Το παρελθόν σου δεν μπορείς να το διαγράψεις. Μπορείς όμως να το παρακάμψεις, ατενίζοντας το μέλλον σου με αισιοδοξία
Δεν είναι λίγες οι φορές που εκεί που κάθομαι στην πολυθρόνα μου και παρακολουθώ τα νέα της ημέρας από τα κανάλια των τηλεοράσεων, αφηρημένος, απότομα σηκώνομαι, παίρνω την πένα στα χέρια μου και πηγαίνω προς το γραφείο μου να γράψω. Όταν όμως συνειδητοποιώ ότι αναίτια εγκατέλειψα την παρακολούθηση των ειδήσεων, γελάω μόνος μου λέγοντας ενδόμυχα «η συνήθεια μ’ ανάγκασε να σηκωθώ δήθεν για να γράψω κάτι, ενώ δεν είχα τίποτε απολύτως στο μυαλό μου που θα έπρεπε να το σημειώσω στις σελίδες για να μην το ξεχάσω».
Η συνήθεια, λένε πάρα πολλοί, είναι κάποιο συναίσθημα μη αναστρέψιμο. Εγώ πιστεύω ότι δεν έχουν δίκιο. Όλα μπορούν να αντιμετωπιστούν όταν χρησιμοποιήσουμε σωστά κι όχι επιπόλαια τη δύναμη της θέλησης. Η συνήθεια, αν την αφήσουμε να κυριεύσει στη σκέψη μας, ποτέ δε θα μας βγάλει σε καλό. Ποτέ δε σταματάει εκεί που αρχίζει. Συνηθίζουμε κάτι στην αρχή, π.χ. το κάπνισμα, και σιγά-σιγά μας δίνεται μέγα πάθος. Αν επισκεφθείς όμως τον γιατρό και σου πει πολύ σοβαρά ότι, αν δεν κόψεις τη νικοτίνη, σύντομα θα βρεθείς στα πευκάκια και τα μάτια σου θα βγάλουν αντί δάκρυ χόρτα, θα το σκεφτείς πάρα πολύ να συνεχίσεις την ψυχοφθόρα αυτή συνήθεια, το κάπνισμα.
Εδώ επιτρέψτε μου, αγαπητοί μου, να σας αναφέρω κάτι προσωπικό, που ενώ νόμιζα ότι δε θα μπορούσα – έτσι έλεγα – να αποχωριστώ τη χειμερινή κολύμβηση, η καρδούλα μου είπε ο καρδιολόγος ότι χόρτασε την αλμύρα της θάλασσας και δε χωράει άλλη πλιο. Αν συνεχίσω, αυτό μου τόνισε ο γιατρός, θα σκάσει και θα αποδημήσω στα ουράνια σκηνώματα. Σταμάτησα τη χειμερινή κολύμβηση… αλλά ζω, δεν έπαθα απολύτως τίποτα. Θα πηγαίνω μόνο το καλοκαίρι. Αν συνέχιζα, αδιαφορώντας για τις συμβουλές του γιατρού, ίσως να μη διαβάζατε το σημερινό αφήγημα.
Τώρα, οι περισσότεροι π.χ. καπνιστές αρχίζουν να γίνονται από μικρά παιδιά, ή για να δείξουν ότι είναι άντρες πια ή για να εντυπωσιάσουν την κοπέλα που τους αρέσει. Αυτό ακριβώς συμβαίνει και με τους αλκοολικούς και τους ναρκομανείς. Κανένας δε γεννιέται εξαρτημένος άνθρωπος. Ο εγωισμός φταίει, οι κακές παρέες και τα πρόσωπα που τα βλέπουμε ως πρότυπα. Αν ο πατέρας καπνίζει, είναι πολύ πιθανό, χωρίς να το καλοσκεφτεί, να αρχίσει το κάπνισμα και το παιδί. Αν ο πατέρας είναι έμπορος ναρκωτικών ή η μητέρα, μπορεί η κόρη να ακολουθήσει τα χνάρια τους. Βέβαια, μια ελληνική ρήση λέει “από αγκάθι βγαίνει ρόδο κι από ρόδο βγαίνει αγκάθι”. Μια άλλη όμως σοφή ρήση λέει “το μήλο κάτω από τη μηλιά θα πέσει κι αν κυλήσει ο ίσκιος της θα το σκεπάσει”.
Τίποτα δεν είναι δεδομένο στη ζωή μας. Το μέλλον για όλους είναι άγνωστο κι ανεξιχνίαστο. Μπορούμε όμως να αποφύγουμε τα πολύ δυσάρεστα αποτελέσματα. Μπορούμε να μη μας γίνει συνήθεια κάτι που βλέπουμε ότι δεν είναι καλό για τον εαυτό μας, τσιγάρο, ναρκωτικά, αλκοόλ, όπως αναφέρουμε πιο πάνω. Μπορούμε με τη θέληση της ψυχής να τ’ αποφύγουμε.
Βέβαια, το καλύτερο είναι να μη φτάσουμε στο σημείο να πούμε ότι «δεν μπορώ να κάνω αλλιώς, έχω συνηθίσει – π.χ. το αλκοόλ». Αλλά κι αν φτάσομε στο «δεν μπορώ», αν αντί αυτό να πούμε «μπορώ, θα το νικήσω το κακό» θα το πετύχουμε. Όταν δούμε όμως ότι η συνήθεια π.χ. να καπνίζω, πριν μας γίνει συνήθεια, πριν φτάσουμε να ζητήσουμε τη βοήθεια του γιατρού μας, να το αναφέρουμε στους δικούς μας ανθρώπους, στους δασκάλους και τους καθηγητές μας. Αν προβούμε σ’ αυτό το βήμα, εγώ το λέω βήμα της λύτρωσης, πολλοί θα μας πλησιάσουν και θα προσπαθήσουν με κάθε τρόπο να μας γυρίσουν πίσω στις δικές τους συνήθειες για πολλούς λόγους.
Βέβαια, όσο εύκολο είναι να μας γίνει συνήθεια ένα από τα παραπάνω ψυχοφθόρα αμαρτήματα, αντίθετα είναι πάρα πολύ δύσκολο να το απαρνηθούμε.
Ένας άλλος ψυχοφθόρος παράγοντας που είναι ικανός να μας οδηγήσει στην εξάρτηση είναι η εύκολη εξοικονόμηση χρημάτων. Και ποια είναι εκείνα τα “επαγγέλματα” που φέρνουν εύκολα και παράνομο πλούτο; Εκτός των άλλων, ναρκωτικά κ.ά., είναι και οι διαρρήξεις διαφόρων καταστημάτων, όπως τράπεζες, εταιρείες κ.λπ. Διαπράττουμε την πρώτη διάρρηξη και πετυχαίνουμε να ξεφύγουμε από το δόκανο της Αστυνομίας και συνεχίζουμε την απόκτηση πλούτου δίχως να ιδρώσουμε. Δε σκέφτεται ποτέ ο κλέφτης τη σύλληψη, που αν γίνει αντιληπτός και πιαστεί στη “φάκα” ίσως να του στοιχίσει και τη ζωή του ακόμα.
Ένας άλλος τρόπος εξοικονόμησης είναι τα θέλγητρα της γυναίκας. Έρχεται από την επαρχία η κοπέλα στην πολιτεία να σπουδάσει, πανέμορφη, ψηλή, βεργολυγερή σαν νεράιδα, κι όπως είναι απονήρευτη, τη θωρούν οι λεγόμενοι μορφονιοί, επαγγελματίες προστάτες των εκδιδόμενων γυναικών – για να μη χρησιμοποιήσω τη λέξη που έτσι τους αποκαλούν όσοι τους γνωρίζουν – τη θωρούν επαναλαμβάνω, την πλησιάζουν, την πολιορκούν, της λέγουν λόγια που την κάνουν θεά της ομορφιάς, της γεμίζουν τη σκέψη λέγοντάς της ότι, αν εκμεταλλευτεί τα κάλλη της, σίγουρα κάποια μέρα όλος ο κόσμος θα μιλάει γι’ αυτήν κι άλλα πολλά κολακευτικά κοσμητικά επίθετα. Πέφτει στην παγίδα που της έχουν στημένη οι αδίστακτοι εκμεταλλευτές κι αντί να γίνει γιατρός, που αυτό ήταν το όνειρό της, καταλήγει σε κάποιο κακόφημο μπαρ εγκλωβισμένη, “πουλώντας” τα κάλλη της, πλουτίζοντας οι εκμεταλλευτές της. Κι ενώ ο πατέρας της νομίζει ότι σπουδάζει, κάποια μέρα ακούει στις ειδήσεις ότι η τάδε κοπέλα βρέθηκε στραγγαλισμένη σε ένα κακόφημο μπαρ ή σε κάποιο δάσος έξω από την πολιτεία, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Αν, όταν υποψιαζόταν όμως ότι κάτι δεν πηγαίνει καλά με τους “κυρίους” που κάνει παρέα και το εκμυστηρευόταν σε κάποια φίλη της ή στους καθηγητές της και τους γονείς της, δε θα είχε την παραπάνω κατάληξη. Μάλλον δε θα της είχαν πει ποτέ ότι κανένας δεν σου δίνει χρήματα δίχως αντάλλαγμα, ειδικότερα οι άνθρωποι της νύχτας και των κακόφημων υπογείων, που εκεί περνάνε τον περισσότερο χρόνο της ζωής τους. Κι αν δεν το γνωρίζετε, είναι η στιγμή να το μάθετε, οι έμποροι ναρκωτικών ουσιών ποτέ δε γίνονται χρήστες.
Τέλος και κλείνω μ’ αυτό που θα γράψω πιο κάτω, έστω και να έχεις έρθει, νέε, νέα, στον παραπάνω παρονομαστή, μπορείς να διορθώσεις τα κακώς γενόμενα, βάζοντας ως μπροστάρη τη θέληση. Μην απελπιστείς και αφήσεις τον εαυτό σου έρμαιο των ναρκωτικών ή της πορνείας κ.λπ. Πάντοτε υπάρχει χώρος για το καλύτερο. Κι όπως λέει ο ποιητής: «Το παρελθόν σου δεν μπορείς να το διαγράψεις. Μπορείς όμως να το παρακάμψεις, ατενίζοντας το μέλλον σου με αισιοδοξία, διευρύνοντας τους ορίζοντες των ονείρων σου».
* Ο Δημήτρης Κ. Τυραϊδής είναι συγγραφέας-ποιητής, μέλος της Παγκοσμίου Ενώσεως Ελλήνων Λογοτεχνών, μέλος των Πνευματικών Δημιουργών νομού Χανίων και άλλων πολλών πολιτιστικών συλλόγων.
