Tα παραλειπόμενα του Πανελλήνιου Συνεδρίου Συλλόγων Σαρακατσαναίων Βοιωτίας

“Ο Σύλλογος Σαρακατσαναίων Βοιωτίας ως συνδιοργανωτής με την ΠΟΣΣ αποφασίζει να κάνει έκθεση σαρακατσάνικης φορεσιάς, για να δείξει κι αυτός κάτι.

Φορεσιές όμως για έκθεση δεν έχει. Δανείζεται λοιπόν από άλλον φορέα που είχε κατασκευάσει αυθεντικά σπάνια μουσειακά αντίγραφα τη δεκαετία του 2000, για τις ανάγκες του χορευτικού του. Για να τις πάρουν, υποσχέθηκαν πως θα διαφημίσουν – θα προβάλλουν το χωριό και τον φορέα.

Δες τε το γαϊτανάκι που παίχτηκε και πως μπορείς με ξένα κόλλυβα να κάνεις μνημόσυνο.

Θαρρώ, αν ζούσε  ο Κώστας ο Νάκας,

θα το ΄λεγε με τον σαρακατσάνικο ν’χό:

Άιντε  μωρέ! Το τίνος εί-

Το τίνο-ος είν’ οι φορεεσιές,

Το τίνος είν’ οι φορεσιές και

τούτο δω του θάμα και

τούτο δω του θάμα!…

…που εκτίθονταν στον χώρο των εργασιών του 28^ου Συνέδριου της ΠΟΣΣ  στην αίθουσα Πολλαπλών Χρήσεων του διοικητηρίου της Περιφερειακής Ενότητας Βοιωτίας, στην πόλη της Λιβαδειάς, χωρίς πληροφοριακά στοιχεία δηλωτικά του φορέα και της κατασκευής τους;

Την Παρασκευή (πρώτη μέρα) δεν ήμασταν εκεί κι ο διοργανωτής δεν πρόβαλε κάτι, για να υπάρχει τρόπος να μάθουμε κι εμείς. Το Σάββατο (δεύτερη μέρα) ο ομιλητής και μέλος της Επιστημονικής Ομάδας της ΠΟΣΣ  κ. Αθανάσιος Μόσχος  στο κλείσιμο της ομιλίας του είπε ακριβώς:

«…τελειώνοντας να εκφράσω κι εγώ τις ευχαριστίες  μου στον τοπικό Σύλλογο για πολλά πράγματα που αισθάνομαι, αλλά σέβομαι τον χρόνο, το κυριότερο όμως είναι, ότι κατάφερε ο Σύλλογος Λιβαδειάς πρώτος από τους Συλλόγους Αττικοβοιωτίας – Κεντρικής Ελλάδας – Θεσσαλίας – Αγράφων, να αναπαραστήσει αυτή τη ποδιά, που την έχει μόνο η συλλογή Χατζημιχάλη στο βιβλίο της! Συγχαρητήρια!

Στο προεδρείο του συνεδρίου εκείνη τη στιγμή κάθονταν από την Π.Ο.Σ.Σ.  οι κύριοι: Λέφας (πρόεδρος), Γαλής (αντιπρόεδρος), Κουμπής (γραμματέας) και από τον Σύλλογο Λιβαδειάς, όπως είπε ο κος Μόσχος, η κυρία Καλαντζή (πρόεδρος).   Δεν μίλησε κανείς παρά μόνο ο κύριος Λέφας, ως προεδρεύων είπε: « Να ευχαριστήσουμε τον κύριο Μόσχο.» και προχώρησε ανακοινώνοντας τον επόμενο ομιλητή. Δεν ακούστηκε όλη τη μέρα τίποτε άλλο σχετικό.

          Αν αυτό ήταν το μήνυμα, πέρασε με κάθε επισημότητα δια στόματος Αθανασίου Μόσχου, μέλους της επιστημονικής ομάδας, και με τις ευλογίες των διοργανωτών. Αν δεν ήταν αυτό και το γνώριζαν, γιατί αυτή η άκρα του τάφου σιωπή και τα χαμόγελα και το φούσκωμα από περηφάνεια και τα χειροκροτήματα;

Αποδίδουμε τα εύσημα σε κάποιον φορέα ή άνθρωπο, χωρίς να γνωρίζω αν του ανήκουν, κύριε Μόσχο, χωρίς να έχουμε την απαραίτητη και αναγκαία πληροφόρηση; Και το προεδρείο, αληθινά δε γνώριζε πώς βρέθηκαν εκεί οι φορεσιές και σε ποιον ανήκουν; Ή μήπως άφησαν κάποιοι να γνωρίζουμε ότι εκείνοι ήθελαν, για να διαμορφώσουν μνήμες κι εντυπώσεις που εξυπηρετούν τα  φιλόδοξα σχέδιά τους;

Μην πω για τα μπαλώματα της Κυριακής (τρίτης ημέρας), που ο κύριος Μόσχος προσπάθησε να κάνει, ανοίγοντας μεγαλύτερες τρύπες και προξενώντας μεγαλύτερα προβλήματα. Η συγγνώμη του φαίνεται, κοστίζει ακριβά, γιατί είπε ακριβώς μεταξύ άλλων: «..έδωσα τα συγχαρητήρια και νομίζω καλά έκανα στο Σύλλογο Λιβαδειάς, δεν γνώριζα εγώ, αν κι έμαθα αργότερα, ότι ακούστηκε αυτό…».  Δεν φταίμε εμείς που δεν γνώριζες. Αν ακούστηκε, έπρεπε οι άλλοι να σε διορθώσουν και δη οι διοργανωτές. Αν δεν στο θίγαμε, θα περνούσε και η Τρίτη μέρα με την ίδια εντύπωση που είχες κι εσύ ο ίδιος, αλλά και περάσει -πάλι εσύ- με τον λόγο σου στους ακροατές, δηλαδή καμιά αποκατάσταση. Όλο μοιάζει  να είναι από κάποιους καλά σχεδιασμένο. Τι κρίμα, θα ‘λεγε κανείς, μια τόσο καλή, κατά τα άλλα διοργάνωση, να αμαυρωθεί έτσι. Και όλα αυτά να βρίσκονται σε πανελλήνια προβολή από την ΠΟΣΣ.  

Κυρία Καλαντζή, όλα γίναν εν γνώσει σας, «η γυναίκα του καίσαρα δεν πρέπει να φαίνεται μόνο, αλλά και να είναι τίμια» κι ο δικός σας ρόλος δεν το δείχνει. Κανείς από εσάς δεν πήρε το λόγο να παρουσιάσει την αλήθεια, ως όφειλε. Ούτε το Σάββατο ούτε την Κυριακή. Ένοχη σιωπή, μόνο κατασυκοφάντηση και παραπληροφόρηση ακούστηκε για άλλα ζητήματα. Σκορπάτε τον ντορό με λάσπη, γιατί πάλι κανείς δε μιλάει κι η ΠΟΣΣ σας αφήνει, χωρίς να υπάρχει η δυνατότητα βήματος για αντίλογο.

 

 Όλο αυτό που γίνεται είναι προϊόν ετών, δε γίνεται τώρα και απαντάτε από μας, που λεγόμαστε Σαρακατσαναίοι.

Σχετικά με τον Σύλλογο Λιβαδειάς, όπως είπε κι ο κος Μόσχος (κάτι ξέρει), ο άλλος έφαγε τη ζωή του, δεν έφτιαξε σπίτι για τα παιδιά του , αλλά για να στεγάσει τον Σύλλογο! Έγινε πρόταση στη Γενική του Συνέλευση να ονομάσουν την αίθουσα στο όνομά του, πήραν απόφαση να βάλουν πλακέτα στον τοίχο για να τιμήσουν την προσφορά του, γιατί κανείς δεν μπόρεσε να την αμφισβητήσει, αλλά δεν την εφάρμοσαν ποτέ, γιατί ήταν απ’ το Τσαμάλι! Τι θα περίμενε κανείς να εκτιμήσουν τη μικρότερη προσφορά κάποιου άλλου; Το επίπεδο του καθενός φωνάζει, γι’ αυτό λέμε οι ρίζες του κακού εδώ, πάνε πολύ βαθιά…

 

Δείτε τώρα την αλήθεια για τις εκτιθέμενες φορεσιές(και όχι μόνο), γιατί μας αξίζει το φως κι όχι το σκοτάδι, τα πάθη και η ανεπάρκεια κάποιων:

• Πού;
• Στο Κάστρο Βοιωτίας και όχι στη Λιβαδειά.
• Πότε;
• Το 2009 και όχι το 2025.
• Ποιος;
• Εκπολιτιστικός Εξωραϊστικός Σύλλογος Κάστρου και όχι Σύλλογος Λιβαδειάς, όπως είπε ο κύριος Μόσχος.
• Πρόεδρος;
• Ο Βασίλειος Ζυγογιάννης και όχι κάποιος της Λιβαδειάς.
• Εκδήλωση πρώτης εμφάνισης της φορεσιάς;
• Κώπαια (παρευρισκόταν ως καλεσμένος ο, όπως είπε κι ο κος Μόσχος, Σύλλογος Λιβαδειάς με τον πρόεδρό του κο Καλαντζή) και όχι το 28^ο Συνέδριο της ΠΟΣΣ.

 

Η πιο μεγάλη ώρα, η πιο ευτυχισμένη στιγμή είναι ετούτη, ν’ απαριθμείς ονόματα για την προσφορά και τον εθελοντισμό τους. Δείγμα, υπόδειγμα, παράδειγμα υγιούς κοινωνίας που εκτιμά κι αναγνωρίζει. Ψηλώνεις, γεμίζεις περηφάνια και ενέργεια. Θειάδες, ξαδερφάδες, νυφάδες, κυράδες, μέλη και φίλες του Συλλόγου, όλη η συντροφιά είναι εδώ.

• Όσες έπλεξαν, κέντησαν, έκοψαν κι έραψαν:

Η θεια-Μαρία η Ζυγογιάννη, «η Βαγγελάκαινα» απ’ τους Τσακανικαίους

Η θεια-Σταθούλα η Ζυγογιάννη, του μπαρμπα-Γιάννη απ’ τους «Γακαίους»

Η θεια-Λένη η Ζυγογιάννη, του μπαρμπα-Μήτσου απ’ τους Ντελαίους

Η θεια-Ελένη η Ζυγογιάννη,  του «Ντάβανου» απ’τη Θήβα

Η θεια-Ελένη η Ζυγομήτρου, μάνα του Αλέκου και του Νίκου

Η θεια-Κατερίνα η Ζυγομήτρου, η «Βαγγέλαινα» απ’ τους Μαμαλαίους

Η θεια-Μαρίκα η Ζυγομήτρου, του «Ιμπραήμ» απ’ τα Κέδρα Ευρυτανίας

Η θεια-Μαρία η Ζυγομήτρου, η «Θανασέκαινα» απ’ τους Τσαραίους

Η θεια-Βαγγελιώ η Μπέτσα, του ράφτη απ’ το χωριό

Η θεια-Παρασκευή η Τσακανίκα, του Παναγιώτ’ γυναίκα

Η θεια-Χρυσούλα η Σγούρδα, του Τάκη απ’ τους Λενταίους

Η Μαρία Αδαμοπούλου, γυναίκα του Αντώνη

Η Αθανασία Αρωνιάδα, γυναίκα του Άγγελου Τζουμάνη απ’ τ’ Αγρίνιο

Η Ελένη Δράκου, της θεια-Αγγέλως θυγατέρα

Η Βάσω Ζυγογιάννη, από τους Αραπογιανναίους απ’ τη Νιάλα Αγράφων

Η Γιώτα Ζυγογιάννη, του μπαρμπα-Λια και της θεια-Αντιγόνης

Η Ζωή Ζυγογιάννη, νύφη του μπαρμπα-Γιώργου απ’ τους Ζιωγαίους

Η Κική Ζυγογιάννη, νύφη της θεια-Σταθούλας απ’ τους «Τζαντζαλαίους»

Η Καλομοίρα Ζυγογιάννη, της θεια-Άννας και του μπαρμπα-Στάθη

Η Καλομοίρα Ζυγογιάννη, του Λία του «Βεληγκέκα»

Η Λίτσα Ζυγογιάννη, γυναίκα του Αριστείδη του «Σούρλα»

Η Μαρίτσα Ζυγογιάννη, γυναίκα του Γιάννη «τ’ Γονή»

Η Ράνια Ζυγογιάννη, της Αγαθής και του Παναγιώτη «του Φίλου»

Η Φώτο Ζυγογιάννη, του Αριστείδη του μπαρμπα-Φώτη «τ’ Λάγια»

Η Φωτούλα Ζυγογιάννη, του μπαρμπα-Μήτσου και της θεια-Λένης

Η Διαμάντω Ζυγομήτρου, θυγατέρα της Μαρίκας

Η Ελένη Ζυγομήτρου, του μπαρμπα-Λάμπρου και της θεια-Ρήνας

Η Πόπη Κονδύλου, γυναίκα του Βασίλη

Η Μαρία Κυριάκου, γυναίκα του Λάμπρου Τζουμάνη, απ’ την Κυρτώνη

Η Χρυσούλα Μάστορη, γυναίκα του Κώστα του ηλεκτρολόγου

Η Βάσω Μπαρκώση, της θεια-Καλλιόπης και του μπαρμπα-Σπύρου

Η Κατερίνα Μπαρκώση, γυναίκα του Γιώργου, απ’ τη Ροδαυγή

Η Πόπη Μπαρκώση, γυναίκα του Δημήτρη, απ’ τον Αλίαρτο το γένος Τόλη

Η Παγώνα Παπαϊωάννου, γυναίκα του Γιάννη, απ’ το Λούτσι

Η Γιαννούλα Τσαπρούνη, εγγόνα του παππού Αριστείδη Τσαπρούνη

Η Μαριέττα Τσαπρούνη, νύφη της θεια-Ιουλίας και του μπαρμπα-Κώστα

Η Φρόσω Τσαπρούνη, κόρη της θεια-Αλεξάνδρας απ’ τους «Κραναίους»

Η Γιούλα Φαλάρη, κόρη του Μπαρμπαδήμου απ’ το Παύλο

Η Αγγελική Χαρχαρέ, της θεια-Τούλας θυγατέρα

κι  η κυρα-δασκάλα η Φρόσω απ’ τα Τρίκαλα,  που ήταν τότε στο χωριό.

• Όσες πρόσφεραν παλιά υφάσματα του αργαλειού, κάλτσινα και δίμιτα, μαντανισμένα κι αμαντάνιγα:

Η «θεια-Ζάχαινα», Γιαννούλα Ζυγογιάννη απ’ τους Κουνουκλαίους

Η «θεια-Γιώργαινα», Ελένη Ζυγογιάννη απ’ τους Καραπαναίους

Η θεια-Μαρία, παντρεμένη στον Αλίαρτο, με τον θείο Αλέκο τον Κολοβό

Η «Σταμοκώσταινα», η θεια-Καλλιόπη, μάνα του Σταμάτη Ζυγογιάννη

Η θεια-Μαρία, μάνα του Κώστα Ζυγογιάννη, του Κωτσαρίκου

Η θεια-Κωστάντω, η «Βασλάραινα», απ’ τους Ντελαίους

Η θεια-Ελένη Ζυγομήτρου, η «Βαγγελάραινα»

Η «θεια-Γιάννενα» «η Παναγίνα» απ’ το Τσαμάλι.

Βοήθησαν να βρούμε υφάσματα στο Τσαμάλι:

Η «θεια-Νίκαινα» «η Παναγίνα» και

Η θεια-Βαγγελή, του Αποστόλη τ’ Βελέντζα γυναίκα.

 

• Όσες μας άνοιξαν το δρόμο με τις φορεσιές τους:

Η γιαγιά Μαρία (Στάθαινα), γυναίκα του Στάθη Τσακανίκα, το γένος Γιασλά, από το Τσαμάλι, γεννημένη το 1883.

Η γιαγιά Δήμητρα (Κώσταινα), γυναίκα του Κωνσταντίνου Ζυγογιάννη του Ευαγγέλου, το γένος Ζυγογιάννη, από το Κάστρο, γεννημένη το 1904.

Η γιαγιά μου η Ευσταθία (Μητράκαινα), γυναίκα του παππού μου Μητράκου Ζυγογιάννη, το γένος Τσαπρούνη, από το Ακόντιο, γεννημένη το 1910.

Η γιαγιά Καλλιόπη (Σταμοκώσταινα), γυναίκα του Κωνσταντίνου Ζυγογιάννη του Σταμέλου, το γένος Κατσούλα, από τη Δαμάστα Φθιώτιδας, γεννημένη το 1916.

Η γιαγιά Ελένη (Στάθαινα), γυναίκα του Στάθη Ζυγογιάννη, το γένος Καλαμπαλίκη, από Παλιόλακα Ευρυτανίας, γεννημένη το1925.

 

          Ό,τι δε βρήκαμε στην έρευνα που κάναμε στο χωριό, το πήραμε ως σχέδιο από: το Μουσείο Λαϊκής Τέχνης,  Αγγελικής  Χατζημιχάλη, το Μουσείο Σαρακατσάνων, το Λύκειο Ελληνίδων Αθηνών (κα Νάντια Μαχά), το Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα, το Λαογραφικό Μουσείο Φθιώτιδας και το Μουσείο Μπενάκη.

          Πέραν όλων αυτών, αυτός που ενέπνευσε, σχεδίασε, καθοδήγησε, δούλεψε επτά χρόνια κι αξιώθηκε να φέρει σε πέρας το εν λόγω εγχείρημα, ήταν ο επί 15χρόνια πρόεδρος του Εκπολιτιστικού Εξωραϊστικού Συλλόγου Κάστρου, Σαρακατσάνος, δάσκαλος, Βασίλειος Ζυγογιάννης του Κώστα «του περήφανου» του Μητράκου από τους Λαγαίους και της Μαρίας από τους Ζυγομητραίους,  με αφορμή τον εμπλουτισμό της ιματιοθήκης του Συλλόγου κατέδειξε ότι οι Σαρακατσάνοι δεν ήταν μόνο τσοπαναραίοι  και ανέδειξε την ξεχασμένη  σαρακατσάνικη λαϊκή αισθητική και τέχνη στην περιοχή και όχι  μόνο.

          Τη σαρακατσάνικη γυναικεία φορεσιά που κατασκευάσαμε, τη χαρακτηρίζει  απλότητα με δηλωτική αναφορά τουλάχιστον  στο 1835μ.Χ. και μετέπειτα. Κι αυτό γιατί μες στα χρόνια μεταλλάσεται.

Την παρουσιάσαμε πρώτη φορά το καλοκαίρι του 2009, στα «Κώπαια». Αξιόλογη δουλειά, άξιζε ο κόπος, δίκαια  προσπαθήσαμε.

Καθώς είπε κι ο γέροντας,  σε απλά σαρακατσάνικα:

«Ωρέ σαράντα κουρίτσια κι ένας δάσκαλος τ’ν έβγαλαν πέρα τ’ φουρεσιά! Μια φουρεσιά παράμουρφη κι μουρφουφτιαγμέν’!    Άμα χουρεύ’νε κι τ’ φοράν ισκιώνει ου τόπους! Δε ματάγινε κι ούτε ματαγίνεται τέτοιου πράμα!!!».

Δικό σας το έχος των φορεσιών και δική σας η αξιάδα της κατασκευής, όπως είπε κι ο Μόσχος, ωρέ Λιβαδίτες; Από πού; Και πώς; Βρήκατε κάποιον από σας εδώ μέσα;

          Αυτό είναι  καταχρηστική οικειοποίηση, αντιποίηση και αυτός που το κάνει είναι νοσφιστής, όπως είπε ένας αδερφός. Αυτό είναι το ήθος των προγόνων σας με το οποίο πολιτεύονται, λέτε, οι Σαρακατσάνοι; Γιατί οι δικοί μας δεν το είχαν. Πόσο ανακόλουθα είναι όλα αυτά που υπερθεμάτισαν κάποιοι περί δεοντολογίας, σωστής λειτουργίας συμβουλίων και συμβούλων, σχέσεων, συνεργασιών, περί θεματοφυλάκων,…

          Πείτι μας , τι να μουλουγήσουμι σ’ αυτόν τουν κόσμο, για όσα τ’ κάνατι; Από πού να του πιάσουμι και πού να τ’ αφήσουμι; Βρώμ’σι του πράμα.

Κύριοι διοργανωτές ζητούμε τη διόρθωση των πρακτικών, αναμένουμε την πλήρη αποκατάσταση της αλήθειας, περιμένουμε τη δημοσίευσή της από εσάς στην ιστοσελίδα σας και στα σχετικά με τις ημέρες του Συνεδρίου που προβάλλετε στο διαδίκτυο βίντεο.