν από τριπλάσιους έως και οκταπλάσιους λογαριασμούς σε σχέση με τις αντίστοιχες περιόδους του 2022 και 2021 με τις αυξήσεις να συνεχίζονται. (Στοιχεία από ΠΑΣΕΒΙΠΕ)
Επιπροσθέτως, είναι ορατές στην εγχώρια μεταποιητική βιομηχανία οι επιπτώσεις της συνεχιζόμενης ενεργειακής κρίσης, με την εκτόξευση του κόστους του φυσικού αερίου και του ηλεκτρισμού, σε συνδυασμό με την αδυναμία πρόβλεψης εξέλιξης των τιμών ακόμα και σε βραχυπρόθεσμη βάση.
Κινδυνεύει να χαθεί η θετική δυναμική που κατάφεραν να αποκτήσουν οι επιχειρήσεις και ειδικά η βιομηχανία τα τελευταία χρόνια, με σημαντική αύξηση της προστιθέμενης αξίας, των εξαγωγών καθώς και της απασχόλησης, η οποία το Γ’ Τρίμηνο 2023 ξεπέρασε τις 425.000 χιλιάδες άμεσες θέσεις εργασίας (μεταποίηση και εξορυκτική δραστηριότητα, με ετήσια αύξηση 2,4%).
Η ένταση των προβλημάτων, ιδιαίτερα για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις καθώς και για τη βιομηχανία έντασης ενέργειας, λαμβάνει πια διαστάσεις υπαρξιακού κινδύνου. Ενδεχόμενη επιβράδυνση της βιομηχανικής δραστηριότητας θα επιβάρυνε περαιτέρω τις ήδη σοβαρές κοινωνικές επιπτώσεις της ενεργειακής κρίσης, ιδίως στο πεδίο των εισοδημάτων και της απασχόλησης.
Στην παρούσα συγκυρία πρόσθετο λόγο ανησυχίας για την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων και ειδικά της ελληνικής βιομηχανίας συνιστά το γεγονός ότι τους τελευταίους μήνες, και εν απουσία κοινής πολιτικής σε επίπεδο ΕΕ, τα Κράτη Μέλη ξεδιπλώνουν όλο και περισσότερο αποτελεσματικά μέτρα στήριξης της βιομηχανίας τους για την αντιστάθμιση του υψηλού ενεργειακού κόστους, αξιοποιώντας, μεταξύ άλλων, και το Ευρωπαϊκό Προσωρινό Πλαίσιο Κρατικών Ενισχύσεων για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κρίσης.
Το γεγονός αυτό θέτει σε κίνδυνο την εσωτερική αγορά, δημιουργώντας πρόσθετες ανισότητες μεταξύ των χωρών.
Προτείνεται ενδεικτικά:
- Αντιστάθμιση Ενεργειακού Κόστους: Το εφαρμοζόμενο μοντέλο ανακοίνωσης μέτρων στήριξης σε περίπου μηνιαία βάση οδηγεί σε αδυναμία έστω και βραχυπρόθεσμης πρόβλεψης του τελικού ενεργειακού κόστους. Ακολουθώντας τις πολιτικές που εφαρμόζονται σε άλλα Κράτη-Μέλη της ΕΕ προτείνεται η υιοθέτηση μιας τιμής στόχου μέσω της επικαιροποίησης της επιδότησης ανά τακτά χρονικά διαστήματα για την ανταγωνιστική χρέωση της ηλεκτρικής ενέργειας που καταναλώνει η εγχώρια βιομηχανία.
- PPAs: Τα PPAs (Purchase Power Agreements) δεν μπορούν να υλοποιηθούν με το νέο μηχανισμό αποζημίωσης (ΕΕΑΕΗ) που ισχύει από το καλοκαίρι για τις ΑΠΕ (85€/MWH). Πρέπει να εξαιρεθούν από αυτό καθώς αποτελούν βασικό εργαλείο μείωσης του κόστους ενέργειας των επιχειρήσεων. Η ρύθμιση η οποία έχει εξαγγελθεί δεν πρέπει να περιορίζεται στην εξαίρεση μόνο των διμερών συμβολαίων με φυσική παράδοση αλλά να περιλαμβάνει και τα χρηματοοικονομικά (virtual) διμερή συμβόλαια, με την προϋπόθεση να είναι σε αυτά πλήρως καθορισμένα τόσο η μονάδα παραγωγής όσο και ο αγοραστής. Η εξαίρεση μόνο των ΡΡΑs με φυσική παράδοση αποτελεί σημαντικό εμπόδιο για τις μικρές βιομηχανίες να συνάψουν συμφωνίες με παραγωγούς ΑΠΕ διότι εξαρτώνται από τη σύμφωνη γνώμη ενός προμηθευτή. Να επιταχυνθεί η έγκριση του μηχανισμού κρατικής ενίσχυσης των βιομηχανικών PPAs (Green Pool) από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
- Να ληφθεί κάθε δυνατό μέτρο διευκόλυνσης των επιχειρήσεων για την εγκατάσταση συστημάτων ΑΠΕ και ιδιαίτερα τα συστήματα αυτοκατανάλωσης – μηδενικής έγχυσης στο δίκτυο. Οι ΒΙ.ΠΕ. να αντιμετωπιστούν σαν ένα ανεξάρτητο δίκτυο με δικό τους ηλεκτρικό χώρο και να έχουν μεγάλη προτεραιότητα (τύπου «Α») στη δημιουργία και σύνδεση έργων ΑΠΕ που είναι χωροθετημένα εντός ΒΙ.ΠΕ.
- Ενθάρρυνση με ειδικά κίνητρα για την ηλεκτροπαραγωγή και τη συμπαραγωγή ηλεκτρισμού-θερμότητας από μορφές ΑΠΕ που εξυπηρετούν ως φορτίο βάσης (βιομάζα, βιοαέριο, ανάκτηση θερμότητας, υδροηλεκτρικά, κτλ)
- Να δοθούν κίνητρα για τον ενεργειακό εκσυγχρονισμό των ΒΙ.ΠΕ. με καινοτόμα ενεργειακά συστήματα και υποδομές που εφαρμόζονται ήδη στην Ευρώπη. Τα έξυπνα δίκτυα 5ης γενιάς προσφέρουν τη δημιουργία νέων έξυπνων δικτύων ενέργειας (ηλεκτρικής, ψύξης, θέρμανσης) όπου οι συμμετέχοντες σε αυτά έχουν το ρόλο παραγωγού και καταναλωτή σε κοινή υποδομή που επιτρέπει τη φυσική ανταλλαγή-διαμοιρασμό ενέργειας. Με τη μεθοδολογία αυτή η απόρριψη θερμότητας ενός παραγωγού δε γίνεται στο περιβάλλον αλλά «πωλείται» με τιμή μονάδος σε ένα άλλο καταναλωτή του συστήματος. Η υπερβάλλουσα παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από μία επιχείρηση «πωλείται» σε μία άλλη, κοκ. Αυτή η υποδομή βελτιστοποιεί τις απαιτήσεις από το δίκτυο, ελαχιστοποιεί το συνολικό ενεργειακό και περιβαλλοντικό αποτύπωμα των επιχειρήσεων, δημιουργεί νέες ευκαιρίες και θέσεις εργασίας ενώ η συνήθης πρακτική είναι να παρέχουν ενέργεια (ηλεκτρισμό – θερμότητα) σε παρακείμενους οικισμούς.
- Να παρασχεθούν κίνητρα για την υποστήριξη των επιχειρήσεων στην πράσινη μετάβαση από το ΕΣΠΑ ή το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Συγκεκριμένα, θα πρέπει να υποστηριχθεί ο ενεργειακός μετασχηματισμός μέσω ενεργειών που αποσκοπούν στη μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος, την ενεργειακή αποδοτικότητα και τη μετάβαση σε πράσινες μορφές ενέργειας. Τα κίνητρα αυτά θα πρέπει να αφορούν σε αγορά νέου εξοπλισμού, σε εκσυγχρονισμό υφιστάμενων υποδομών, στη ψηφιοποίηση και τη χρήση εναλλακτικών και ανανεώσιμων μορφών ενέργειας.
- Οι Υποδομές του δικτύου ενέργειας χρειάζονται άμεση αναβάθμιση τόσο για να περιοριστούν οι βλάβες που οφείλονται σε κακής ποιότητας ηλεκτροδότηση (διακοπές, βυθίσεις, κτλ.) και επιβαρύνουν με μεγάλα ποσά βιομηχανίες συνεχούς λειτουργίας, όσο και για να υπάρξουν τα περιθώρια περαιτέρω συνδέσεων νέων μονάδων ΑΠΕ σε αυτό.
- Υποδομές λειτουργίας για την καθημερινότητα (πχ αποκομιδή Αστικών Απορριμμάτων-χρέωση κατ΄έκταση , και όχι σύμφωνα με την Αρχή ο Ρυπαίνων πληρώνει,, απουσία διαδικασίας Ανακύκλωσης, μη δυνατότητα ενεργειακής συνέργειας μεταξύ βιομηχανιών) προσθέτουν κόστη λειτουργίας, χτυπούν την αναπτυξιακή προοπτική των επιχειρήσεων και ανακόπτουν την βιωσιμότητα τους.
- Δημιουργία ενός πλαισίου απελευθερωμένης λήψης πρωτοβουλιών με ανάπτυξη νέων τεχνολογιών για την αναπτυξιακή συμβίωση μεταξύ των επιχειρήσεων. Οι επιχειρήσεις πρέπει να διαθέτουν την ελευθερία στη δημιουργία υποδομών και λειτουργιών όπου θα μπορούν να υποστηρίζουν η μία την άλλη με κοινά οφέλη. Η ανταλλαγή ενέργειας, η υποστήριξη μίας λειτουργίας 2-3 επιχειρήσεων από μία κεντρική υποδομή μίας επιχείρησης για εξάλειψη του νεκρού χρόνου ή την οικονομία κλίμακας, η διαλογή αποβλήτων(παραπροϊόν) από μία επιχείρηση που μπορεί να αποτελεί πρώτη ύλη για μία άλλη και άλλες πρωτοπόρες υποδομές απαιτούν αυτοδιοίκητη λειτουργία που θα ενθαρρύνει αυτές τις πρωτοβουλίες. Πάντοτε υπό το πλαίσιο των περιβαλλοντικών όρων.
Οι εκθέσεις ESG, το Ανθρακικό Αποτύπωμα, και οι άλλες νόρμες που απαιτούνται για την κλιματική αλλαγή, είναι θεμιτές αλλά πλέον υπάρχουν κομβικά και θεμελιώδη ζητήματα καθημερινής λειτουργίας τους και δημιουργίας αντι-αναπτυξιακών εμποδίων.
Ενόψει της Τέταρτης Βιομηχανικής Επανάστασης, της ενσωμάτωσης της κυκλικής οικονομίας, των ενεργειακών και των λοιπών προκλήσεων που καλούνται να αντιμετωπίσουν σήμερα οι μεταποιητικές επιχειρήσεις/βιομηχανίες και να δημιουργήσουν μία πρωτοπόρο-αναπτυξιακή τάση , πιστεύουμε ότι θα πρέπει να αλλάξει ο τρόπος που διαχρονικά συνεχίζει να αντιμετωπίζεται στην Ελλάδα, η ανάπτυξη των Επιχειρηματικών Πάρκων. Άλλωστε έχουμε αποστείλει στα συναρμόδια Υπουργεία και σχετική Επιστολή για τα Βιομηχανικά Πάρκα και την Λειτουργία τους, εκπληρώνοντας το Ρόλο του ΤΕΕ και των περιφερειακών του Τμημάτων ως Σύμβουλου της Πολιτείας.
Σύμφωνα με τα παραπάνω ως Δ.Ε. του ΤΕΕ/ΤΑΚ και σύμφωνα με την γνωμοδότηση της Μόνιμης Επιτροπής Βιομηχανίας και Παραγωγικής Ανασυγκρότησης του ΤΕΕ/ΤΑΚ προτείνεται να προχωρήσουν αλλαγές και βελτιώσεις, τόσο στο νέο νόμο για τα Επιχειρηματικά Πάρκα (Ν. 4982/22), όσο και στους ανα ΒΙΠΕ, ΒΙΟΠΑ κτλ, Κανονισμό Λειτουργίας, προκειμένου να επιτευχθεί η επιθυμητή ανάπτυξη των πάρκων, και της Κοινωνίας ως αλυσίδα αξιών.
- Προτείνεται η δημιουργία Επιτροπής διαβούλευσης με την συμμετοχή των εμπλεκόμενων Φορέων οι οποίοι εκπροσωπούν την μεταποιητική δραστηριότητα και παραγωγή στην Ελλάδα, οι αρμόδιοι φορείς υποδοχείς , τα συναρμόδια Υπουργεία, και το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος.
- Προτείνεται η δημιουργία εποπτικού φορέα από πλευράς Πολιτείας με τη συμμετοχή των άμεσα εμπλεκομένων για στρατηγικά θέματα όπως ενδεικτικά η διασφάλιση συνθηκών ελεύθερου ανταγωνισμού και ίσων όρων ανταγωνισμού με τις άλλες εκτός Πάρκων επιχειρήσεις, με ισχυρές αρμοδιότητες στα πρότυπα μιας ανεξάρτητης αρχής.
- Ανάπτυξη ειδικών χρηματοδοτικών εργαλείων μέσω ΕΣΠΑ, στην υλοποίηση εκάστοτε επενδυτικών προγραμμάτων που αφορούν τις ΒΙΠΕ- ΒΙΟΠΑ – και όλες τις μορφές επιχειρηματικών πάρκων που προβλέπονται από την Νομοθεσία, με ενημέρωση και συμμετοχή των εγκατεστημένων επιχειρήσεων.
- Άμεση υιοθέτηση προτάσεων για μείωση ενεργειακού και λειτουργικού κόστους των Επιχειρήσεων.
Βρισκόμαστε στην διάθεσή σας για περαιτέρω εξειδίκευση των προτάσεων μας».
