Το χωριό που ραγίζει αθόρυβα… εδώ και δεκαετίες
Μαγαρικάρι. Ένα όμορφο και ιστορικό χωριό, που θα μπορούσε να είναι το “μαργαριτάρι” του Νότου. Με το γαλάζιο του Λιβυκού να απλώνεται σαν μπαλκόνι μπροστά του και πανοραμική θέα στην εύφορη κοιλάδα της Μεσαράς, κανείς θα περίμενε πως οι κάτοικοι θα ζούσαν σε ένα μικρό επίγειο παράδεισο.
Όμως, αντί για γαλήνη και απόλαυση, βιώνουν διαρκή ανησυχία και αγωνία. Η ζωή τους κυλά δραματικά, με έναν φόβο που δε λέει να φύγει, τον φόβο της κατολίσθησης. Ένα γεωλογικό φαινόμενο που έχει εισβάλει στα σπίτια και στην ψυχή τους, διαβρώνοντας θεμέλια, αλλά και ελπίδες.
Το χωριό ραγίζει αθόρυβα, εδώ και δεκαετίες. Σπίτια και μαγαζιά φέρουν τις πληγές του χρόνου και της γεωλογικής απειλής. Οι ρωγμές μετρούνται σε δεκάδες και άλλες τόσες φορές έχουν επιδιορθωθεί. Οι κάτοικοι επισκευάζουν και “μπαλώνουν”. Σε δημόσιους χώρους, σε υποδομές, σε τοίχους και θεμέλια, η εικόνα είναι αποκαρδιωτική. Σπίτια με επικίνδυνη κλίση. Άλλα εγκαταλελειμμένα, παγωμένα στον χρόνο.
Οι άνθρωποι του Μαγαρικαρίου μεγάλωσαν μαζί με το φαινόμενο και μαζί με αυτό “πάγωσε” και η ανάπτυξη. Η πρώτη μελέτη έγινε το 1978 από το ΙΓΜΕ και ανέδειξε την ανάγκη για οριοθέτηση επικίνδυνων ζωνών, απαγόρευση νέας δόμησης και αποστράγγιση. Ακολούθησαν άλλες τρεις μελέτες, με την πιο πρόσφατη του Δήμου Φαιστού το 2023. Από drone αποτυπώσεις 1.000 στρεμμάτων μέχρι χάρτες επικινδυνότητας, η επιστημονική τεκμηρίωση είναι αδιάψευστη: η επιφάνεια ολίσθησης βρίσκεται σε βάθος 8-15 μέτρων και ο όγκος των κατολισθαίνοντων υλικών φτάνει τα 8.000.000 κυβικά μέτρα. Όλες οι μελέτες καταλήγουν στο ίδιο συμπέρασμα: ενεργό, επικίνδυνο φαινόμενο, που απαιτεί άμεσες παρεμβάσεις.
Κι όμως, τα χρόνια περνούν. Οι κάτοικοι γερνούν μέσα στα σπίτια που “πληγώνονται” ξανά και ξανά. Έχουν χάσει το μέτρημα των επισκευών και μαζί του, την ελπίδα τους πως κάτι μπορεί να αλλάξει. Άλλοι μένουν ακόμα στα επικίνδυνα σπίτια, άλλοι έφυγαν οριστικά. Το 15% των κτηρίων έχει χαρακτηριστεί ακατάλληλο για χρήση και το 60% φέρει σοβαρές ζημιές. Το χωριό προσπαθεί να επιβιώσει.
Το βλέμμα τους είναι ανήσυχο, κουρασμένο. Οι ηλικιωμένοι πιο ευάλωτοι, οι νεότεροι πιο απαισιόδοξοι. Κάποιοι προσπαθούν να διακωμωδήσουν την κατάσταση, λέγοντας πως… συνήθισαν. Μα η καρδιά τους γνωρίζει την αλήθεια.
Οι υποσχέσεις και οι ελπίδες βούλιαξαν, μαζί με τα σαθρά εδάφη. Το φαινόμενο επιδεινώνεται έπειτα από κάθε έντονη βροχόπτωση. Όταν βρέχει δυνατά, δεν τρέμουν για τα παράθυρα, αλλά για το έδαφος. Φοβούνται μη χαθεί ένα κομμάτι του χωριού.
Ακόμα εκκρεμεί η ολοκλήρωση του αποστραγγιστικού έργου που ξεκίνησε πριν δεκαετίες και σταμάτησε απότομα λόγω ατυχήματος. Ένα έργο που ενώ είχε θετικά αποτελέσματα στα πρώτα του μέτρα, εγκαταλείφθηκε, αφήνοντας το υπόλοιπο χωριό εκτεθειμένο.
Η Τοπική Αυτοδιοίκηση φωνάζει, διεκδικεί. Χρηματοδότηση για την ολοκλήρωση των μελετών, για την υλοποίηση έργων. Κραυγές αγωνίας και απελπισίας. Οι κάτοικοι νιώθουν εγκαταλελειμμένοι, αόρατοι.
Η ζωή τους είναι μια καθημερινή μάχη πάνω σε κινούμενη άμμο. Ένα κράτος που κάνει πως δε βλέπει και δεν ακούει. Και ένα χωριό που περιμένει. Περιμένει τα συναρμόδια υπουργεία να κάνουν πράξη τα αυτονόητα. Να σχεδιάσουν και να υλοποιήσουν παρεμβάσεις που θα προστατεύσουν το χωριό, τους ανθρώπους του και το μέλλον του.
Η φύση γύρω τους ανθίζει. Οι βουκαμβίλιες χρωματίζουν τα σοκάκια με ροζ και κόκκινες πινελιές. Είναι η μόνη όαση μέσα στη σιωπή. Αλλά για πόσο ακόμη;
