Αυτός είναι ο λόγος που το δαχτυλίδι του Πάπα Φραγκίσκου θα καταστραφεί μετά το θάνατό του

Με ιστορία που χρονολογείται τουλάχιστον από τον 13ο αιώνα, το Δαχτυλίδι του Ψαρά είναι ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα αντικείμενα που φορά ο εκάστοτε Πάπας. 

Πήρε το όνομά του από τον Άγιο Πέτρο, ο οποίος ήταν ψαράς και, σύμφωνα με την καθολική παράδοση, ο πρώτος Πάπας. Ο Φραγκίσκος το φόρεσε σε τελετουργικές εκδηλώσεις κατά τη διάρκεια της 12χρονης βασιλείας του. Το φίλησαν αμέτρητοι αφοσιωμένοι ακόλουθοι. Μάλιστα κατά καιρούς προκάλεσε διαμάχη για την υγιεινή της πράξης.

Τώρα, όπως υπαγορεύει η παράδοση, το δαχτυλίδι του Φραγκίσκου θα καταστραφεί —ή τουλάχιστον θα παραμορφωθεί— μέσα στα τείχη του Βατικανού όπως αναφέρει το CNNi.

Είναι μια ιεροτελεστία με πρακτικές ρίζες. Το Δαχτυλίδι του Ψαρά και ένα μενταγιόν που ονομαζόταν βούλα παραδοσιακά χρησίμευαν ως επίσημες σφραγίδες για επίσημες επιστολές και έγγραφα. Κάθε Πάπας είχε τα δικά του για να αποφευχθεί η μεταθανάτια πλαστογράφηση επιστολών ή διαταγμάτων και τα δύο θα συντρίβονταν με ένα σφυρί μετά το θάνατό του. Από το 1521 μέχρι το 2013, αυτό ακριβώς συνέβη.

«Είναι το ισοδύναμο με την αφαίρεση των στοιχείων σύνδεσης από έναν λογαριασμό στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης», δήλωσε ο Κρίστοφερ Λαμπ, ανταποκριτής του CNNi στο Βατικανό.

«Αυτό επρόκειτο ήταν να σταματήσουν οι ψευδείς σφραγίδες σε έγγραφα».

Η διαδικασία της καταστροφής

Ο Καμερλένγκο ένας ανώτερος καρδινάλιος που διορίστηκε να επιβλέπει τη μετάβαση, καταστρέφει το δαχτυλίδι και την βούλα παρουσία του Κολεγίου των Καρδιναλίων, αφού πρώτα ανακοινώσει το θάνατο του Πάπα.

Αυτή η πρακτική συνεχίστηκε πολύ αφότου τα αντικείμενα έπαψαν να χρησιμοποιούνται ως σφραγίδες καθώς αντικαταστάθηκαν λειτουργικά από μια σφραγίδα στα μέσα του 19ου αιώνα. Αλλά όταν ο προκάτοχος του Φραγκίσκου Πάπας Βενέδικτος XVI έγινε ο πρώτος Πάπας που παραιτήθηκε εδώ και έξι αιώνες, μια νέα παράδοση καθιερώθηκε: Ένας βαθύς σταυρός χαράχθηκε στην επιφάνεια του δαχτυλιδιού με μια σμίλη.

«Νομίζω ότι υπήρχε η αίσθηση ότι δεν ήταν απαραίτητο να καταστραφεί το δαχτυλίδι», είπε ο Λαμπ, ο οποίος υποστήριξε ότι η απειλή της παπικής πλαστοπροσωπίας γινόταν όλο και λιγότερο πιθανή με τα χρόνια.

Ο σημερινός Καμερλένγκο Κέβιν Φάρελ, ο Αμερικανοιρλανδός καρδινάλιος που διορίστηκε στο ρόλο από τον Φραγκίσκο το 2023, αναμένεται να ακολουθήσει το παράδειγμά του και να παραποιήσει το δαχτυλίδι πριν από το παπικό κονκλάβιο – τη διαδικασία με την οποία θα επιλεγεί ο επόμενος Πάπας.

Αν και είναι βουτηγμένο σε τελετουργικό και συμβολίζει την παπική εξουσία, ο ρόλος του δαχτυλιδιού διέφερε πολύ από Ποντίφικα σε Ποντίφικα.

Από αυτή την άποψη, ο Φραγκίσκος παρέκκλινε από ορισμένους από τους πρόσφατους προκατόχους του. Ορισμένοι ποντίφικες, όπως ο Πάπας Βενέδικτος XVI, επέλεξαν να φορούν καθημερινά ρούχα, ενώ ο Πάπας Ιωάννης Παύλος Β’ φορούσε συχνά ένα εναλλακτικό δαχτυλίδι.

Ο Φραγκίσκος διάλεξε μια μέση λύση: Φορούσε το Δαχτυλίδι του Ψαρά στις επίσημες τελετές, αν και για καθημερινή χρήση το άλλαξε με ένα απλό ασημένιο δαχτυλίδι που χρονολογείται από την εποχή του ως καρδινάλιος.

Υπήρχαν επίσης κάποιες εικασίες ότι ο Φραγκίσκος ένιωθε άβολα με την πράξη του φιλήματος του δαχτυλιδιού: Στις αρχές του 2019, κινηματογραφήθηκε επανειλημμένα να τραβούσε το χέρι του καθώς πιστοί του προσπάθησαν να το κάνουν, αν και το Βατικανό αργότερα είπε ότι είχε σκοπό να μειώσει την εξάπλωση των μικροβίων.

Σύμφωνα με τον Λαμπ, ο Φραγκίσκος πάντα του άρεσε να συναντά ανθρώπους όπου βρίσκονταν – σφίγγοντας τα χέρια ή αγκαλιάζοντας αυτούς που ήταν στενοχωρημένοι – και δεν ήταν κάποιος που περίμενε από τους ανθρώπους να γονατίσουν και να φιλήσουν το δαχτυλίδι του όταν τον συναντούσαν.

Ένα «ανακυκλωμένο» δαχτυλίδι

Τα Δαχτυλίδια του Ψαρά διέφεραν ανά τους αιώνες. Ενώ τα περισσότερα από αυτά περιείχαν μια εικόνα του Αγίου Πέτρου και τα κλειδιά της Αγίας Έδρας – που παραπέμπουν στη στιγμή που του δόθηκαν τα κλειδιά του ουρανού συχνά αντικατοπτρίζουν τη μόδα της εποχής ή το ήθος του εν λόγω πάπα.

Είναι συνήθως χειροποίητα για τον εισερχόμενο Πάπα από έναν χρυσοχόο, αν και ο Πάπας Φραγκίσκος αντιμετώπισε την τάση με ένα «ανακυκλωμένο» δαχτυλίδι, σύμφωνα με τον Λαμπ. Ο Φραγκίσκος επέλεξε να μην αναθέσει τη δημιουργία ενός νέου κομματιού, αλλά αντ’ αυτού «χρησιμοποίησε ένα δαχτυλίδι από τον γραμματέα του Παύλου VI», είπε ο Λαμπ.

Το «δαχτυλίδι κατοχής», όπως αναφέρεται από το Βατικανό, ανήκε κάποτε στον γραμματέα του Παύλου VI, Αρχιεπίσκοπο Πασκουάλε Μάτσι, ο οποίος πέθανε το 2006. Ήταν κατασκευασμένο από επιχρυσωμένο ασήμι και όχι από καθαρό χρυσό.

Η μοίρα του δαχτυλιδιού μετά το κονκλάβιο, όπως πολλά ερωτήματα γύρω από τη μυστική διαδικασία επιλογής, μένει να αποκαλυφθεί.