Tα επτά ψέματα της Χούντας, αλλά και του σύγχρονου πολιτικού συστήματος

Κοιτάχτε μπήκε στη φωτιά! είπε ένας από το πλήθος.
Γυρίσαμε τα μάτια γρήγορα. Ήταν
στ’ αλήθεια αυτός που απόστρεψε το πρόσωπο, όταν του
μιλήσαμε. Και τώρα καίγεται. Μα δε φωνάζει βοήθεια.

Διστάζω. Λέω να πάω εκεί. Να τον αγγίξω με το χέρι μου.
Είμαι από τη φύση μου φτιαγμένος να παραξενεύομαι.

Ποιος είναι τούτος που αναλίσκεται περήφανος;
Το σώμα του το ανθρώπινο δεν τον πονά;

Η χώρα εδώ είναι σκοτεινή. Και δύσκολη. Φοβάμαι.
Ξένη φωτιά μην την ανακατεύεις, μου είπαν.

Όμως εκείνος καίγονταν μονάχος. Καταμόναχος.
Κι όσο αφανίζονταν τόσο άστραφτε το πρόσωπο.

Γινόταν ήλιος.

Στην εποχή μας όπως και σε περασμένες εποχές
άλλοι είναι μέσα στη φωτιά κι άλλοι χειροκροτούνε.

Ο ποιητής μοιράζεται στα δυο.

Τάκης Σινόπουλος

Σήμερα, καθώς συμπληρώνονται 58  χρόνια από την επιβολή της στρατιωτικής δικτατορίας του 1967, οφείλουμε να σταθούμε όχι μόνο στη μνήμη των θυμάτων, αλλά και στην ανάλυση των ιδεολογιών και των τακτικών που χρησιμοποίησε το καθεστώς εκείνο, και οι οποίες δυστυχώς συναντώνται ακόμα και σήμερα στο σύγχρονο πολιτικό τοπίο.

Η χούντα των συνταγματαρχών δεν καταδίκασε μόνο τη δημοκρατία και τα ατομικά δικαιώματα, αλλά έφερε μαζί της έναν συνδυασμό ψεμάτων και απάτης που χρησιμοποίησε ως εργαλεία, για να εδραιώσει την εξουσία της. Ας εξετάσουμε αυτά τα επτά θανατηφόρα ψέματα, τα οποία δεν αφορούν μόνο την περίοδο της επταετίας αλλά έχουν διεισδύσει στο πολιτικό DNAτου σύγχρονου πολιτικού συστήματος.

Δυστυχώς η ιστορία επαναλαμβάνεται με βελτιωμένες πρακτικές όσον αφορά την επιβολή της εξουσίας

1ο Ψέμα: Το ψέμα της οικονομικής ανάπτυξης και της ευημερίας

Η χούντα ισχυρίστηκε πως θα αναστήσει την ελληνική οικονομία, προβάλλοντας την εικόνα ενός μέλλοντος γεμάτου ευημερία και ανάπτυξη. Πράγματι, οι στρατιωτικοί κατέλαβαν τη χώρα και την τοποθέτησαν σε μια σταθερότητα, την οποία ισχυρίστηκαν πως οδηγούσε στην οικονομική ανάπτυξη. Ωστόσο, η πραγματικότητα ήταν πολύ διαφορετική: με τις πολιτικές τους, δημιούργησαν ένα σύστημα εξάρτησης, διαφθοράς και κακοδιαχείρισης.

Αυτή η εικόνα της δήθεν ανάπτυξης είναι ακόμα ζωντανή στη σύγχρονη Ελλάδα, όπου συνεχώς μας παρουσιάζουν μια οικονομική ανάπτυξη ευημερούντων αριθμών αλλά οι πολίτες δυστυχούν, η κοινωνική ανισότητα μεγαλώνει και  πραγματικά ωφεληθέντες είναι οι λίγοι, οι οποίοι έχουν τους μηχανισμούς ελέγχου της οικονομίας στα χέρια τους. Η πολιτική της λιτότητας και των συνεχώς επιβαλλόμενων  φόρων, σε συνδυασμό με την αδυναμία στήριξης των μικρομεσαίων και των εργαζομένων, δείχνει την ανεπάρκεια του σημερινού συστήματος να προσφέρει βιώσιμη ανάπτυξη για τους πολλούς.

2ο Ψέμα: Ο άρτος και τα θεάματα ως μέσα κοινωνικής χειραγώγησης.

Οι χουντικοί, για να εξασφαλίσουν την υποστήριξη του λαού, χρησιμοποίησαν  ” άρτον και θεάματα”. Δηλαδή, προσέφεραν στον λαό την ψευδαίσθηση της ευημερίας και της εθνικής  υπερηφάνειας μέσω αθλητικών εκδηλώσεων και θεαμάτων, ενώ ταυτόχρονα καταπίεζαν τις ελευθερίες του. Το ποδόσφαιρο και οι κιτς γιορτές λατρείας της παράδοσης τότε, και σήμερα τα αδιάφορα κακόγουστα  τηλεοπτικά προγράμματα , είναι  εργαλεία με τα οποία αποπροσανατολίζεται η μάζα από τα πραγματικά προβλήματα, εντείνοντας τη βία και τον οπαδισμό.

Σήμερα, η κοινωνία στρέφεται με θρησκευτική σχεδόν ευλάβεια στα ριάλιτι και στα κουτσομπολιά, ξεχνώντας τις κοινωνικές και πολιτικές ανισότητες. Η βία των γηπέδων και ο εντεινόμενος οπαδισμός αντικατοπτρίζουν το πώς η πολιτική τάξη και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης διαχειρίζονται την αγανάκτηση και την απογοήτευση του κόσμου.

3ο Ψέμα: Το ψέμα της “ανάγκης για εθνική ενότητα”

Η χούντα επικαλέστηκε την ανάγκη για εθνική ενότητα, υποστηρίζοντας πως το καθεστώς της ήταν απαραίτητο για τη διασφάλιση της πατρίδας από εσωτερικούς και εξωτερικούς εχθρούς. Η «εθνική ενότητα» μετατράπηκε σε μια άθλια προσπάθεια καταστολής οποιασδήποτε αντίθετης φωνής.

Σήμερα, ο λόγος της εθνικής ενότητας εξακολουθεί να ακούγεται από τη σύγχρονη πολιτική σκηνή, σε μια προσπάθεια συγκάλυψης των πραγματικών διαφορών και αδικιών. Υποστηρίζεται ότι η κοινωνία πρέπει να “ενωθεί” γύρω από έναν κοινό στόχο, ενώ στην ουσία οι πολιτικές της διάλυσης του κοινωνικού κράτους και της αφαίρεσης δικαιωμάτων συνεχίζουν να συντελούν στην αδικία.

4ο Ψέμα: Η κατασκευή εσωτερικών εχθρών

Η χούντα προσδιόρισε συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες ως “εσωτερικούς εχθρούς” για να δικαιολογήσει τις διώξεις, την καταπίεση και την αποσιώπηση της πολιτικής αντίστασης. Με τον ίδιο τρόπο, η σημερινή πολιτική τάξη συχνά κατασκευάζει εσωτερικούς εχθρούς, και δεν είναι άλλος από οποιοσδήποτε  δεν συμφωνεί με την επικρατούσα εξουσία.

5ο Ψέμα: Ο εκσυγχρονισμός ως άλλοθι για την καταστολή

Η χούντα,  φόρεσε τη ρομφαία του «εκσυγχρονισμού», ισχυριζόμενη ότι εισήγαγε στην Ελλάδα σύγχρονα θεσμικά και οικονομικά μοντέλα, αποσιωπώντας την αυταρχική φύση του καθεστώτος της.

Σήμερα, η ιδέα του “εκσυγχρονισμού” εξακολουθεί να χρησιμοποιείται ως πρόσχημα για την αποδοχή αυταρχικών πολιτικών, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για τη μείωση των κοινωνικών παροχών ή τη λήψη αυστηρών μέτρων αστυνόμευσης.

6ο Ψέμα: Η σιωπηλή συναίνεση των πολιτών

Η χούντα διαφήμιζε ότι είχε τη σιωπηρή συναίνεση των πολιτών και προσπαθούσε να παρουσιάσει μια εικόνα κοινωνικής ομοιογένειας, παρόλο που η πραγματικότητα ήταν η καταπίεση και ο φόβος.

Το σύγχρονο πολιτικό σύστημα, μέσω των ΜΜΕ και της προπαγάνδας, καλλιεργεί την ψευδαίσθηση ότι οι πολίτες συμφωνούν με τις πολιτικές της κυβέρνησης, ενώ στην πραγματικότητα υπάρχει τεράστια απογοήτευση και αδιαφορία για την πολιτική ζωή.

7ο Ψέμα: Η υποκρισία της δημοκρατίας

Η χούντα, παρόλο που είχε επιβάλει τη δικτατορία, προσπαθούσε να διατηρήσει μια υποκριτική εικόνα δημοκρατίας, λέγοντας πως προστάτευε τις εθνικές αξίες και την πολιτική σταθερότητα. Σήμερα, βλέπουμε την ίδια υποκρισία στον σύγχρονο πολιτικό κόσμο, όπου οι δημοκρατικοί θεσμοί έχουν χάσει την ουσιαστική τους σημασία και η εξουσία μονοπωλείται από μια μικρή ομάδα συμφερόντων.

Ο καθηγητής  Ουμπέρτο Έκο, αναλύοντας τα χαρακτηριστικά του φασισμού, υποστήριξε πως η προπαγάνδα, ο φόβος και η κατασκευή του “άλλου” είναι τα βασικά εργαλεία του. Τα ψέματα και οι τακτικές που χρησιμοποίησε η χούντα είναι τα ίδια εργαλεία που χρησιμοποιούνται και σήμερα για την αποδοχή αντιδημοκρατικών πολιτικών και κοινωνικών συνθηκών.

Να είμαστε σε εγρήγορση ώστε το νόημα των λέξεων «δημοκρατία», «ελευθερία», «δικαιώματα» να μην ξεχαστούν ποτέ και να μην θεωρούνται αυτονόητα. Ο Ουμπέρτο Έκο το λέει ξεκάθαρα «Ο πρωτοφασισμός μπορεί να επιστρέψει με το πιο αθώο προσωπείο. Είναι καθήκον μας να τον αποκαλύπτουμε και να καταδεικνύουμε οποιαδήποτε από τις νέες εκφάνσεις του- κάθε μέρα, σε κάθε μέρος του κόσμου… Η ελευθερία και η απελευθέρωση είναι μια ατέρμονη διαδικασία».

Όσο έγραφα το άρθρο ακουγόταν από το  πικάπ το τραγούδι του Μίκη Θεοδωράκη « Και συ λαέ βασανισμένε μην ξεχνάς τον Ωρωπό».`