“Μίνωας”: Σήμερα η πρώτη αποτίμηση – Τα συμπεράσματα από το σενάριο της άσκησης που έγινε πραγματικότητα στη Σούδα (vid)

Σεισμό 7,2R, τσουνάμι, εγκλωβισμούς και εκκενώσεις δημόσιων κτηρίων και σχολείων προέβλεπε το χθεσινό σενάριο της άσκησης “Mίνωας”, που πραγματοποιήθηκε στην ανατολική Κρήτη και είχε ως στόχο τον επανασχεδιασμό για σημεία συγκέντρωσης και οδηγίες σε περίπτωση σεισμού. Την ίδια ώρα, συναγερμός σε Πυροσβεστική, Στρατό και Πολεμικό Ναυτικό σήμανε από μεγάλη πυρκαγιά που ξέσπασε το πρωί της Τρίτης στη Σούδα, με τον οικισμό των αξιωματικών του στρατού να εκκενώνεται όπως και τα σχολεία της περιοχής. 

Ουσιαστικά επρόκειτο για ένα σενάριο, αυτό της άσκησης “Μίνωας”, που έγινε πραγματικότητα από τη στιγμή που ξέσπασε η πυρκαγιά στη Σούδα και έθεσε τον μηχανισμό της Κρήτης σε πραγματική ετοιμότητα και όχι απλά επί χάρτου, στα πλαίσια μιας άσκησης. Το 112 ήχησε και για την εκκένωση του οικισμού των αξιωματικών από τη φωτιά αλλά και για την αντισεισμική άσκηση, που ολοκληρώνεται σήμερα με αξιολόγηση. Αναλυτικά: 

Στο μικροσκόπιο τρωτά σημεία, κενά και αδυναμίες

Σε κατάσταση συναγερμού τέθηκαν χθες οι νομοί Λασιθίου και Ηρακλείου, στο πλαίσιο της άσκησης με την κωδική ονομασία “Μίνωας 2024”, η οποία ξεκίνησε με μια δίωρη περίπου καθυστέρηση λόγω της πυρκαγιάς που ξέσπασε νωρίς χθες το πρωί στη Σούδα. 

Η άσκηση είχε στόχο τη βελτίωση τόσο των σχεδίων έκτακτης ανάγκης και διαχείρισης κρίσεων, όσο και του συντονισμού των υπηρεσιών και της διαδικασίας συλλογής και αξιολόγησης πληροφοριών. Επιπλέον, επιδιώχθηκε η εκπαίδευση όλων των φορέων, η ενίσχυση της ετοιμότητας και της διαλειτουργικότητας, η ένταξη εθελοντικών ομάδων στον σχεδιασμό, καθώς και η ευαισθητοποίηση του πληθυσμού. Απώτερο σκοπό της επιχειρησιακής άσκησης αποτέλεσε το να συμβάλει στη μείωση της σεισμικής διακινδύνευσης στην Κρήτη μέσα από μία σειρά συντονισμένων δράσεων, σύμφωνα με όσα προβλέπονταν στο Γενικό Σχέδιο Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών και Διαχείρισης των Συνεπειών λόγω Σεισμού “Εγκέλαδος 2” του υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας. Να σημειωθεί πως σήμερα Τετάρτη θα γίνει η πρώτη αποτίμηση της άσκησης, για την οποία, όπως είπε, «θα αποτελεί και έναν οδηγό για κάθε περιφέρεια της χώρας». 

Χθες, η δεύτερη ημέρα της μεγάλης αντισεισμικής άσκησης που πραγματοποιείται στην Κρήτη ξεκίνησε δύο λεπτά μετά τις 12 το μεσημέρι. Με διαδοχικά μηνύματα που στάλθηκαν σε κινητές συσκευές δόθηκε το σήμα έναρξης, με το “σενάριο” να περιλαμβάνει σεισμό 7,2 ρίχτερ, ο οποίος προκαλεί μικρό τσουνάμι στην περιοχή από τα Ληνοπεράματα μέχρι και το Σίσι Λασιθίου. Και αυτό, 24 ώρες μετά από τον σεισμό 6,4 ρίχτερ που χτύπησε τα Χανιά. Επρόκειτο για έναν νέο μεγαλύτερο σεισμό, που σημειώθηκε σε θαλάσσιο χώρο 30 χλμ. βόρεια του Ηρακλείου, επηρεάζοντας τόσο την Π.Ε. Ηρακλείου, όσο και την Π.Ε. Λασιθίου. 

Στη μεγάλης κλίμακας επιχειρησιακή άσκηση, στην οποία συμμετέχουν 10 υπουργεία και όλες οι Περιφέρειες στην Κρήτη, έλαβαν μέρος πάνω από 150.000 άνθρωποι. Τέτοιου μεγέθους άσκηση πραγματοποιείται για πρώτη φορά στην Κρήτη, ενώ, όπως δήλωσε ο πρόεδρος του ΟΑΣΠ και καθηγητής Γεωλογίας κ. Ευθύμιος Λέκκας, «θα γίνεται κάθε χρόνο μία ανάλογη άσκηση σε διαφορετική περιοχή στην Ελλάδα». 

Το σενάριο της άσκησης 

Τα σενάρια της άσκησης χθες Τρίτη 23 Απριλίου αφορούσαν κυρίως στις Περιφερειακές Ενότητες Ηρακλείου και Λασιθίου. Με την έναρξη της άσκησης, εστάλησαν δύο μηνύματα από το 112 στα κινητά τηλέφωνα πολιτών με διαφορά λίγων λεπτών. Το ένα για την έναρξη και τη σεισμική δόνηση των 7,2 ρίχτερ και το δεύτερο για τον κίνδυνο πιθανής εκδήλωσης τσουνάμι και ενημέρωσης για απομάκρυνση από σημεία κοντά στις ακτές. 

Με την εκδήλωση της σεισμικής δόνησης, ξεκίνησαν εκκενώσεις δημόσιων υπηρεσιών, όπως και κτηρίων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, αλλά και σχολείων. Ανάμεσα στα σενάρια της άσκησης για τη δεύτερη μέρα περιλαμβάνονταν βλάβες και καταρρεύσεις κτηρίων, κατολισθήσεις, βλάβες σε δίκτυα ύδρευσης, διακοπή ηλεκτροδότησης στην παλιά πόλη, βλάβες σε εγκαταστάσεις του λιμανιού και σε άλλα παραλιακά κτήρια από το τσουνάμι. Επίσης, επιχειρήσεις έλαβαν χώρα, μεταξύ άλλων, σε αρχαιολογικούς χώρους, όπου δόθηκε εντολή εκκένωσης, αλλά και στο αεροδρόμιο Ηρακλείου. 

Σενάρια της άσκησης εκτυλίχθηκαν στον Ατμοηλεκτρικό Σταθμό Ληνοπεραμάτων, όπου εκδηλώθηκε πυρκαγιά, υπήρξε εγκλωβισμός, αλλά και τραυματίες. Επιπλέον αντίστοιχες επιχειρήσεις εξελίχθηκαν στο φράγμα Αποσελέμη και στο χωριό Σφεντύλι, σε χωριά και οικισμούς του Ηρακλείου αλλά και του Λασιθίου. 

Ενεργό συμμετοχή στην άσκηση είχαν και τα νοσοκομεία, που βρίσκονταν σε αυξημένη ετοιμότητα. 

Ο συντονισμός των υπηρεσιών γινόταν από το Περιφερειακό Συντονιστικό Όργανο, ενώ σε διαρκείς συσκέψεις βρίσκονταν και τα τοπικά συντονιστικά όργανα Πολιτικής Προστασίας σε Ηράκλειο και Λασίθι. 

Ο κ. Λέκκας ξεκαθάρισε ότι στόχος της άσκησης είναι να εντοπιστούν τα όποια τρωτά σημεία, ήδη υπάρχουν πρώτες σκέψεις για τέτοιες διαφοροποιήσεις, επικεντρωμένες και στα σημεία συγκέντρωσης του πληθυσμού γενικώς, αλλά και σε σημεία όπως σχολεία σε παραλιακά σημεία, που επίσης χρειάζεται επανασχεδιασμός για τις οδηγίες που θα ακολουθήσουν σε περίπτωση σεισμού ή κυρίως τσουνάμι. 

Ευρύτατη η συμμετοχή του πληθυσμού 

Το θετικό στην όλη άσκηση ήταν ότι, εκτός από την ευρύτατη συμμετοχή του πληθυσμού, υπάρχει ενθουσιασμός στους επιχειρησιακούς φορείς ότι επιτέλους ασχολούνται με ένα σενάριο το οποίο ενδεχομένως προσεγγίζει προς τον ρεαλισμό περισσότερο από κάθε άλλο. 

«Εκείνο το οποίο μας χαροποιεί ιδιαίτερα είναι η απόκριση στα σχολεία. Χθες (σ.σ. προχθές) εκκενώθηκαν περίπου 400 σχολεία σε όλη την Κρήτη. Σήμερα (σ.σ. χθες) μένει να εκκενωθούν άλλα 640 σχολεία στο Ηράκλειο και στο Λασίθι», πρόσθεσε ο κ. Λέκκας. 

Σύμφωνα με τον πρόεδρο του ΟΑΣΠ, οι χρόνοι αντίδρασης τηρήθηκαν σε ένα πολύ μεγάλο βαθμό, ενώ ο βαθμός δυσκολίας χθες, 2η ημέρα της άσκησης, που διοργάνωσαν το υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, ο Οργανισμός Αντισεισμικού Σχεδιασμού & Προστασίας (ΟΑΣΠ) και η Περιφέρεια Κρήτης, αυξήθηκε. 
«Έχουμε και ισχυρούς νοτιάδες, πράγμα που σημαίνει ότι ενδεχομένως να υπάρχει δυσκολία στη χρήση εναέριων μέσων και κυρίως drones, τα οποία παρακολουθώ να παρακολουθούν όλες τις εξελίξεις σε όλα τα σημεία ελέγχου. Παρ’ όλα αυτά όμως, υπάρχει αισιοδοξία ότι σήμερα (σ.σ. χθες) θα είναι μια αποδοτικότατη μέρα όσον αφορά στις εμπειρίες», πρόσθεσε. 

Στην άσκηση συμμετείχαν κεντρικοί φορείς (υπουργεία, κεντρικοί οργανισμοί), η Περιφέρεια Κρήτης, η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Κρήτης, οι πρωτοβάθμιοι ΟΤΑ Κρήτης, οι εθελοντικές οργανώσεις, οι περιφερειακοί και τοπικοί φορείς, το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, ο ΑΔΜΗΕ, οι φορείς τηλεπικοινωνιών, οι δομές Υγείας, οι φορείς διαχείρισης λιμένων και αεροδρομίων, οι τουριστικές δομές, η Περιφερειακή Διεύθυνση Εκπαίδευσης Κρήτης, όλα τα σχολικά συγκροτήματα της Κρήτης, οι Εφορίες Αρχαιοτήτων κ.ά. 

Εκκένωση σχολείων και δημοτικών κτηρίων στο Ηράκλειο – Χρήσιμα συμπεράσματα

Διαδικασία εκκένωσης των σχολείων (νηπιαγωγείων, δημοτικών, γυμνασίων και λυκείων) και των βρεφονηπιακών σταθμών, καθώς και τριών δημοτικών κτηρίων του Ηρακλείου πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της επιχειρησιακής άσκησης αντιμετώπισης σεισμού και συνοδών φαινομένων “Μίνωας 2024”. 

Σύμφωνα με το σενάριο της άσκησης, το μεσημέρι χθες Τρίτη 23/04 εκδηλώθηκε σεισμός μεγέθους 7,2 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ στον υποθαλάσσιο χώρο βόρεια του Ηρακλείου, ο οποίος έγινε εντονότατα αισθητός σε όλη την Κρήτη, προκαλώντας πολλές καταστροφές και τσουνάμι. Στο Ηράκλειο, με τον συντονισμό των εκπαιδευτικών και ακολουθώντας την προβλεπόμενη διαδικασία, εκκενώθηκαν χωρίς προβλήματα και σε άμεσο χρόνο 241 σχολεία και 21 βρεφονηπιακοί σταθμοί με περίπου 31.000 παιδιά, καθώς και τα δημοτικά κτήρια της οδού Αδρόγεω, της πλατείας Δασκαλογιάννη και της λ. Σοφοκλή Βενιζέλου από προσωπικό και πολίτες. 

Ο δήμαρχος Ηρακλείου Αλέξης Καλοκαιρινός, αμέσως μετά την εκκένωση του κτηρίου της οδού Ανδρόγεω, βρέθηκε στο επιχειρησιακό κέντρο στο ΠΣΚΗ, όπου και συμμετείχε στη συνεδρίαση του Περιφερειακού Συντονιστικού Οργάνου Πολιτικής Προστασίας. Σε δήλωσή του ο δήμαρχος Αλέξης Καλοκαιρινός επεσήμανε ότι από αυτές τις ασκήσεις βγαίνουν χρήσιμα συμπεράσματα, αναδεικνύονται κενά και δημιουργούνται οι προϋποθέσεις βελτίωσης. 

Υπενθυμίζεται ότι η συμμετοχή του Δήμου Ηρακλείου στη διήμερη άσκηση “Μίνωας 2024” περιλάμβανε και τη διάθεση της Κινητής Μονάδας Επικοινωνιών και Δικτύων, ενός βαν του Δήμου Ηρακλείου ειδικά διαμορφωμένου για να λειτουργεί ως κόμβος τηλεπικοινωνιών και να συμβάλλει στη μετάδοση των πληροφοριών μεταξύ των τμημάτων που επιχειρούν και των κέντρων ελέγχου. Συμμετείχε, επίσης, δημιουργώντας το δίκτυο των τηλεπικοινωνιών για όλο το νησί, σε συνεργασία με τον Σύλλογο Ραδιοερασιτεχνών, έχοντας σε ετοιμότητα μηχανήματα έργου και προσωπικό σε επιφυλακή, καθώς και με την παραχώρηση του Πολιτιστικού Συνεδριακού Κέντρου Ηρακλείου, στο οποίο και στήθηκε το επιχειρησιακό κέντρο για όλη την Κρήτη. 
 

“Κόλαση” φωτιάς στον Ναύσταθμο

Σε κατάσταση συναγερμού τέθηκαν χθες το πρωί οι πυροσβεστικές υπηρεσίες των Χανίων, δυνάμεις του Στρατού, του Πολεμικού Ναυτικού και εθελοντικές ομάδες, όταν εκδηλώθηκε πυρκαγιά στην περιοχή του Ναυστάθμου Κρήτης στη Σούδα. 

Υπό τον φόβο εξάπλωσης της φωτιάς λόγω των θυελλωδών ανέμων που έπνεαν στην περιοχή και ξεπερνούσαν τα 8 μποφόρ, εκκενώθηκαν ο οικισμός των αξιωματικών, τα σχολεία της Σούδας και η Λέσχη του Ναυστάθμου, όπως και το Ναυτικό Νοσοκομείο Κρήτης. Η πυρκαγιά τέθηκε υπό πλήρη έλεγχο νωρίς το μεσημέρι, με τις πυροσβεστικές δυνάμεις ωστόσο αλλά και δυνάμεις του Στρατού να παραμένουν στην περιοχή, καθώς υπήρχε κίνδυνος αναζωπυρώσεων. 

Λίγο μετά τις 8 το πρωί, την ευρύτερη περιοχή του Ναυστάθμου Κρήτης, από το ύψος των ναυπηγοεπισκευαστικών εγκαταστάσεων μέχρι τις λουτρικές εγκαταστάσεις της μονάδας, κάλυψαν πυκνοί καπνοί. Η πρώτη εστία φωτιάς εντοπίστηκε στη δασώδη έκταση, δίπλα στη Λέσχη Υπαξιωματικών, στην έξοδο προς ΒΟΑΚ. Οι θυελλώδεις άνεμοι γρήγορα ενίσχυσαν τα πύρινα μέτωπα που εξαπλώθηκαν στην πλαγιά δίπλα από τον οικισμό του Ναυστάθμου Κρήτης. Μέσω του 112 και με τη βοήθεια της Αστυνομίας ο οικισμός εκκενώθηκε. 

Με απόφαση του δημάρχου Χανίων κ. Παναγιώτη Σημανδηράκη εκκενώθηκαν, επίσης, όλα τα σχολεία της Σούδας, πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, οι παιδικοί σταθμοί, ενώ ταυτόχρονα το Πολεμικό Ναυτικό προχώρησε στην εκκένωση του Ναυτικού Νοσοκομείου Κρήτης, με τους ασθενείς και το προσωπικό να μεταφέρονται σε ειδικό χώρο του Ναυστάθμου. 

Δυνάμεις της Αστυνομίας έκλεισαν όλους του κόμβους που οδηγούν στη Σούδα και ο Στρατός ανέλαβε την απομάκρυνση πολιτών από τα επικίνδυνα σημεία. Ο Δήμος Χανίων απέστειλε μηχανήματα για τη διάνοιξη δρόμων εντός της δασικής έκτασης, ώστε να διευκολύνεται το έργο των πυροσβεστών. 

Πώς ξεκίνησε η πυρκαγιά 

Για τη διασφάλιση του παράκτιου μετώπου, δύο ρυμουλκά ιδιωτών τέθηκαν σε κατάσταση επιφυλακής στον κόλπο της Σούδας, στο ύψος του Ναυτικού Νοσοκομείου. Σύμφωνα με ανακοίνωση του υπουργείου Εθνικής Άμυνας, «η πυρκαγιά ξεκίνησε σε βλάστηση εκτός περιοχής Ναυστάθμου Κρήτης και λόγω της ισχυρής έντασης και κατεύθυνσης των ανέμων εισήλθε στο ανατολικό άκρο του οικισμού του Ν.Κ.». 

Το έργο της κατάσβεσης συντόνιζε ο επιθεωρητής Βορείου και Νοτίου Ελλάδος και Κρήτης, υποστράτηγος Γιώργος Τσουκαλάς, ο οποίος εξήγησε ότι υπήρξε γενική επιφυλακή και άμεση κινητοποίηση όλων των δυνάμεων. Σαράντα οχήματα της Πυροσβεστικής με 120 πυροσβέστες έδωσαν μάχη υπό δύσκολες καιρικές συνθήκες. Από πλευράς των Ενόπλων Δυνάμεων, σύμφωνα και με την ανακοίνωση του υπουργείου Εθνικής Άμυνας, συμμετείχαν όλα τα μέσα της Πυροσβεστικής του Ναυστάθμου Κρήτης, ομάδες “Δευκαλίων” των Ενόπλων Δυνάμεων, καθώς και εναέρια μέσα από το Εθνικό Συντονιστικό Κέντρο Επιχειρήσεων και Διαχείρισης Κρίσεων. 

Στην περιοχή βρέθηκε ο αντιστράτηγος Μιχαήλ Κλούβας, διοικητής της νεοσύστατης Διοίκησης Κατασκευών Αντιμετώπισης Φυσικών Καταστροφών, ενώ αρματαγωγό του Πολεμικού Ναυτικού παρέμεινε καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας σε ετοιμότητα στον Ναύσταθμο Κρήτης για συνδρομή σε περίπτωση ανάγκης. 

Χωρίς ενεργό μέτωπο το μεσημέρι – Δεν κινδύνευσαν οι στρατιωτικές εγκαταστάσεις 

Λίγο μετά τις 11 το πρωί, όταν η φωτιά είχε τεθεί υπό μερικό έλεγχο, ο επιθεωρητής Βορείου-Νοτίου Αιγαίου και Κρήτης, υποστράτηγος Γιώργος Τσικαλάς, έκανε λόγο για άμεση κινητοποίηση όλων των δυνάμεων και των αξιωματικών, σημειώνοντας ότι «μαζί με τις δυνάμεις από τον Στρατό, το Ναυτικό, την Τοπική Αυτοδιοίκηση και τους εθελοντές καταφέραμε και οριοθετήσαμε τη φωτιά σε σύντομο χρονικό διάστημα, χωρίς να έχουμε ζημιές σε κατοικίες ή σε επιχειρήσεις στην περιοχή». 

Οι εκκενώσεις, όπως υπογράμμισε ο κ. Τσικαλάς, έγιναν για προληπτικούς λόγους, αφού, όπως σημείωσε, «διασφαλίστηκε η περίμετρος σε σύντομο χρονικό διάστημα». 

Στο σημείο έφτασαν και ο δήμαρχος Χανίων κ. Παναγιώτης Σημανδηράκης με τους αντιδημάρχους κ. Μανόλη Λέκκα και κ. Γιάννη Νικηφοράκη, καθώς και ο αντιπεριφερειάρχης κ. Νίκος Καλογερής, ο οποίος εξέφρασε την ανησυχία του για το γεγονός ότι πολύ πρόωρα καταγράφηκε μια πυρκαγιά που οδήγησε ακόμη και σε εκκενώσεις δομών και οικισμών. Ο κ. Μανόλης Λέκκας, αντιδήμαρχος Πολιτικής Προστασίας και Κλιματικής Αλλαγής, είπε ότι, εκτός από τα σχολεία, με απόφαση της δημοτικής Αρχής εκκενώθηκε και το κτήριο του πρώην Δημαρχείου, όπου στεγάζεται η Πολεοδομία. 

Λίγο μετά τις 2 το μεσημέρι, από το Αρχηγείο της Πυροσβεστικής έγινε γνωστό ότι δεν υπήρχε πια ενεργό μέτωπο στην πυρκαγιά, ότι δεν υπήρξαν υλικές ζημιές, ούτε κινδύνευαν στρατιωτικές εγκαταστάσεις. Να σημειωθεί ωστόσο ότι στο σημείο παραμένουν δυνάμεις υπό τον φόβο ενεργοποίησης και με δεδομένο ότι και σήμερα Τετάρτη οι καιρικές συνθήκες ευνοούν την πρόκληση πυρκαγιάς.