Οι αποφάσεις των παιδιών πρέπει να είναι δικές τους και όχι προβολή των αναγκών των γονιών ή των “εμπόρων ελπίδας”
Η σχολική χρονιά βαίνει προς το τέλος της. Τα μαθήματα ολοκληρώθηκαν σε όλα τα λύκεια της χώρας, ενώ στις 30 Μαΐου ξεκινούν οι πανελλαδικές εξετάσεις για τα παιδιά της Γ’ Λυκείου, που σε λίγες μέρες θα διαγωνιστούν διεκδικώντας μία θέση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Ειδικά γι’ αυτήν την κατηγορία των μαθητών, που ολοκληρώνουν τη σχολική τους πορεία, η τελευταία χρονιά δεν είναι όπως όλες οι άλλες.
Τα συναισθήματα που κυριαρχούν σε έναν άνθρωπο που έχει περάσει το κατώφλι των 18 ετών είναι περίεργα και ανάμεικτα, κάτι ανάμεσα σε χαρά για το γεγονός ότι ανοίγονται νέοι ορίζοντες και αβεβαιότητας για όσα πρόκειται να συναντήσει. Με λίγα λόγια καλούνται να συνειδητοποιήσουν ότι ένας κύκλος της ζωής έφτασε στο τέλος του και από την άλλη ένας “φρέσκος”, απροσδιόριστος, αλλά με πολλές προοπτικές για να κατακτήσεις τη θέση που σου αξίζει στο κοινωνικό σύνολο μόλις ξεκινά. Θεωρείτε ότι είναι εύκολο; Αν ναι, κάντε μία αναδρομή στο παρελθόν και θυμηθείτε: σε τι φάση βρισκόσασταν όταν ήσασταν 18 ετών;
Οι συνήθειες δώδεκα χρόνων από το Δημοτικό μέχρι την Γ’ Λυκείου, που αφορούν τη σχολική ζωή, το διάβασμα, τις επαφές με τους παιδικούς τους φίλους, αλλάζουν ριζικά για τους τελειόφοιτους, που αφήνουν πίσω τους μια για πάντα τα θρανία. Νέες καταστάσεις και προκλήσεις παρουσιάζονται μπροστά τους, ενώ ο προβληματισμός πλέον επικεντρώνεται στη μελλοντική εξέλιξη, η οποία σχετίζεται άμεσα με σπουδές και την εξειδίκευση που πρόκειται να ακολουθήσουν.
Όλοι έχουμε περάσει από ένα παρόμοιο στάδιο, το οποίο η αλήθεια είναι έχει αρκετό άγχος, το οποίο οφείλεται κυρίως στην έλλειψη εμπειρίας του ανθρώπου, ο οποίος δεν έχει χειριστεί στο παρελθόν ανάλογες καταστάσεις στη ζωή του, δηλαδή δε γνωρίζει ακόμα ότι πολλές φορές κατά τη διάρκεια του βίου του θα κληθεί να περάσει σε μία εντελώς καινούργια φάση, να προσαρμοστεί σε νέα δεδομένα που παρουσιάζονται ανά τακτά διαστήματα και μάλιστα ενίοτε απρόσμενα. Βέβαια, να επισημάνουμε εδώ ότι από ένα σημείο και μετά, η όποια προσαρμογή θα χρειαστεί να κάνουμε γίνεται αυτόματα, ενώ έρχεται κάποτε η στιγμή που εμείς οι ίδιοι ζητάμε την αλλαγή στη ζωή μας και την επανεκκίνηση.
Ωστόσο, εδώ μιλάμε για το πρώτο “σκαλοπάτι” της ενηλικίωσης του ανθρώπου, για τη μετεφηβική ηλικία που το άτομο λειτουργεί περισσότερο με το συναίσθημα παρά τη λογική. Η προσωπική βούληση και χαρακτήρας ακόμα πλάθονται, γι’ αυτό άλλωστε τα παιδιά που επιδιώκουν να κάνουν το επόμενο βήμα μετά το σχολείο έχουν την ανάγκη κάποιου να τα συμβουλέψει, να τα καθοδηγήσει, να τα βοηθήσει εν πάση περιπτώσει να αποκτήσουν έναν προσανατολισμό.
Τον ρόλο το “μέντορα” καλούνται πολλές φορές να διαδραματίσουν οι γονείς, οι δάσκαλοι, τα αδέλφια που βρίσκονται σε μεγαλύτερη ηλικία. Εδώ θα ήθελα να πω ότι παρουσιάζεται και ένας “σκόπελος” που θα πρέπει να ξεπεράσουν όσοι διαδραματίζουν τον ρόλο του μέντορα, ο οποίος, να τονίσω, δεν ταιριάζει σε όλους ή δεν έχουν όλοι την ικανότητα να δείξουν τη σωστή διαδρομή που πρέπει να ακολουθήσει ένας νέος άνθρωπος.
Καταρχάς, να πούμε ότι οι συμβουλές προς τους νεότερους πρέπει να δίνονται, αφού ζητηθούν, και θα πρέπει ευθύς εξαρχής να γίνει σαφές και αντιληπτό στο παιδί ότι ακούει μόνο μία άποψη η οποία δεν είναι “θέσφατο” και στο κάτω-κάτω έχει κάθε δικαίωμα να την ενστερνιστεί αλλά και να την απορρίψει αν δε συνάδει με τις αντιλήψεις του, με τις δεξιότητές του, με τα πράγματα που τέλος πάντων θέλει και του αρέσουν να κάνει.
Στην προκειμένη περίπτωση, καλό είναι ναι μεν να εκφράζονται απόψεις κατόπιν απαίτησης των ενδιαφερομένων, αλλά βασική προϋπόθεση είναι να δίνεται ο απαραίτητος χώρος και χρόνος για τη σωστή επεξεργασία της πληροφορίας, χωρίς να ασκείται πίεση και ορισμένες φορές “ψυχολογική βία”, για την υιοθέτηση μίας θέσης, η οποία πολύ πιθανό να μην έχει καμία σχέση με τις πραγματικές φιλοδοξίες και στόχους του ατόμου. Η τελική απόφαση θα παρθεί από τον νέο άνθρωπο, σύμφωνα με τα ενδιαφέροντά του και τις ικανότητές του. Δεν έχει κανείς το δικαίωμα να παρεμβαίνει “απρόσκλητος” στη ζωή άλλων, ακόμα κι αν πρόκειται για γονείς, και να υποδεικνύουν με το “έτσι θέλω” τι θα κάνεις, επιβάλλοντάς το και από πάνω.
Επειδή σε λίγο καιρό οι υποψήφιοι των πανελλαδικών θα συμπληρώσουν τα μηχανογραφικά τους με τις σχολές προτίμησης και αρεσκείας τους, καλό είναι να αποφεύγονται παρεμβάσεις οι οποίες μπορούν να αποδειχτούν όχι μόνο εσφαλμένες, αλλά και ολέθριες, αφού πολλοί είναι εκείνοι που αναγκάζονται να κάνουν πράγματα εντελώς “ξένα” με τον χαρακτήρα τους, είτε επειδή ντε και καλά πρέπει να συνεχίσουν την οικογενειακή παράδοση, είτε γιατί δήθεν συγκεκριμένες επιλογές θα αποφέρουν αμεσότερη επαγγελματική αποκατάσταση και καλύτερες μισθολογικές απολαβές, αν και εφόσον οι σπουδές μετουσιωθούν σε επάγγελμα, είτε γιατί υπάρχουν σχολές με “ειδικό βάρος” και κύρος και ο καημός του μπαμπά και της μαμάς είναι να βγάλουν ένα γιατρό, δικηγόρο, έναν δάσκαλο κ.λπ.
Τέλος, κλείνοντας, θα ήθελα να επιστήσω την προσοχή κυρίως των παιδιών που ετοιμάζονται να δώσουν πανελλαδικές και δευτερευόντως των γονέων τους, που κατανοώ ότι ψάχνονται από κάπου να “πιαστούν”, προκειμένου να βοηθήσουν τα παιδιά τους να κάνουν την καλύτερη δυνατή απόφαση για το μέλλον τους. Όσα λέγονται περί επαγγελματικού προσανατολισμού από τους διάφορους εξειδικευμένους συμβούλους είναι χρήσιμα και καλά κάνετε που τα ακούτε και τα διαβάζετε, αλλά θα πρέπει να μείνουν εκεί που ανήκουν, δηλαδή στο επίπεδο της πληροφορίας.
Μη σας διαφεύγει ότι υπάρχουν πολλοί εκεί έξω που ξέρουν να εμπορεύονται την ελπίδα και το κάνουν αρκετά επιτυχημένα. Η όποια απόφαση πάρουν τα παιδιά για τις σπουδές τους πρέπει να είναι αποκλειστικά δικό τους προνόμιο, μόνο έτσι θα γίνουν πραγματικά ευτυχισμένα, ανοίγοντας τα “φτερά” τους για να κατακτήσουν κορυφές σε επιστημονικό και σε επαγγελματικό επίπεδο.
Εύχομαι ολόψυχα καλή επιτυχία στα παιδιά που τελείωσαν το σχολείο, είτε επιλέξουν τον δρόμο των σπουδών, είτε όχι. Το μέλλον πραγματικά τους ανήκει!
