Σχέδιο για τη νέα ΚΑΠ: Περισσότερα χρήματα για φυσικές καταστροφές και χαλάρωση των οικολογικών κανόνων

Οι προτάσεις για μείωση της γραφειοκρατίας κινδυνεύουν να συγκρουστούν με προηγούμενες συστάσεις για ενίσχυση της ανθεκτικότητας της γεωργίας.

Το σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την απλοποίηση των κανόνων για τους αγρότες μπορεί να αποβεί επιζήμιο για το περιβάλλον.

Η Κομισιόν επιθυμεί να διαθέσει περισσότερα χρήματα για την ανακούφιση αγροτών από φυσικές καταστροφές, ενώ ταυτόχρονα χαλαρώνει τους πράσινους κανόνες που έχουν στόχο την προστασία του περιβάλλοντος.

Αυτό είναι το βασικό συμπέρασμα από το σχεδιαζόμενο πακέτο μεταρρυθμίσεων για την απλοποίηση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ), η οποία απορροφά πάνω από το 1/3 του προϋπολογισμού της ΕΕ.

Το πακέτο ακολουθεί τη σημαντική υποχώρηση της Πράσινης Συμφωνίας (Green Deal) πέρυσι, έπειτα από αγροτικές διαμαρτυρίες που σκίασαν την προεκλογική εκστρατεία των ευρωεκλογών.

Μείωση των περιβαλλοντικών απαιτήσεων

Σύμφωνα με προσχέδιο, το πακέτο απλοποίησης:

• μειώνει τους περιβαλλοντικούς ελέγχους για την εκταμίευση κονδυλίων μέσω της ΚΑΠ
• εξαιρεί μικρές εκμεταλλεύσεις από ορισμένους ελέγχους
• αυξάνει το ανώτατο όριο επιδοτήσεων για μικρούς αγρότες

«Χρειάζεται καλύτερη ισορροπία μεταξύ απαιτήσεων και κινήτρων για την καθοδήγηση της βιώσιμης μετάβασης της γεωργίας και την προώθηση καινοτομίας», αναφέρεται στον πρόλογο της τροποποιητικής πρότασης.

Δήλωση Επιτρόπου Γεωργίας

Ο Επίτροπος Γεωργίας Κρίστοφ Χάνσεν δήλωσε πριν την παρουσίαση της μεταρρύθμισης στις 14 Μαΐου ότι η Κομισιόν θα στηρίξει τη βιώσιμη μετάβαση του τομέα:

«Δεν μπορούμε να μιλάμε για το μέλλον της γεωργίας χωρίς να αναφερόμαστε στην ανθεκτικότητα.

Πρέπει να ενισχύσουμε τη διαχείριση κινδύνου και κρίσεων για να προσαρμοστούμε στην κλιματική αλλαγή», είπε την Πέμπτη.

Χαλάρωση προτύπων

Το προσχέδιο προτείνει περισσότερη ευελιξία στους πράσινους κανόνες — γνωστούς ως GAECs — που σχετίζονται με επιδοτήσεις.

Για παράδειγμα:

• GAEC 1 (μόνιμα βοσκοτόπια): Αυξάνεται το ανώτατο επιτρεπόμενο ποσοστό απώλειας από 5% σε 10% σε σχέση με το 2018.
• GAEC 4 (προστασία υδάτων): Αλλάζει ο ορισμός του όρου «υδάτινο ρεύμα», με αποτέλεσμα λιγότερα ρέματα να προστατεύονται και άρα λιγότερες προστατευτικές ζώνες.
• GAEC 2 (υγρότοποι και τύρφες): Η Επιτροπή αναγνωρίζει ότι η προστασία μπορεί να είναι δαπανηρή και περιοριστική, γι’ αυτό προτείνει αποζημιώσεις χωρίς επιπλέον υποχρεώσεις.

Ένας αξιωματούχος της ΕΕ, υπό καθεστώς ανωνυμίας, δήλωσε ότι οι πιέσεις από τα κράτη-μέλη θα μπορούσαν να είχαν οδηγήσει σε ακόμη μεγαλύτερη χαλάρωση των οικολογικών κανόνων, αλλά το πακέτο παραμένει εντός ορίων.

Ανακούφιση από φυσικές καταστροφές

Η Επιτροπή προτείνει:

• Δημιουργία δύο νέων ταμείων για στήριξη αγροτών από πλημμύρες, ξηρασίες και άλλες καταστροφές
• Άμεσες πληρωμές για αποζημίωση των πληγέντων
• Υψηλότερο ποσοστό αποζημίωσης για όσους αγρότες διαθέτουν ασφάλιση ή εργαλεία διαχείρισης κινδύνου

Το σύστημα αιρεσιμότητας — που περιορίζει πώς διανέμονται τα κονδύλια της ΚΑΠ με βάση περιβαλλοντικά κριτήρια — δεν θα ισχύει για τέτοιες συμπληρωματικές πληρωμές.

Πολιτικό υπόβαθρο

Η απλοποίηση έρχεται μετά από 18μηνη διαδικασία διαλόγου με αγρότες, την οποία ξεκίνησε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, με σκοπό τη διαμόρφωση μιας Στρατηγικής για το Μέλλον της Γεωργίας.

Το πακέτο απαντά σε κάποιες από τις συστάσεις του διαλόγου (π.χ. προώθηση βιολογικής γεωργίας), αλλά έρχεται σε αντίθεση με άλλες που ζητούσαν:

• προσαρμογή της γεωργίας στις κλιματικές και περιβαλλοντικές αλλαγές
• λιγότερη κατανάλωση πόρων
• ανθεκτικές πρακτικές στη διαχείριση του νερού