Η “μύγα” που απειλεί τα νεαρά ελαιόδεντρα – Αυξάνεται επικίνδυνα ο πληθυσμός του εντόμου στην Κρήτη

“Φτωχότερο” γίνεται τα τελευταία χρόνια, ολοένα και περισσότερο, το “οπλοστάσιο” κατά της κηκιδόμυγας των βλαστών της ελιάς, με συνέπεια φέτος να παρατηρείται αυξημένη παρουσία στην Κρήτη σε σχέση με το παρελθόν, γεγονός που κάνει το Περιφερειακό Κέντρο Προστασίας Φυτών, Ποιοτικού και Φυτοϋγειονομικού Ελέγχου Ηρακλείου να κρούει τον “κώδωνα” του κινδύνου, καλώντας τους ελαιοπαραγωγούς να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί, “διερευνώντας” τα δέντρα τους.

Μιλώντας στο neakriti.gr, ο γεωπόνος και μέλος της Διοικούσας Επιτροπής του Παραρτήματος Κρήτης του Γεωτεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος Γιάννης Σμυρνάκης εξήγησε ότι από την κηκιδόμυγα κινδυνεύουν μόνο τα νερά ελαιόδεντρα το πολύ έως τεσσάρων χρόνων, αλλά ακόμα και στα παραγωγικά δέντρα μεγαλύτερων ηλικιών μπορεί να δούμε προσβολές, αν παρατηρήσουμε κάποια κλαδιά στις κορφές τους να έχουν ξεραθεί!

Συγκεκριμένα, από το Περιφερειακό Κέντρο Προστασίας Φυτών, Ποιοτικού και Φυτοϋγειονομικού Ελέγχου Ηρακλείου αναφέρεται πως από την κηκιδόµυγα των βλαστών τα τελευταία χρόνια εμφανίζονται κατά τόπους αυξημένες προσβολές.

«Φέτος παρατηρούνται ήδη στις πιο πρώιμες περιοχές διάσπαρτες ξηράνσεις κλαδιών ηλικίας 1-2 ετών και σταδιακά παρουσιάζονται και στις υπόλοιπες ζώνες καλλιέργειας. Η μύγα γεννά την άνοιξη τα αβγά της κατά ομάδες σε σχισμές του φλοιού λεπτών συνήθως κλαδιών. Στο σημείο της προσβολής εσωτερικά κάτω από τον φλοιό αναπτύσσονται οι προνύμφες, τρέφονται και σχηματίζουν στοά, προκαλώντας σταδιακά ξήρανση στα κλαδιά την περίοδο του καλοκαιριού. Εξωτερικά πάνω στον φλοιό εμφανίζεται κοκκινωπός μεταχρωματισμός. Την ίδια περίοδο διάσπαρτες ξηράνσεις κλαδιών προκαλούν και τα ξυλοφάγα έντομα (σκολύτες). Η διάγνωση για την κηκιδόµυγα γίνεται εντοπίζοντας τον μεταχρωματισμό του φλοιού στο κλαδί και ανασηκώνοντας τον φλοιό διακρίνεται ακριβώς από κάτω στοά προνυμφών σε ομάδα, με έντονο κιτρινοπορτοκαλί χρώμα. Τα προσβεβλημένα κλαδιά ξηραίνονται».

Σύμφωνα με το τεχνικό δελτίο, «με την αναγνώριση των συμπτωμάτων συστήνεται, χωρίς καθυστέρηση, έγκαιρη αφαίρεση, απομάκρυνση και καταστροφή προσβεβλημένων ξηρών κλαδιών, προτού τα εγκαταλείψουν οι αναπτυγμένες ώριμες προνύμφες για να διαχειμάσουν στο έδαφος. Οι προσβολές των εμβολίων στα φυτώρια και των νεαρών δέντρων είναι σοβαρές αν καταστραφούν οι λίγοι ή ο μοναδικός βλαστός του δενδρυλλίου. Στα παραγωγικά δέντρα οι προσβολές είναι λιγότερο σημαντικές και αντιμετωπίζονται με κατάλληλο κλάδεμα και ενδυνάμωση. Προληπτικά να αποφεύγονται την άνοιξη καλλιεργητικοί χειρισμοί που τραυματίζουν τον φλοιό.

Χημικές εφαρμογές αυτή την εποχή δεν είναι αποτελεσματικές επειδή οι προνύμφες βρίσκονται εσωτερικά του φλοιού. Επεμβάσεις που γίνονται αργά την άνοιξη για την καταπολέμηση άλλων εντόμων περιορίζουν και τα ακμαία της κηκιδόμυγας».

«Κάποτε με τα φάρμακα αντιμετωπίζαμε και την κηκιδόμυγα»

Σύμφωνα με όσα δήλωσε στο neakriti.gr ο γεωπόνος και μέλος της Διοικούσας Επιτροπής του Παραρτήματος Κρήτης του Γεωτεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος Γιάννης Σμυρνάκης, «η κηκιδόμυγα είναι ένα έντομο που πάντοτε υπήρχε. Αλλά τα τελευταία χρόνια εμφανίζεται με αυξημένες προσβολές, για τον λόγο ότι έχουν καταργηθεί πολλά ισχυρά φάρμακα που υπήρχαν στο παρελθόν και τα χρησιμοποιούσαν οι παραγωγοί για τον δάκο και για τον πυρηνοτρήτη. Και παράλληλα αυτά “έπιαναν” και την κηκιδόμυγα. Κυρίως όλα τα οργανοφωσφορικά “δούλευαν” και για την κηκιδόμυγα. Αυτά λοιπόν τα φάρμακα έφυγαν από την αγορά. Και προβλήματα που παλιότερα δεν υπήρχαν, έχουν αρχίσει να αυξάνονται»…

Σύμφωνα με τον Γιάννη Σμυρνάκη, «η κηκιδόμυγα είναι ένας πολύ σημαντικός εχθρός, γιατί γεννάει μέσα στους βλαστούς και επηρεάζει κυρίως μικρά δέντρα ελιάς. Δηλαδή, σε δέντρα που είναι από το πρώτο μέχρι και το τέταρτο έτος ζωής μπορεί να μας δημιουργήσει μεγάλο πρόβλημα, ακόμα και να ξεραθούν εντελώς».

Όπως επισημαίνει ο ίδιος, «η κηκιδόμυγα προσβάλλει κυρίως νέους βλαστούς. Οπότε σε ένα δέντρο που είναι σε ανάπτυξη, νεκρώνει εντελώς τους νέους βλαστούς. Γεννάει μέσα στον βλαστό και δεν μπορεί ο βλαστός να μεταφέρει τους χυμούς, οπότε το δέντρο θα οδηγηθεί σε μαρασμό και στη συνέχεια θα ξεραθεί», σύμφωνα με τον Γιάννη Σμυρνάκη.

Καταλήγοντας, ο γεωπόνος και στέλεχος του Παραρτήματος Κρήτης του ΓΕΩΤΕΕ χαρακτηρίζει την κηκιδόμυγα ως μια «σοβαρή απειλή της ελαιοκαλλιέργειας στην Κρήτη. Όμως, οι γεωπόνοι είναι γνώστες της κατάστασης αυτής. Απλά τώρα θα πρέπει να αναπροσαρμόσουμε και τους ψεκασμούς μας. Διότι, παλιά, με τα φάρμακα που υπήρχαν λύναμε αυτά τα προβλήματα εύκολα. Συγκεκριμένα, ποτέ η κηκιδόμυγα δεν ήταν σημαντικός εχθρός, όχι επειδή δεν υπήρχε. Απλά βάζοντας ένα εντομοκτόνο για τον δάκο και τον πυρηνοτρήτη, καταπολεμούσαμε και αυτό το έντονο. Σήμερα, όμως, επειδή πάμε σε πιο “εκλεκτά” φυτοπροστατευτικά προϊόντα, έχουμε και κάποια φαινόμενα που αναπτύσσονται. Βέβαια, η κηκιδόμυγα και σε μεγάλα δέντρα μπορεί να κάνει ζημιά. Όταν βλέπουμε ξερές κορυφές σε ελαιόδεντρα, είναι πιθανόν να οφείλονται σε κηκιδόμυγες», καταλήγει μιλώντας στην εφημερίδα μας ο Γιάννης Σμυρνάκης.

Για άλλες απειλές

Τέλος, για τη μαργαρόνια αναφέρονται τα εξής: «Στο δίκτυο παγίδευσης παρουσιάζεται δραστήρια σε όλες τις περιοχές. Περιστασιακά και κατά τόπους δημιουργούνται εξάρσεις πληθυσμού και σοβαρές προσβολές λόγω παρατεταμένης αφθονίας λαίμαργων βλαστών και τρυφερών φύλλων, όπως συμβαίνει στα νεαρά δενδρύλλια και στα αυστηρά κλαδεμένα δέντρα. Συστήνεται τακτική εξέταση και προστασία της βλάστησης των εμβολίων και νεαρών δέντρων σε φυτώρια και νέους ελαιώνες και σε δέντρα με αυστηρά ανανεωτικά κλαδέματα. Σε παραγωγικούς ελαιώνες που βρίσκονται σε καρποφορία όταν διαπιστώνετε προσβολές στους καρπούς πρέπει να αντιμετωπίζονται εγκαίρως με εγκεκριμένα σκευάσματα. Οι προνύμφες όσο μεγαλώνουν γίνονται ανθεκτικές στα εντομοκτόνα. Φροντίζετε στην εφαρμογή να καλύπτονται και οι λαίμαργοι βλαστοί».

Για τον ρυγχίτη: «Σοβαρές προσβολές έχουν χαρακτήρα τοπικό και περιστασιακό. Πάνω στην επιφάνεια των νεαρών καρπών φαίνονται οι ξηρές οπές μορφής “κρατήρα”, που σχηματίζει το ακμαίο για τη διατροφή του. Η συχνότητα των οπών που αντέχει ο καρπός σε αυτό το στάδιο καθορίζει την ανοχή του στην προσβολή ή οδηγεί σε πολύ πρώιμη καρπόπτωση. Οι μήνες Ιούλιος και Αύγουστος είναι περίοδος ωοτοκίας των θηλυκών με σοβαρή καρπόπτωση των ωοτοκημένων καρπών, όταν οι προνύμφες ωριμάσουν στον πυρήνα και εγκαταλείψουν τους καρπούς. Συστήνεται τακτικός έλεγχος των δέντρων και αν χρειαστεί να γίνει έγκαιρη αντιμετώπιση για τον περιορισμό των ωοτοκιών».