Το αμφιλεγόμενο “μουσικό ρεύμα” που προκαλεί αντιδράσεις, με την προώθηση μιας αποκρουστικής υποκουλτούρας
Τα τελευταία χρόνια, η τραπ μουσική στην Ελλάδα γνωρίζει μεγάλες δόξες. Από τα υπόγεια clubs και τις ανεξάρτητες κυκλοφορίες στο YouTube, βρέθηκε στις πρώτες θέσεις των charts, με εκατομμύρια προβολές και φανατικό κοινό – κυρίως νεαρών ηλικιών. Κι όχι μόνο βέβαια, αφού συχνά η “σύμπραξη” με άλλους καλλιτέχνες βάζει στα “playlist” όλων το συγκεκριμένο είδος. Και στο δικό μου.
Όμως, μαζί με την εμπορική επιτυχία, αναδύθηκε και μια επικίνδυνη κουλτούρα που προβάλλει και κανονικοποιεί τη βία, τον σεξισμό, τον μισανθρωπισμό και τη χυδαία υπεροψία εις βάρος των ευάλωτων. Δεν είναι οι λέξεις που χρησιμοποιούν στους “στίχους” των τραγουδιών. Παρότι έχουν κι εκείνες τη δική τους σημασία. Είναι που το είδος αυτής της μουσικής – στην ελληνική εκδοχή της τουλάχιστον – αναπαράγει μια επικίνδυνη κουλτούρα, γεμάτη από ρητορική βίας, ναρκωτικών και σεξιστικών στερεοτύπων που επηρεάζει αρνητικά τους νέους, ειδικά εκείνους που βρίσκονται στην ευάλωτη ηλικία της ταυτότητας – και οι οποίοι αποτελούν το κυρίως κοινό του είδους.
Δεν πρόκειται, δηλαδή, για ένα θέμα απλώς αισθητικό, είναι βαθιά κοινωνικό.
Η τραπ – όπως και κάθε μουσικό είδος – είναι μια μορφή έκφρασης. Τι είδους έκφραση είναι όμως αυτή που συχνά εκτρέπεται σε έναν βάλτο τοξικότητας; Οι στίχοι στην πλειοψηφία των κομματιών δεν περιγράφουν απλώς μια «σκληρή πραγματικότητα στους δρόμους», αλλά την εξυμνούν. Οι γυναίκες αντικειμενοποιούνται, τα χρήματα και τα “γκάνια” δοξάζονται, η ευαισθησία θεωρείται αδυναμία. Οι γυναίκες στα περισσότερα τραγούδια αυτού του είδους μουσικής παρουσιάζονται ως παραδόπιστες, που για τα “φράγκα” και τα λούσα κάνουν τα πάντα (στους πάντες, ανεξέλεγκτα) και φυσικά αποκαλούνται σχεδόν αποκλειστικά που@%Ν&ς. Κάθε μη “αντρική” συμπεριφορά είναι “πουστρακική” και στο “αντρική” εννοείται φυσικά πως είναι όποια συμπεριφορά δεν περιλαμβάνει “τούβλα”, “kilos”, “γκάζια” και (τουλάχιστον) glock – 19.
Το άρθρο γράφεται λίγες μέρες αφότου μάθαμε μέσα από τον “άντρα” (έτσι αυτοχαρακτηρίστηκε) “Light”, έναν από τους δημοφιλέστερους Έλληνες τράπερ, πώς ακριβώς “τρώνε” το κ@#^ί του οι καθυστερημένες… Ξέρω… Κινδυνεύω να με πει “θεία” και να ανάψει κεράκι για τη σωτηρία της κακιάς ψυχής μου που τον κρίνει επειδή δεν τον καταλαβαίνει (έτσι είπε για όποιον τόλμησε να τον κρίνει). Αλλά να σας πω κάτι, Βοήθειά του το κεράκι!
Οι στίχοι του στο συγκεκριμένο τραγούδι όχι μόνο δεν έχουν καμία καλλιτεχνική αξία, αλλά είναι και ξεκάθαρα μισαναπηρικοί, ρατσιστικοί και βίαιοι. Αναφέρεται με χλευαστικό τρόπο σε άτομα με αναπηρία και χρησιμοποιεί τη διαφορετικότητα ως αφορμή για διακωμώδηση. Δεν πρόκειται για “μαγκιά”, αλλά για καθαρή απανθρωπιά.
Και οι συγνώμες του – κατόπιν εορτής – και οι αναλύσεις του δε με πείθουν. Γιατί δεν είναι η πρώτη φορά που στίχοι του προκαλούν, περνούν “κάτω από τα ραντάρ” της ευρύτερης κοινωνίας, συχνά βαφτισμένοι ως “παιχνίδι του δρόμου” ή “αλήθεια χωρίς φίλτρα”. Όμως, όταν η αλήθεια καταλήγει να είναι προσβολή απέναντι σε συγκεκριμένες ομάδες ανθρώπων, στους πιο αδύναμους ή τις γυναίκες, τότε δεν είναι αλήθεια, είναι κάλυψη για τοξικότητα.
Στους αλλαγμένους στίχους του τραγουδιού- “οχετού” δεν μπόρεσε να αντισταθεί σε όλη την κουλτούρα: ο στίχος «Την πήγε στο Παρίσι 5 μέρες και τη δέρνει» έγινε «Γύρισαν στην Πεντέλη και ο bro τη δέρνει ακόμα».
Ότι τη δέρνει, δηλαδή, είναι δεδομένο. Απλά πριν την έδερνε στα εξωτερικά και τώρα τη δέρνει εντός χώρας (στο μεταξύ μόνο εγώ στο «ακόμα» καταλαβαίνω πως κι από ’κει που γύρισαν όταν ήταν πάλι την έδερνε;).
Πάμε να το πούμε άλλη μια: Οι στίχοι (και γενικά οτιδήποτε) που αναπαράγουν κακοποιητικές συμπεριφορές και εξυμνούν τα όπλα και τα ναρκωτικά είναι επικίνδυνοι. Είναι κρίσιμο να αναγνωρίσουμε ότι οι νέοι ακούνε και υιοθετούν τα μηνύματα που λαμβάνουν από τα είδωλά τους και ότι η τραπ μουσική δεν μπορεί να παραμείνει μακριά από την ευθύνη που φέρει η δημοσιότητά της.
Η τραπ μπορεί να είναι ένα μέσο κοινωνικής κριτικής, να αποτυπώνει την πραγματικότητα, τις δυσκολίες και τους αγώνες των νέων, και όχι μόνο. Όμως, όταν η μουσική αναπαράγει την τοξικότητα, τη βία και τον σεξισμό, όταν ωθεί στην παραβατικότητα και την κανονικοποιεί, τότε μετατρέπεται σε ένα επικίνδυνο εργαλείο. Για όλους επικίνδυνο.
Η ευθύνη δε βαραίνει μόνο τους δημιουργούς, αλλά και το κοινό, τις πλατφόρμες που προωθούν τέτοιο περιεχόμενο και τους διαφημιστές που επενδύουν σε αυτό.
Είναι καιρός να σταματήσουμε να “βαφτίζουμε” την προσβολή ως τέχνη και να απαιτήσουμε περισσότερη ευθύνη απ’ όσους έχουν δημόσιο λόγο. Γιατί, όσο χειροκροτάμε τα λάθος είδωλα, τόσο πιο βαθιά θα βουλιάζουμε σε έναν πολιτισμό που θεωρεί τη βία και την προσβολή ως “στυλ”, ίσως και κανονικότητα.
