Politico: Τα εκλογικά σενάρια της Ρουμανίας που φοβίζουν τις Βρυξέλλες

Όλα τα βλέμματα είναι στραμμένα στη Ρουμανία.  Η χώρα προσέρχεται στις κάλπες σήμερα  4 Μαΐου για τον πρώτο γύρο των πολυτάραχων προεδρικών εκλογών, μετά από ανησυχίες για ρωσική παρέμβαση που οδήγησαν στην ακύρωση της αρχικής ψηφοφορίας τον περασμένο Νοέμβριο.

Πλέον που ο υπερεθνικιστής Καλίν Γκεορτζέσκου, ο οποίος υποστηριζόταν από τη Μόσχα, έχει αποκλειστεί από τις επαναληπτικές εκλογές, ο Γκεόργκε Σιμιόν, ηγέτης του ακροδεξιού κόμματος Συμμαχία για την Ένωση των Ρουμάνων (AUR), έχει εκτιναχθεί στην κορυφή των δημοσκοπήσεων, ενόψει μιας ψηφοφορίας που απειλεί να ταράξει την ΕΕ και το ΝΑΤΟ, εάν το Βουκουρέστι εγκαταλείψει την φιλοευρωπαϊκή του πορεία.

Για την ώρα υπάρχουν τέσσερις υποψήφιοι που –σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις (με την επιφύλαξη ότι απέτυχαν να προβλέψουν την εντυπωσιακή άνοδο του Γκεορτζέσκου πέρυσι)– έχουν πραγματικές πιθανότητες να περάσουν στον κρίσιμο δεύτερο γύρο στις 18 Μαΐου:

• Ο Σιμιόν,
• ο υποψήφιος των κυβερνητικών κομμάτων Κριν Αντονέσκου,
• ο ανεξάρτητος κεντρώος Νικούσορ Νταν,
• και ο πρώην αριστερός και νυν εθνικιστής Βίκτορ Πόντα,
  οι οποίοι έχουν βρεθεί όλοι κατά καιρούς στη δεύτερη θέση σε πρόσφατες έρευνες.

Ακολουθεί ανάλυση για το τι θα μπορούσε να συμβεί σε κάθε πιθανό σενάριο δεύτερου γύρου – συμπεριλαμβανομένων εκείνων που προκαλούν… πανικό στις Βρυξέλλες.

Σιμιόν vs Νταν

Με τον Γκεορτζέσκου εκτός, ο Σιμιόν έχει παρουσιαστεί ως ο εκλεκτός των εθνικιστών ψηφοφόρων – με εμφανή επιτυχία. Το ποσοστό του φτάνει το 30%, όσο περίπου άθροιζαν οι ψήφοι του Γκεορτζέσκου και οι δικές του το Νοέμβριο.

Αυτοχαρακτηρίζεται ως θαυμαστής της Τζόρτζια Μελόνι (πρωθυπουργού της Ιταλίας) και έχει παρουσιάσει τον εαυτό του ως φορέα αλλαγής. Το κόμμα του, το AUR, ξεκίνησε ως αντι-εμβολιαστικό κίνημα και εξελίχθηκε σε πολιτική δύναμη τύπου Τραμπ. Έχει δεσμευτεί να συγκρουστεί με τις Βρυξέλλες και να διακόψει τη στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία.

Σύμφωνα με τον αναλυτή Ρέμους Στεφουρέακ, έχει στήριξη σε μικρές και μεσαίες πόλεις, αγροτικές περιοχές και από νέους κάτω των 45 με χαμηλά ή μέτρια εισοδήματα και μόρφωση. Επιδιώκει και την ψήφο της διασποράς – η οποία δεν αντικατοπτρίζεται συνήθως στις δημοσκοπήσεις.

Ο Νταν, μαθηματικός και πρώην ιδρυτής του κόμματος USR, έχει διαφορετική βάση: ισχυρή στήριξη στο Βουκουρέστι (όπου είναι δήμαρχος) και σε μεγάλες πόλεις, αλλά ελάχιστη σε μικρότερες κοινότητες.

Παρότι έχει προοπτικές να κερδίσει Ρουμάνους του εξωτερικού, παραμένει άγνωστος εκτός της πρωτεύουσας – «Το 10% των Ρουμάνων δεν ξέρει ποιος είναι ο Νικούσορ Νταν», λέει ο Στεφουρέακ.

Δημοσκόπηση της εταιρείας Curs τον Δευτέρα έδειξε ότι ο Σιμιόν θα επικρατούσε με 54% έναντι 46%.

Ωστόσο, η προεκλογική περίοδος μόλις άρχισε και μια συναισθηματική εκστρατεία δεύτερου γύρου θα μπορούσε να φέρει εκπλήξεις, σύμφωνα με τον αναλυτή.

Σιμιόν vs Αντονέσκου

Ο Αντονέσκου, σύζυγος της πρώην Ευρωπαίας Επιτρόπου Αντίνα Βαλεάν, στηρίζεται από τα κυβερνητικά κόμματα: το Σοσιαλδημοκρατικό (PSD), το Φιλελεύθερο (PNL) και το κόμμα της ουγγρικής μειονότητας.

Η στήριξη του «συστήματος» του δίνει πλεονέκτημα, αφού σε δεύτερο γύρο χρειάζεται υπερκομματική απήχηση. Όμως, μειονεκτεί στη διασπορά – οι Ρουμάνοι του εξωτερικού συνήθως ψηφίζουν «αντισυστημικά».

Παλαιότερα στήριξαν μαζικά τον φιλελεύθερο Κλάους Γιοχάνις. Το 2023, ο Γκεορτζέσκου επικαλέστηκε την αποτυχία του κράτους να κρατήσει τους Ρουμάνους στη χώρα, λέγοντας «φύγατε γιατί η κυβέρνηση δεν σας έδωσε ευκαιρίες».

Ο Αντονέσκου αποκάλεσε τις δημοσκοπήσεις που δείχνουν τον Πόντα δεύτερο «προεκλογικά κόλπα» για να ενισχυθεί ο Νταν.

Σιμιόν vs Πόντα

Αυτό είναι το σενάριο που τρομοκρατεί το πολιτικό κατεστημένο της Ρουμανίας και τις Βρυξέλλες.

Ο Πόντα, πρώην πρωθυπουργός και ηγέτης του PSD, αναγκάστηκε να παραιτηθεί μετά την τραγωδία σε νυχτερινό κέντρο το 2015, που συνδέθηκε με τη διαφθορά.

Τώρα προβάλλει με σύνθημα «Πρώτα η Ρουμανία», υποσχόμενος να σταματήσει τις εξαγωγές ουκρανικών σιτηρών για χάρη των Ρουμάνων αγροτών. Κατηγορήθηκε για απόφαση του 2014 που πλημμύρισε ρουμανικά χωριά στον Δούναβη για να προστατευτεί το Βελιγράδι.

Έχει στήριξη κυρίως από ηλικιωμένους σε μικρές πόλεις και αγροτικές περιοχές. Όπως και ο Σιμιόν, επιχειρεί να προσελκύσει τους ψηφοφόρους του Γκεορτζέσκου.

Η USR στήριξε τελικά τον Νταν, αντί για τη δική της υποψήφια, προσπαθώντας να εμποδίσει τον Πόντα να φτάσει στον δεύτερο γύρο. Μια μονομαχία Πόντα–Σιμιόν χαρακτηρίστηκε «τοξική».

Αν και αμφότεροι είναι εθνικιστές και ευρωσκεπτικιστές, ο Πόντα πιθανώς θεωρείται πιο μετριοπαθής σε σχέση με τον Σιμιόν.

Ο Σιμιόν έχει κατηγορηθεί (αρνείται επανειλημμένα) για σχέσεις με Ρώσους κατασκόπους. Του έχει απαγορευτεί η είσοδος σε Μολδαβία και Ουκρανία. Παρόλα αυτά, πριν τις εκλογές παρουσιάζει τη Ρωσία ως «απειλή» και συμμαχεί επικοινωνιακά με το κίνημα του Τραμπ.

Ωστόσο, η φήμη του ως φιλορώσου μπορεί να του κοστίσει: σχεδόν 90% των Ρουμάνων δηλώνουν υπέρ της ΕΕ και του ΝΑΤΟ.

Η Ρουμανία είναι μεγάλη χώρα της ΕΕ, κομβική για την ανατολική άμυνα του ΝΑΤΟ. Μια νίκη ευρωσκεπτικιστή ηγέτη θα έθετε σε κίνδυνο τη στήριξη προς την Ουκρανία.

Σύμφωνα με τον Στεφουρέακ, αν Σιμιόν και Πόντα βρεθούν αντίπαλοι, η αναμέτρηση θα είναι πολύ αμφίρροπη.

Πόντα vs Αντονέσκου

Με τον Σιμιόν άνω του 30%, φαίνεται σίγουρη η πρόκρισή του, αλλά τίποτα δεν είναι βέβαιο – όπως έδειξε η εκρηκτική άνοδος του Γκεορτζέσκου το 2023.

Ο Πόντα, αφού αποχώρησε από το PSD, ίδρυσε το Pro Romania, διατηρώντας δική του βάση και μέρος των παλιών ψηφοφόρων του PSD.

Και οι δύο έχουν ευρεία απήχηση, αλλά η προσέγγιση του Πόντα προς τους ψηφοφόρους του Σιμιόν και του Γκεορτζέσκου του δίνει πιθανόν το πλεονέκτημα.

Πόντα vs Νταν

Παρότι θεωρείται απίθανο σενάριο, η μεγαλύτερη απήχηση του Πόντα μπορεί να τον ευνοήσει.

Η στήριξη του USR προς τον Νταν ενδέχεται να λειτουργήσει αντίστροφα, περιορίζοντάς τον σε ένα στενά κεντρώο προφίλ.

Ωστόσο, μια δημοσκόπηση της Curs έδειξε ισοπαλία 50-50.

Νταν vs Αντονέσκου

Αν οι δύο αυτοί φιλοευρωπαίοι αντίπαλοι αναμετρηθούν, θα διεκδικήσουν την ίδια «δεξαμενή» ψηφοφόρων.

Ο Νταν αντλεί στήριξη από μορφωμένους, εύπορους πολίτες των μεγάλων αστικών κέντρων. Ο Αντονέσκου έχει τη στήριξη των κομμάτων εξουσίας.

Η δημοσκόπηση της Curs δίνει μικρό προβάδισμα στον Αντονέσκου με 52% έναντι 48%, ενώ ο Στεφουρέακ θεωρεί ότι είναι απόλυτα ισοδύναμοι.