Η πολιτική της Ουγγαρίας υπό τον ακροδεξιό Βίκτορ Όρμπαν σχετικά με την Ουκρανία προκαλεί διαρκείς αντιδράσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με τη χώρα να εμποδίζει τη στήριξη του Κιέβου και να εντείνει την απομόνωσή της.
Ειδικοί αναλυτές μιλούν πλέον για πολιτικό και διπλωματικό αδιέξοδο για την Ουγγαρία, η οποία κινδυνεύει να βρεθεί ακόμη περισσότερο στο περιθώριο, την ώρα που η Ευρωπαϊκή Ένωση εξετάζει ακόμη και την αφαίρεση του δικαιώματος ψήφου του Όρμπαν, όπως επισημαίνει η βρετανική εφημερίδα The Guardian.
Την ίδια ώρα, ο Όρμπαν, με αφίσες που καλύπτουν δρόμους και λεωφόρους, εντείνει την εκστρατεία κατά της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της υποστήριξης προς την Ουκρανία. Το κεντρικό σύνθημα «Ας μην τους επιτρέψουμε να αποφασίσουν για εμάς» συνοδεύεται από τα πρόσωπα τριών «εχθρών»: του προέδρου της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι, της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και του επικεφαλής του ΕΛΚ στο Ευρωκοινοβούλιο Μάνφρεντ Βέμπερ.
Η αφορμή είναι το δημοψήφισμα που διεξάγεται στην Ουγγαρία, με το φαινομενικά ουδέτερο ερώτημα: «Υποστηρίζετε να γίνει η Ουκρανία μέλος της ΕΕ;». Ωστόσο, η ουγγρική κυβέρνηση δεν τηρεί αποστάσεις. Ο ίδιος ο πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν κάλεσε τους πολίτες να ψηφίσουν κατά, προειδοποιώντας ότι η ένταξη της Ουκρανίας θα οδηγήσει στη «σπατάλη όλων των χρημάτων της Ουγγαρίας για την Ουκρανία».
Παράλληλα, προβάλλονται ατεκμηρίωτοι ισχυρισμοί περί «φθηνής εργασίας» που θα πλήξει την εγχώρια απασχόληση – ακόμη και περί κινδύνων δημόσιας υγείας λόγω του χαμηλού ποσοστού εμβολιασμού στην Ουκρανία.
Σταθερό «φρένο» προς την Ουκρανία
Η Ουγγαρία έχει συστηματικά επιχειρήσει να ανακόψει την ευρωπαϊκή στήριξη προς το Κίεβο. Αν και τελικά δεν κατόρθωσε να μπλοκάρει τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας, καθυστέρησε την αποδέσμευση 6 δισ. ευρώ για τις χώρες που προσφέρουν στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία, ενώ αρνήθηκε να υπογράψει δύο κοινές δηλώσεις της ΕΕ για την υποστήριξη του Κιέβου.
Οι κινήσεις αυτές, σε μια συγκυρία όπου ο Όρμπαν βρίσκεται αντιμέτωπος εσωτερικά με τον ισχυρότερο πολιτικό αντίπαλό του εδώ και χρόνια, εντείνουν την απομόνωση της Ουγγαρίας στους κόλπους της ΕΕ.
Η ΕΕ εξετάζει ακόμη και αφαίρεση δικαιώματος ψήφου
Μπροστά στη στάση της Ουγγαρίας, ορισμένα κράτη μέλη επαναφέρουν στο τραπέζι την ιδέα της ενεργοποίησης του άρθρου 7 της Συνθήκης της ΕΕ, το οποίο προβλέπει ακόμη και την αφαίρεση του δικαιώματος ψήφου μιας χώρας.
Η ιδέα βρίσκεται σε αρχικό στάδιο και θεωρείται απίθανο να υλοποιηθεί άμεσα, καθώς απαιτεί ομοφωνία – την οποία μέχρι πρότινος μπλόκαρε η Πολωνία και πλέον ίσως η Σλοβακία υπό τον λαϊκιστή πρωθυπουργό Ρόμπερτ Φίτσο.
«Ο Όρμπαν παρεμποδίζει κρίσιμα ζητήματα για την πλειοψηφία της ΕΕ», σημειώνει ο πρώην Ευρωπαίος Επίτροπος Λάσλο Άντορ, αποτυπώνοντας το κλίμα στις Βρυξέλλες. Οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας, οι οποίες περιλαμβάνουν τη δέσμευση 210 δισ. ευρώ από περιουσιακά στοιχεία της ρωσικής κεντρικής τράπεζας, πρέπει να ανανεωθούν ομόφωνα έως τις 31 Ιουλίου – και η Ουγγαρία ενδέχεται να προβάλει εκ νέου αντίσταση.
«Αν είχαν την πλήρη στήριξη των ΗΠΑ, θα το έκαναν», δηλώνει ανώτερος Ευρωπαίος αξιωματούχος. «Αυτό θα ισοδυναμούσε ουσιαστικά με έξοδο από την Ένωση».
Οι επιθέσεις κατά LGBTQ+ ατόμων και οι φόβοι εκτροπής
Η Ουγγαρία μέχρι τώρα υποχωρεί στις απειλές της για άσκηση βέτο – κάτι που καθησυχάζει τους διπλωμάτες. Όμως οι φόβοι για κλιμάκωση παραμένουν.
Η Ολλανδή ευρωβουλευτής των Πρασίνων, Τίνεκε Στρικ, δηλώνει: «Τα κράτη μέλη έχουν κουραστεί από τον Όρμπαν». Υποστηρίζει ότι 19 κυβερνήσεις είναι έτοιμες να προχωρήσουν στη διαδικασία ενεργοποίησης του άρθρου 7, αλλά λείπει ακόμη η στρατηγική για να ενταχθούν και οι υπόλοιπες.
Η ίδια ηγήθηκε πρόσφατα διακομματικής αποστολής στην Ουγγαρία και διαπιστώνει επιδείνωση των δημοκρατικών θεσμών. Σε ομιλία του τον περασμένο μήνα, ο Όρμπαν καταφέρθηκε εναντίον των αντιπάλων του –πολιτικών, δημοσιογράφων, δικαστών και ακτιβιστών χρησιμοποιώντας ρητορική με ανατριχιαστικές ιστορικές συνδηλώσεις.
Η πίεση προς τις ανεξάρτητες φωνές στην Ουγγαρία, εν τω μεταξύ, εντείνεται. Αναμένεται έκθεση του Ευρωκοινοβουλίου που θα θίγει, μεταξύ άλλων, τα φίλα προσκείμενα στην κυβέρνηση μέσα ενημέρωσης, την πολιτικοποίηση της Δικαιοσύνης και τους αυξανόμενους περιορισμούς στα δικαιώματα της LGBTQ+ κοινότητας, όπως η συνταγματική απαγόρευση των Pride και άλλων συναφών εκδηλώσεων.
«Όλοι φοβούνται ότι η απαγόρευση του Pride σηματοδοτεί περιορισμό του δικαιώματος στη συνάθροιση», λέει η Στρικ.
Ο Όρμπαν και ο ισχυρότερος αντίπαλός του, Πέτερ Μάγκιαρ
Παράλληλα, η κυβέρνηση προσπαθεί να παγιδεύσει τον ηγέτη της αντιπολίτευσης Πέτερ Μάγκιαρ. Αν καταδικάσει την απαγόρευση, το κυβερνών κόμμα Fidesz θα τον παρουσιάσει ως μέρος του «ευρωπαϊκού λόμπι των ομοφυλόφιλων»· αν σιωπήσει, κινδυνεύει να χάσει την υποστήριξη των φιλελεύθερων ψηφοφόρων.
Το κόμμα Tisza του Μάγκιαρ έχει ξεπεράσει σε δημοσκοπήσεις το Fidesz του Όρμπαν. Σύμφωνα με τον αναλυτή Ντάνιελ Χέγκεντους, ο Όρμπαν θεωρεί τον Μάγκιαρ «υπαρξιακή απειλή» και δεν αποκλείεται να καταφύγει ακόμη και σε νοθεία στις εκλογές του 2026.
Μέχρι σήμερα, οι εκλογές στην Ουγγαρία χαρακτηρίζονταν ελεύθερες αλλά άδικες, λόγω του ελέγχου στα μέσα ενημέρωσης και της κατάχρησης κρατικών πόρων. «Δεν μπορούμε να αποκλείσουμε για πρώτη φορά εκλογές που να μην είναι ούτε ελεύθερες ούτε δίκαιες σε κράτος μέλος της ΕΕ», τονίζει ο Χέγκεντους.
Η ΕΕ μέχρι τώρα στήριζε το ενδεχόμενο για αλλαγή στην Ουγγαρία μέσω κάλπης. Ωστόσο, η Στρικ εκτιμά πως αυτή η στρατηγική δεν επαρκεί. Ζητά από την Κομισιόν να λάβει πιο δραστικά μέτρα – όπως να ζητήσει δικαστικές αποφάσεις για την προστασία των δικαιωμάτων και να ανακατανείμει τα μπλοκαρισμένα κονδύλια (1 δισ. ευρώ το 2024 και άλλα 19 δισ.) απευθείας στην κοινωνία των πολιτών και την τοπική αυτοδιοίκηση.
«Ο Όρμπαν πρέπει να δεχθεί ισχυρή πίεση από την ΕΕ για να αλλάξει πορεία», καταλήγει.
