Τι πιο επικίνδυνο για τη Δημοκρατία από το να φοβάται τη γνώμη του λαού;
Η λέξη “δημοκρατία” είναι από τις πιο πολυχρησιμοποιημένες στη δημόσια σφαίρα. Εκφέρεται με στόμφο, υψώνεται ως λάβαρο πολιτικής νομιμότητας, χρησιμοποιείται ως επιχείρημα ακόμη και για… πολέμους. Κι όμως, όσο πιο πολύ την ακούμε, τόσο λιγότερο την αισθανόμαστε. Γιατί αυτό που ζούμε στις μέρες μας, τόσο στην Ευρώπη όσο και στον υπόλοιπο κόσμο, απέχει ανησυχητικά πολύ από το δημοκρατικό ιδεώδες.
Τα πρόσφατα γεγονότα είναι αποκαλυπτικά.
Η καταδίκη της Μαρίν Λε Πεν και η προσπάθεια αποκλεισμού της από την πολιτική ζωή της Γαλλίας εγείρουν εύλογα ερωτήματα: πρόκειται για απόδοση δικαιοσύνης ή για “νομιμοφανή εξόντωση” ενός ισχυρού πολιτικού αντιπάλου;
Πριν λίγες εβδομάδες, ο Καλίν Γκεοργκέσκου στη Ρουμανία αποκλείστηκε από τις εκλογές. Στη Γερμανία, το κόμμα AfD δέχεται οργανωμένη πίεση για να τεθεί εκτός νόμου, με επιχειρήματα που –όσο σοβαρά κι αν ακούγονται– μοιάζουν περισσότερο με πολιτικό φίμωμα παρά με θεσμικό έλεγχο.
Και δεν σταματάμε εδώ.
Στην Ουκρανία, που παρουσιάζεται στη Δύση ως “φάρος δημοκρατίας”, εκλογές δεν έχουν διεξαχθεί, με τον Ζελένσκι να κυβερνά με παρατεινόμενη θητεία χωρίς λαϊκή ανανέωση της εντολής. Στην Τουρκία, ο εκλεγμένος δήμαρχος Κωνσταντινούπολης φυλακίστηκε, ενώ στην Ευρωπαϊκή Ένωση ακούγονται φωνές ευρωβουλευτών που ζητούν να ακυρωθεί η ψήφος ολόκληρης της Ουγγαρίας στο Ευρωκοινοβούλιο – επειδή η κυβέρνησή της δεν συμμορφώνεται πλήρως με τις “γραμμές” των Βρυξελλών.
Το ερώτημα είναι απλό:
Πού οδηγεί όλο αυτό;
Από πότε η αντίθετη άποψη, η διαφωνία, η πολιτική διαφοροποίηση μεταφράζονται αυτομάτως σε “απειλή για τη δημοκρατία”; Και ακόμα πιο κρίσιμο: ποιος αποφασίζει ότι οι κατηγορίες εναντίον πολιτικών αντιπάλων είναι τόσο σοβαρές ώστε να τους στερείται το θεμελιώδες δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι;
Όσο κι αν οι “δημοκρατίες” μας κόπτονται για την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όλο και περισσότερο μοιάζουν με κλειστά συστήματα εξουσίας, που δεν επιτρέπουν αποκλίσεις από την κυρίαρχη γραμμή. Και κάθε φωνή που κινείται αντίθετα, δεν αντιμετωπίζεται με διάλογο, αλλά με αποκλεισμό.
Και η δικαιολογία είναι πάντα η ίδια:
«Είναι επικίνδυνοι».
Μα τι πιο επικίνδυνο για μια δημοκρατία από το να φοβάται τη γνώμη του λαού;
Η πορεία που διαγράφεται μπροστά μας είναι ολισθηρή. Αν συνεχίσουμε να αποδεχόμαστε τον αποκλεισμό ιδεών και ανθρώπων χωρίς ξεκάθαρες αποδείξεις, αν δεχτούμε τη λογική του “φιμώνω για να προστατεύσω τη δημοκρατία”, τότε η ίδια η δημοκρατία θα μετατραπεί σε ένα κενό κέλυφος.
