CNNi: Ο Τραμπ θέλει να τελειώσει ο πόλεμος στην Ουκρανία, αλλά ο Πούτιν ζητάει πολλά περισσότερα

Ωστόσο, φαίνεται πως οι δύο ηγέτες δεν είναι τόσο κοντά ο ένας στον άλλο, όσο τουλάχιστον άφησαν να εννοηθεί, αλλά ούτε και έχουν τις ίδιες επιδιώξεις. Για τον Βλαντιμίρ Πούτιν, η θέση της Ρωσίας στον κόσμο είναι «προσωπική» και όπως αναφέρει το CNNi σε ανάλυσή του, στην πράξη θέλει πολλά περισσότερα από τον Αμερικανό ομόλογό του.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ δήλωσε ότι πιστεύει ότι ο Πούτιν θέλει την ειρήνη, η Ουκρανία και οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι της αμφισβητούν ανοιχτά κάτι τέτοιο, ενώ ο ίδιος ο Ρώσος ηγέτης υποστήριξε ότι στόχος του είναι η ειρήνη, όμως όταν του παρουσιάστηκε η επιλογή… αρνήθηκε να υπογράψει. Είναι τελικά αυτό που πραγματικά θέλει ο Πούτιν, κάτι πολύ μεγαλύτερο;

Ο Ρώσος πρόεδρος δεν έχει κρύψει το γεγονός ότι πιστεύει πως η Ουκρανία δεν πρέπει να υπάρχει ως ανεξάρτητο κράτος και έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι θέλει το ΝΑΤΟ να συρρικνωθεί στο μέγεθος της εποχής του «Ψυχρού Πολέμου». Αλλά περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, θέλει να δει μια νέα παγκόσμια τάξη πραγμάτων – και θέλει η Ρωσία να παίξει τον πρωταγωνιστικό ρόλο σε αυτήν.

Η μεγάλη ιδέα του ρωσικού «εξαιρετισμού»

Ο Πούτιν και αρκετοί από τους πιο έμπιστους συμμάχους του προέκυψαν από τα απομεινάρια της KGB, της υπηρεσίας πληροφοριών της σοβιετικής εποχής. Δεν έχουν ξεχάσει ποτέ την ταπείνωση της πτώσης της Σοβιετικής Ένωσης και δεν είναι ευχαριστημένοι με τον τρόπο που έχει διαμορφωθεί ο κόσμος από τότε.

Ανήλθε στην εξουσία κατά τη διάρκεια του χάους της δεκαετίας του 1990, όταν η ρωσική οικονομία κατέρρευσε και χρειάστηκε να διασωθεί από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και την Παγκόσμια Τράπεζα – άλλη μια ταπείνωση για την πρώην υπερδύναμη.

Αλλά από το 2000, όταν ο Πούτιν έγινε πρόεδρος, η σταθερή άνοδος των τιμών του πετρελαίου έκανε πολλούς Ρώσους πλουσιότερους από ποτέ. Και η χώρα άρχισε και πάλι να έχει φωνή. Προσκλήθηκε στην ομάδα G7 των μεγαλύτερων οικονομιών του κόσμου, η οποία μετονομάστηκε σε G8 μετά την ένταξή της.

Αλλά αυτό δεν ήταν αρκετό για τον Ρώσο ηγέτη, δήλωσε στο CNNi η Κριστίν Μπερζίνα, διευθύνουσα σύμβουλος στο «German Marshal Fund of United States».

«Ο Πούτιν ήταν ευτυχής να τα πετάξει όλα αυτά για λογαριασμό των πολιτών του λόγω υψηλότερων γεωπολιτικών στόχων», δήλωσε η Μπερζίνα. Η Ρωσία αποβλήθηκε από την G8, της επιβλήθηκαν κυρώσεις από τη Δύση και εξοστρακίστηκε στην παγκόσμια σκηνή εξαιτίας της επιθετικότητάς της κατά της Ουκρανίας. Μάλιστα, η ίδια σημείωσε ότι ποτέ δεν ήταν αρκετό για τη Ρωσία να είναι «η όγδοη στην G7».

«Δεν λειτουργεί έτσι η αντίληψη της Ρωσίας στον δικό της ”εξαιρετισμό”. Είναι η μεγαλύτερη χώρα στον κόσμο, η πλουσιότερη σε (φυσικούς) πόρους, οπότε πώς μπορεί να είναι απλώς ένας από τους παίκτες;», αναρωτήθηκε.

Για να κατανοήσουμε τι θέλει ο Πούτιν από τις τρέχουσες συνομιλίες με τις ΗΠΑ, είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι οι δύο πλευρές συνομιλούν επειδή οι Ηνωμένες Πολιτείες έκαναν «στροφή» πολιτικής υπό τον Τραμπ και όχι λόγω μιας θεμελιώδους αλλαγής στη ρωσική σκέψη.

Η Μόσχα χάνει περισσότερα, το Κίεβο γρηγορότερα

Ο Τραμπ θέλει ο πόλεμος στην Ουκρανία να τελειώσει το συντομότερο δυνατό, ακόμη και αν αυτό σημαίνει περαιτέρω εδαφικές απώλειες για την Ουκρανία. Την ίδια στιγμή αυτό σημαίνει ότι ο Πούτιν έχει ελάχιστα να χάσει. Ο πλανητάρχης υποστήριξε πρόσφατα ότι «η Ρωσία κρατάει όλα τα χαρτιά» στον πόλεμο με την Ουκρανία, αλλά το πεδίο της μάχης έχει ως επί το πλείστον ακινητοποιηθεί τα τελευταία δύο χρόνια.

Ενώ η Ρωσία σημειώνει κάποια σταδιακά κέρδη, σίγουρα δεν κερδίζει – αν και αυτό θα μπορούσε να αλλάξει αν οι ΗΠΑ σταματούσαν να παρέχουν όπλα και πληροφορίες στην Ουκρανία.

«Ο Πούτιν μπήκε στην Ουκρανία πιστεύοντας ότι θα είναι μια εύκολη, γρήγορη επιχείρηση. Τρία χρόνια μετά, ελέγχει το 20% της Ουκρανίας, αλλά με τρομερό κόστος. Θέλω να πω, ουσιαστικά οι Ρώσοι χάνουν. Το θέμα όμως είναι ότι οι Ουκρανοί χάνουν πιο γρήγορα», δήλωσε στο CNNi ο κορυφαίος αναλυτής της Ρωσίας, Μαρκ Γκαλεότι.

Για τον Πούτιν και τους ανθρώπους γύρω του, η πίεση του Τραμπ για κατάπαυση του πυρός αποτελεί απλώς μια ευκαιρία να εξασφαλίσουν γρήγορες νίκες, έχοντας παράλληλα το βλέμμα στους μακροπρόθεσμους στόχους, είπε.

«Ο Πούτιν είναι καιροσκόπος. Του αρέσει να δημιουργεί δυναμικές, χαοτικές καταστάσεις, οι οποίες επιφέρουν μια ολόκληρη ποικιλία ευκαιριών. Και στη συνέχεια μπορεί απλώς να διαλέξει ποια ευκαιρία του αρέσει και μπορεί να αλλάξει γνώμη», δήλωσε ο Γκαλεότι.

Το μακροπρόθεσμο σχέδιο και οι εκλογές

Ο Πούτιν και οι συνεργάτες του έχουν καταστήσει σαφές ότι οι μακροπρόθεσμοι στόχοι τους δεν έχουν αλλάξει. Ακόμα και όταν μιλούν για την επιθυμία της ειρήνης, οι Ρώσοι αξιωματούχοι συνεχίζουν να επιμένουν ότι τα «βαθύτερα αίτια» της σύγκρουσης στην Ουκρανία πρέπει να «εξαλειφθούν».

Κατά την άποψη του Κρεμλίνου, αυτές οι «βαθύτερες αιτίες» ανέρχονται στην κυριαρχία της Ουκρανίας και τον δημοκρατικά εκλεγμένο πρόεδρό της Βολοντίμιρ Ζελένσκι, καθώς και στην επέκταση του ΝΑΤΟ προς τα ανατολικά τα τελευταία 30 χρόνια.

Ο Πούτιν διέταξε την πλήρους κλίμακας εισβολή στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022 για να επιβάλει την αλλαγή καθεστώτος στο Κίεβο, σχεδιάζοντας να εγκαταστήσει μια φιλο-ρωσική κυβέρνηση.

Στόχος του ήταν να μετατρέψει την Ουκρανία σε ένα υποτελές κράτος, όπως η Λευκορωσία και να την εμποδίσει να ενταχθεί στο μέλλον στην Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ. Δεν πέτυχε αυτόν τον στόχο με τη χρήση στρατιωτικής βίας, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι τον εγκατέλειψε. Αντιθέτως, μπορεί να προσπαθήσει να τον επιτύχει με άλλα μέσα.

«Ο ευκολότερος τρόπος για να επιτύχει η Ρωσία αυτό που θέλει σε μια διαφορετική χώρα δεν είναι με στρατιωτικά μέσα, αλλά μέσω της παρέμβασης και της εκλογικής διαδικασίας», δήλωσε η Berzina, προσθέτοντας ότι είναι πιθανό να προσπαθήσει να το κάνει η Μόσχα ακόμη και μετά την κατάπαυση του πυρός.

Αυτός είναι πιθανότατα ο λόγος για τον οποίο η Ρωσία συνεχίζει να αμφισβητεί τη νομιμότητα του Ζελένσκι και να πιέζει για εκλογές – και για τον οποίο το Κρεμλίνο χάρηκε όταν ο Τραμπ υιοθέτησε αυτό το αφήγημα και αποκάλεσε τον Ουκρανό ηγέτη «δικτάτορα χωρίς εκλογές». Ο στρατιωτικός νόμος της Ουκρανίας – που επιβλήθηκε λόγω της ρωσικής επίθεσης – απαγορεύει τη διεξαγωγή εκλογών όσο διαρκεί η σύγκρουση.

Διαφωνία ΗΠΑ – ΕΕ για Ουκρανία και ΝΑΤΟ

Ο Τραμπ και ο αντιπρόεδρός του, Τζέι Ντι Βανς, απέρριψαν την ιδέα ότι η Ουκρανία θα μπορούσε να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ σύντομα και ο Πούτιν ζήτησε να αποτελέσει μέρος οποιασδήποτε συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός η δέσμευση των ΗΠΑ ότι αυτό δεν θα συμβεί.

Ωστόσο, η Μπερζίνα δήλωσε ότι οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι της Ουκρανίας δεν «αγοράζουν» τις υποσχέσεις του Πούτιν ότι θα σταματήσει να πολεμά εάν η Ουκρανία γίνει -όπως είπε- ουδέτερη.

«Ανεξάρτητα από το τι νομίζουν ο Τραμπ και ο Πούτιν ότι μπορούν να κανονίσουν αυτή την εβδομάδα ή φέτος, πολλοί άνθρωποι στην Ευρώπη θεωρούν πλέον τον Πούτιν θεμελιωδώς αναξιόπιστο», είπε.

«Θα μπορούσε να υπάρχει η επιθυμία της Ρωσίας να δοκιμάσει ξανά τις δυνάμεις της στρατιωτικά; Σίγουρα. Και γι’ αυτό οι Ευρωπαίοι είναι πολύ ξεκάθαροι όσον αφορά το ενδεχόμενο μελλοντικής στρατιωτικής εμπλοκής».

Τα κατάλοιπα της Σοβιετικής Ένωσης

Ο Αντρέι Σολντάτοφ, ένας Ρώσος ερευνητής δημοσιογράφος και ειδικός σε θέματα ασφάλειας που ζει εξόριστος στο Λονδίνο, δήλωσε ότι ο Πούτιν και οι βοηθοί του πιστεύουν ότι μπορούν να προσπαθήσουν να αποσπάσουν κάτι από τον Τραμπ τη δεδομένη χρονική στιγμή. «Πιστεύουν ότι μπορούν να κερδίσουν κάποιες τακτικές μάχες, αλλά ότι δεν θα τους δώσει αυτό που πραγματικά θέλουν, που είναι μια πλήρης αναδιάταξη των ρυθμίσεων ασφαλείας στην Ευρώπη», είπε.

«Για το Κρεμλίνο, δεν πρόκειται για πόλεμο με την Ουκρανία, αλλά για πόλεμο με τη Δύση, και πολλοί άνθρωποι στη Μόσχα δεν πιστεύουν πραγματικά ότι μπορούν να επιτύχουν κάποιου είδους μόνιμη συμφωνία με τις ΗΠΑ», σημειώνει ο Σολντάτοφ στο CNNi.

«Είναι πολύ προσωπικό γι’ αυτούς, επειδή ήταν όλοι τους νεαροί αξιωματικοί της KGB τότε, και έχασαν την κοινωνική τους θέση, έχασαν μια θέση στη ρωσική κοινωνία, έχασαν τη χώρα, όπως την περιγράφουν τώρα, και αυτό ήταν εξαιρετικά ταπεινωτικό», λέει ο Ρώσος ερευνητής.

«Πιστεύουν πραγματικά ότι η Δύση επιδιώκει την πλήρη καταστροφή και υποταγή της Ρωσίας εδώ και αιώνες. Δεν είναι απλώς προπαγάνδα, πραγματικά το πιστεύουν αυτό».

Αλλά ο Πούτιν έχει επίσης διαμορφώσει το σχέδιό του για την Ουκρανία στο πλαίσιο της δικής του – ανακριβούς – ερμηνείας της ιστορίας, η οποία υπερβαίνει κατά πολύ την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης. Ο Πούτιν έχει συχνά υποστηρίξει ότι η Ουκρανία δεν είναι μια πραγματική χώρα, επειδή τα εδάφη, αλλά και οι οι πολίτες της αποτελούν μέρος μιας ευρύτερης «ιστορικής Ρωσίας».

Η Ρωσία θεωρεί πως η Ουκρανία και η Λευκορωσία μοιράζονται έναν πολιτικό πρόγονο που ονομάζεται «Rus», αλλά δεν κάτι τέτοιο δεν μπορεί να έχει υπόσταση στη σύγχρονη ιστορία και την ταυτότητα της εκάστοτε χώρας. «Υπήρξε μια πολιτική οντότητα του πρώιμου έως ύστερου Μεσαίωνα και το να λέει κανείς σήμερα ότι η Ουκρανία δεν έχει δικαίωμα ύπαρξης εξαιτίας αυτού του κοινού προγόνου, ενώ καμία χώρα δεν μοιάζει με εκείνη του 10ου αιώνα, είναι αφελές», λέει η Μόνικα Γουάιτ, αναπληρώτρια καθηγήτρια Ρωσικών και Σλαβικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Νότιγχαμ.

Το χτύπημα για επιστροφή στην παγκόσμια σκηνή

Ο Πούτιν έχει επίσης συχνά στραφεί στη θρησκευτική ταυτότητα της Ρωσίας για να υποστηρίξει το σχέδιό του. Ο ηγέτης της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, ο Πατριάρχης Κύριλλος, είναι ένας από τους πιο ηχηρούς υποστηρικτές του πολέμου.

«Μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης, η Ρωσία έχασε τη σύνδεσή της με τα πατρογονικά ορθόδοξα εδάφη και νομίζω ότι μέρος του σχεδίου του Πούτιν είναι να προσπαθήσει να επαναφέρει αυτό το νήμα που συνδέει τους Ρώσους του 10ου αιώνα με αυτή την καθαρή ορθόδοξη συνέχεια», δήλωσε η Γουάιτ. «Αυτό που κάνει δεν είναι στην πραγματικότητα τόσο διαφορετικό από κάποιους από τους πρώτους Τσάρους Ρομανόφ που προσπαθούσαν συνεχώς να πάρουν πίσω τα ορθόδοξα εδάφη που βρίσκονταν είτε υπό οθωμανική, είτε υπό καθολική κυριαρχία και τελικά τα κατάφεραν».

Η τεράστια επιθυμία του Πούτιν είναι να επιστρέψει η Ρωσία στην παγκόσμια σκηνή με ένα «χτύπημα», δημιουργώντας «σφήνα» μεταξύ της Ευρώπης και ΗΠΑ, αλλά και συμμαχώντας με αντιπάλους της Δύσης.

«Η Ρωσία θέλει να βρίσκεται σε όλα τα σημαντικά τραπέζια – οπότε ό,τι κι αν έρθει στη συνέχεια, ίσως δεν χρειάζεται να σημαίνει εδαφική κατάκτηση στην Ευρώπη, αλλά νομίζω ότι πρέπει να έχει πρωταγωνιστικό ρόλο στο πιο ισχυρό μπλοκ, αν θεωρεί ότι αυτό περιλαμβάνει την Κίνα ή το Ιράν ή άλλους, ένα μπλοκ που ορίζεται από την προθυμία του να διαταράξει και να αποσταθεροποιήσει», πρόσθεσε η Γουάιτ.

Ο Πούτιν πιστεύει ξεκάθαρα ότι η Ρωσία -η μεγαλύτερη χώρα στον κόσμο σε έκταση- πρέπει να συμμετέχει στη διακυβέρνηση του κόσμου και σήμερα μοιάζει να έχει έναν «ομοϊδεάτη» του στον Λευκό Οίκο.

Ο Τραμπ έχει καταστήσει σαφές ότι πιστεύει ότι οι μεγαλύτερες και ισχυρότερες χώρες πρέπει να παίρνουν αυτό που θέλουν – είτε πρόκειται για τη Γροιλανδία, τη διώρυγα του Παναμά ή ένα κομμάτι της Ουκρανίας.

«Νομίζω ότι το θεμελιώδες σημείο είναι ότι, όσον αφορά τον Τραμπ, η Ουκρανία είναι ένα εξαγορασμένο και πληρωμένο υποτελές κράτος και πρέπει να καταλάβει τη θέση της και να αποδεχθεί ότι, ουσιαστικά, η Αμερική θα επεξεργαστεί κάποιου είδους συμφωνία με τη Ρωσία και στη συνέχεια θα την επιστρέψει στην Ουκρανία», καταλήγει ο Γκαλεότι.