Το αληθινό πρόσωπο του Χριστού στη σύγχρονη εποχή

Διανύουμε ήδη τη Μεγάλη Εβδομάδα. Την Εβδομάδα που σημαίνει την αναβίωση των πιο σημαντικών γεγονότων της πίστης μας. Κάθε μέρα που περνά, φτάνοντας προς την κορύφωση του Θείου Πάθους και την Ανάσταση, εμβαπτίζει τους χριστιανούς απανταχού της γης στην υποβλητικότητα των γεγονότων που εκτυλίχθηκαν πριν από 2.000 χρόνια σε μια γωνιά του πλανήτη και επαναλαμβάνονται κάθε χρόνο στις ψυχές και τους ναούς μας.

Τα γεγονότα είναι πολλά και η σημειολογία τους είναι έντονη. Πάνω όμως απ’ όλα τα νοήματα δεσπόζει ένα: Της θυσίας Του και μέσω αυτής της ανακαίνισης του κόσμου, που ως τότε βρισκόταν στην κυριαρχία του θανάτου, απότοκου της αμαρτίας. Μέσω αυτής της θυσίας δόθηκε από τον ίδιο τον Χριστό η ελπίδα της αιώνιας ζωής. Αυτή η θυσία σήμανε και την κατάρρευση του τελευταίου συνόρου για τον άνθρωπο: του θανάτου.

Αυτή η θυσία γέννησε ένα ποτάμι δισεκατομμυρίων πιστών και εκατομμυρίων μαρτύρων και αγίων που φτάνει ως τις μέρες μας. Απ’ όλους αυτούς τους πιστούς ως και τη σύγχρονη εποχή ελάχιστοι σύγχρονοί Του μόνο είδαν το πρόσωπό Του και άκουσαν τη φωνή Του. Αντιλήφθηκαν, δηλαδή, τη φυσική Του παρουσία με τις αισθήσεις τους.

Το γεγονός δε στάθηκε ικανό να αποτρέψει η φυσιογνωμία του Ιησού Χριστού να είναι μια από τις πιο γνωστές σε όλο τον πλανήτη. Πέρα από τους σκεπτικιστές, που συχνά αναρωτιούνται πώς πραγματικά ήταν η μορφή του ιστορικού προσώπου Ιησού, και οι πιστοί επιζητούν την “επιβεβαίωση” της παγιωμένης εικόνας και αντίληψης για το πρόσωπό του, όπως έρχεται από τα βάθη των αιώνων από την παράδοση, είτε τη γραπτή είτε της εικονογράφησης.

Και δεν είναι η μόνη “επιβεβαίωση” που αναζητούμε, καθώς είναι μέσα στη φύση μας να εμπιστευόμαστε τις αισθήσεις μας στην αντίληψη του φυσικού κόσμου. Έτσι επιζητούμε τεκμήρια πίστης μέσα από αντικείμενα που σχετίζονται με το Πάθος και την Ανάστασή Του. Έτσι επέζησαν ως τις ημέρες μας μια σειρά από ιερά κειμήλια, η γνησιότητα των οποίων αμφισβητείται από αρκετούς.

Τέτοια είναι τα καρφιά που καρφώθηκε το σώμα Του στον Σταυρό, το ακάνθινο στεφάνι, η λόγχη που λόγχισε την πλευρά Του, ο Σταυρός του μαρτυρίου στον οποίο παρέδωσε το πνεύμα Του, και ένα μεγάλο κομμάτι υφάσματος που πιστεύεται από πολλούς ότι είναι το ιερό σάβανο που τύλιξε το σώμα Του κατά την αποκαθήλωση και την ταφή του στον Πανάγιο Τάφο. Είναι γνωστή με το όνομα της πόλης που βρίσκεται, δηλαδή ως Σινδόνη του Τορίνο.

Η Σινδόνη του Τορίνο αποκαλύπτει το πρόσωπο του Ιησού;

Η Σινδόνη του Τορίνο είναι ένα λινό ύφασμα μήκους περίπου 4,4 μέτρων και πλάτους 1,1 μέτρου. Παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς φέρει την αχνή απεικόνιση ενός άνδρα που φαίνεται να έχει υποστεί βασανιστήρια και σταύρωση. Η απεικόνιση δεν είναι αποτέλεσμα χρωστικών ουσιών, αλλά μιας έκρηξης ενέργειας που “έκαψε” το ύφασμα και δημιούργησε ανεξίτηλα σημάδια πάνω σ’ αυτό.

Τούτος είναι και ο λόγος που πολλοί χριστιανοί πιστεύουν ότι πρόκειται για το ταφικό σάβανο του Ιησού Χριστού, το οποίο χρησιμοποιήθηκε για να τυλίξει το σώμα Του μετά την αποκαθήλωση.

Η Αγία Γραφή αναφέρει ότι μετά τη σταύρωση, ο Ιωσήφ από την Αριμαθαία τύλιξε το σώμα του Ιησού με λινό ύφασμα και το έβαλε στον τάφο.

Το Κατά Ματθαίον 27: 59-60 γράφει: «καὶ λαβὼν τὸ σῶμα ὁ Ἰωσὴφ ἐνετύλιξεν αὐτὸ ἐν σινδόνι καθαρᾷ καὶ ἔθηκεν αὐτὸ ἐν τῷ καινῷ αὐτοῦ μνημείῳ, ὃ ἐλατόμησεν ἐν τῇ πέτρᾳ, καὶ προσκυλίσας λίθον μέγαν τῇ θύρᾳ τοῦ μνημείου ἀπῆλθεν».

«Ο Ιωσήφ πήρε το σώμα, το τύλιξε με καθαρό λινό σεντόνι, το έβαλε σε έναν καινούργιο τάφο που είχε λαξεύσει στον βράχο, κύλισε έναν μεγάλο λίθο στην είσοδο του τάφου και αποχώρησε».

Η πρώτη ιστορική αναφορά στη Σινδόνη εντοπίζεται στη Γαλλία τον 14ο αιώνα, γύρω στο 1354, όταν εμφανίστηκε στην πόλη Λιρέ. Τότε φυλασσόταν από τον Γάλλο ιππότη Ζοφρουά ντε Σαρνί και προκάλεσε έντονες αντιδράσεις – τόσο πίστης όσο και σκεπτικισμού. Το 1578 μεταφέρθηκε στο Τορίνο της Ιταλίας, όπου και παραμένει μέχρι σήμερα, φυλασσόμενη στον Καθεδρικό Ναό του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή.

Η απεικόνιση πάνω στο ύφασμα λειτουργεί σχεδόν σαν φωτογραφικό αρνητικό: Όταν αναστραφεί φωτογραφικά, αποκαλύπτεται με εντυπωσιακή σαφήνεια η μορφή ενός άνδρα με γενειάδα, μακριά μαλλιά, τραύματα από μαστίγωση, σημάδια από ακάνθινο στεφάνι και πληγές από σταύρωση. Αυτά τα χαρακτηριστικά ενίσχυσαν τη σύνδεση της Σινδόνης με τον Ιησού.

Το 1988 πραγματοποιήθηκε ραδιοχρονολόγηση σε μικρό τμήμα του υφάσματος από τρία ανεξάρτητα εργαστήρια. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι το ύφασμα χρονολογείται από τον Μεσαίωνα, μεταξύ 1260 και 1390 μ.Χ., γεγονός που έθεσε υπό αμφισβήτηση την αυθεντικότητά του. Ωστόσο, πιο πρόσφατες έρευνες έχουν αποδείξει ότι το δείγμα που εξετάστηκε μάλλον προήλθε από μεταγενέστερη επιδιόρθωση του υφάσματος, ενώ το υπόλοιπο ύφασμα είναι πολύ αρχαιότερο.

Το 2022, Ιταλοί επιστήμονες χρησιμοποίησαν νέες τεχνικές χρονολόγησης με ακτίνες Χ και υποστήριξαν ότι η Σινδόνη θα μπορούσε να είναι ηλικίας περίπου 2.000 ετών, ενισχύοντας το ενδεχόμενο να προέρχεται από την εποχή του Ιησού.

Ανέφεραν ότι η σύμπτωση των χρονολογιών ενισχύει την άποψη ότι το αχνό, αιματοβαμμένο αποτύπωμα ενός άντρα με σταυρωμένα χέρια αφέθηκε πίσω από τον Ιησού.

Όποια και αν είναι τα επιστημονικά συμπεράσματα, η Σινδόνη του Τορίνο παραμένει ένα από τα πιο αινιγματικά και πολυσυζητημένα κειμήλια της Χριστιανοσύνης.

Και η τεχνητή νοημοσύνη στην “αποκάλυψη”

Σήμερα οι δυνατότητες της τεχνητής νοημοσύνης δε θα μπορούσαν να την αφήσουν έξω από την πρόκληση της “αποκάλυψης” του πραγματικού προσώπου του Χριστού.

Πριν από λίγες ημέρες, δημοσιογράφοι στη βρετανική εφημερίδα “Daily Express”, αφού “ανέβασαν” φωτογραφίες της Σινδόνης σε ένα μοντέλο τεχνητής νοημοσύνης το Midjourney ζήτησαν να δημιουργηθεί ένα βίντεο με το πρόσωπο του Ιησού, κατά αναπαράσταση του προσώπου της Σινδόνης.

Το αποτέλεσμα ήταν μια εικόνα που προσομοιάζει στη συναντίληψη των χριστιανών για το πρόσωπο του Χριστού και που επιδέχεται πολλές αμφισβητήσεις για τον ρεαλισμό της απεικόνισης με βάση το υλικό που δημιουργήθηκε.

Με κίνητρο να διαπιστώσουμε πόσο ακριβής είναι η τεχνητή νοημοσύνη σε τέτοιου είδους απεικονίσεις, ζητήσαμε από δύο μηχανές παραγωγής εικόνων, το DALL-E και το SORA, να δημιουργήσει μια παρόμοια εικόνα με βάση φωτογραφία υψηλής ανάλυσης της Σινδόνης του Τορίνο.

Το αποτέλεσμα της παραγωγής των δύο ΑΙ – όπως βλέπετε κι εσείς – εμφανίζει σημαντικές ομοιότητες και γι’ αυτό απευθύναμε το ερώτημα και στα δύο μοντέλα αν η απεικόνιση είναι αποτέλεσμα της ανάλυσης των φωτογραφιών της Σινδόνης ή είναι αυθαίρετες δημιουργίες.

Η απάντηση – περίπου η ίδια – και από τα δύο μοντέλα AI είναι ότι στην ανάλυση των φωτογραφιών υπάρχουν αρκετά κενά ή δυσδιάκριτα σημεία που δεν μπορούν να προσφέρουν στοιχεία για απεικόνιση και έτσι χρησιμοποιήθηκαν στοιχεία από άλλες απεικονίσεις του προσώπου του Ιησού.

Από την απεικόνιση στην ουσία

Φαίνεται πως τα μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης δεν τα πηγαίνουν και τόσο καλά στην ακρίβεια της απεικόνισης του Θεϊκού Προσώπου.

Φυσιολογικό θα μπορούσε να πει κανείς. Αν το δημιούργημά Του – ο άνθρωπος – δεν μπορεί να περιγράψει και να Τον κατανοήσει, γιατί θα πρέπει να απαιτούμε από το δικό μας δημιούργημα να Τον απεικονίσει και μάλιστα με ακρίβεια;

Από κάποιον άλλο θα μπορούσε να θεωρηθεί σημαντικό το γεγονός ότι η ΑΙ καταφέρνει έστω να πλησιάσει την απεικόνιση του προσώπου του Χριστού.

Σε κάθε περίπτωση όμως είναι μάλλον αδιάφορο. Αρκεί να θυμηθούμε ότι δεν ήρθε στον κόσμο μας για να λατρευτεί ως εικόνα, αλλά ως πνεύμα.

Ήρθε για να μας πει πως όλα αυτά που βλέπουμε γύρω μας είναι προσωρινά και φθαρτά και πως υπάρχουν άλλα που δε βλέπουμε εδώ, αιώνια και αναλλοίωτα.

Να μας διδάξει πώς θα ζούμε σε αυτόν τον κόσμο με ειρήνη. Με ειρήνη στην ψυχή μας και ειρήνη με τους συνανθρώπους μας.

Μας ζητά να κοιτάξουμε βαθιά μέσα μας, αλλά και γύρω μας. Μας ζητά να πετάξουμε μακριά όλα τα βαρίδια της ψυχής μας, που μας κρατούν δεμένους με τον θάνατο.

Μας ζητά – όπως και εκείνος – να νικήσουμε τον θάνατο με τον θάνατο των αμαρτιών μας. Μας ζητά να χαρίζουμε την αγάπη και να προσφέρουμε κατά το παράδειγμά Του.  Μόνο έτσι θα ζούμε το Πάσχα. Την ήττα του θανάτου.

Έτσι, λίγη σημασία έχει αν οι απεικονίσεις του προσώπου Του είναι ακριβείς. Αυτό που έχει αξία να θυμόμαστε δεν είναι αν είχε μεγάλο μέτωπο, αλλά οι μεγάλες πληγές από τα αγκάθια σε αυτό. Δεν έχει σημασία να θυμόμαστε το χρώμα των ματιών του, αλλά το ότι πάνω στον σταυρό ήταν κλειστά από τα χτυπήματα. Δεν έχει σημασία το σχήμα του προσώπου Του, αλλά το γεγονός ότι ήταν γεμάτο ανοιχτές πληγές.

Αυτή η εικόνα αξίζει να βρίσκεται πάντα στην ψυχή μας. Την εικόνα της θυσίας επάνω στο σύμβολο της θυσίας: τον Σταυρό.

Καλή Ανάσταση!