Μαρία Ευθυμίου: «Είμαστε λαός που ακόμα κρατάει μέσα του τη φλόγα της φιλομάθειας»

«Αισθάνεσαι αισιοδοξία όταν συναντάς τόσους ανθρώπους έτοιμους να δώσουν ώρες από την ημέρα τους, από το πρόγραμμά τους, για να ακούσουν κάποια θέματα Ιστορίας. Είμαστε λαός που ακόμα κρατάει μέσα του τη φλόγα της φιλομάθειας», δηλώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η διακεκριμένη ιστορικός και ομότιμη καθηγήτρια του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ) Μαρία Ευθυμίου. Κι αν έπρεπε να διακόψει για κάποιο διάστημα τις ομιλίες της, τι θα της έλειπε περισσότερο; «Νομίζω η επαφή με τον κόσμο, γιατί είναι τροφοδοτική αυτή η διαδικασία», μας απαντά.

Μαρία Ευθυμίου

Η συνομιλία έγινε με αφορμή τον κύκλο ομιλιών με τίτλο «Κύρια σημεία της Ιστορίας του Ελληνισμού» που η ιστορικός πραγματοποιεί, αυτό το διάστημα, σε Μουσεία του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς (ΠΙΟΠ). Ο συγκεκριμένος κύκλος ξεκίνησε τον Μάρτιο στο Μουσείο Μετάξης στο Σουφλί, έκανε «στάση» τον Απρίλιο στον Βόλο (κινηματοθέατρο Αχίλλειον), ενώ θα συνεχιστεί την Κυριακή 4 Μαΐου 2025 (ώρα 10:30) στο Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης στη Δημητσάνα, το Σάββατο 10 Μαΐου 2025 (ώρα 10:30) στο Μουσείο Περιβάλλοντος Στυμφαλίας στην Κορινθία και την Κυριακή 11 Μαΐου 2025 (ώρα 10:30) στο Μουσείο Ελιάς και Ελληνικού Λαδιού στη Σπάρτη.

«Με χαρά δέχτηκα την πρόταση του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς για έναν κύκλο ομιλιών με στόχο την ανάδειξη κεντρικών σημείων της Ιστορίας του Ελληνισμού. Πρόκειται για μια γόνιμη συνεργασία με τα Μουσεία του ΠΙΟΠ, τα οποία είναι ξεχωριστά και τιμούν την Ελλάδα», σημειώνει η ίδια στο ΑΠΕ-ΜΠΕ για τη συνεργασία που, μετά το καλοκαίρι, θα συνεχιστεί και στα υπόλοιπα μουσεία του Πολιτιστικού Ομίλου. Και ποια σημεία της ελληνικής Ιστορίας ξεχωρίζει;

«Στην ομιλία μου στέκομαι στην ελληνική γλώσσα και στο πώς αυτή ενισχύθηκε και έγινε η κοινή γλώσσα επικοινωνίας και μόρφωσης της Ανατολικής Μεσογείου και των παραλίων της Μαύρης Θάλασσας για περίπου 1.000 χρόνια. Κάτι που συνδέεται με την κύρια οικονομική δραστηριότητα των Ελλήνων της αρχαιότητας, οι οποίοι ήταν δεινοί ναυτικοί, έμποροι της θάλασσας -εξ ου και δημιούργησαν αποικίες, δηλαδή εγκαταστάσεις σε διάφορα μέρη, οι οποίες και έγιναν αρχή πολλών σημερινών σημαντικών πόλεων της Μεσογείου. Το δεύτερο είναι η ναυτιλία και το τρίτο η παιδεία, στις οποίες επιδόθηκαν οι Έλληνες σε όλες τις περιόδους -από την αρχαιότητα και το Βυζάντιο μέχρι την Τουρκοκρατία και τη νεότερη Ελλάδα. Επίσης, στέκομαι σε σημεία της νεότερης ελληνικής Ιστορίας που αφορούν την περίοδο από τη δημιουργία του ελληνικού κράτους το 1830 μέχρι σήμερα», πληροφορεί η συνομιλήτρια του ΑΠΕ-ΜΠΕ για το περιεχόμενο των διαλέξεών της στις οποίες ξετυλίγει κομβικά σημεία της ελληνικής Ιστορίας από τα μυκηναϊκά χρόνια ως τις ημέρες μας.

Κάθε ομιλία του συγκεκριμένου κύκλου του ΠΙΟΠ έχει διάρκεια τεσσάρων ωρών -κάτι διόλου αποτρεπτικό για την προσέλευση, καθώς δεν υπάρχει διάλεξη της ιστορικού, πάντα πολύωρη, που να μην κατακλύζεται από κόσμο, όπως συνέβη στο Σουφλί και στον Βόλο. Πού κατά τη γνώμη της οφείλεται αυτή η δημοτικότητα; «Νομίζω επειδή οι Έλληνες είμαστε φιλομαθείς και φιλίστορες. Επιπλέον, ίσως γιατί προσπαθώ να δώσω τα κεντρικά, τα μεγάλα σημεία. Πιστεύω πως κάποιος που δεν είναι η δουλειά του να ασχολείται λεπτομερώς με την Ιστορία διευκολύνεται αν έχει ένα πλαίσιο πραγμάτων. Έχοντας ως βάση το πλαίσιο αυτό, στη συνέχεια, με τη φιλομάθειά του είναι εύκολο να εμβαθύνει όσο επιθυμεί. Γι’ αυτό προσπαθώ να είναι κατανοητά όσα λέω. Δεν έχει νόημα να αρχίσεις να κουράζεις τον άλλον με λεπτομέρειες που δεν μπορεί να κατατάξει», απαντά στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.

Την ίδια στιγμή, η θεματολογία των διαλέξεών της συχνά ξαφνιάζει ευχάριστα -όπως η Ιστορία της διατροφής ή η Ιστορία της κοινοβιακής-κοινοκτημονικής ζωής, που διεξήχθησαν πρόσφατα στο πλαίσιο της συνεργασίας του ΕΚΠΑ με τον Δήμο Αθηναίων. Πώς τις επιλέγει; «Κάποια καίρια θέματα της ζωής του ανθρώπου θεωρώ ότι συχνά δεν αναδεικνύονται όσο τους αξίζει. Τόσο η Ιστορία της διατροφής όσο και το ζήτημα της ατομικής ιδιοκτησίας ενδιαφέρει τον καθένα μας. Μάλιστα, τα θέματα της κοινοκτημοσύνης έχουν και πολιτικό χαρακτήρα -μην ξεχνάμε ότι ολόκληρες ιδεολογίες έχουν κινηθεί γύρω από την πραγματικότητα αυτήν», υπογραμμίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Μ. Ευθυμίου, που δεν κρύβει και τον προβληματισμό της για τον εθισμό που έχουμε ως λαός στη σύγκρουση. «Είναι κάτι που μάς βλάπτει βαριά, αλλά το κάνουμε με ηδονή και το συνεχίζουμε αυτοκαταστροφικά ακόμα και τώρα», καταλήγει με έμφαση.