Ο χειμώνας άργησε ένα μήνα… Αλλά πόσο θα μείνει; – Η εποχική δυστοπία τρέλανε τα φυτά στην Κρήτη

Τα ελαιόδεντρα ήδη άρχισαν να βγάζουν την καινούργια βλάστηση και τα αμπέλια δεν έχουν ρίξει ακόμα τα φύλλα τους, ώστε να πέσουν σε χειμερία νάρκη, να κλαδευτούν και να αρχίσουν κανονικά να βγάζουν τους νέους τους βλαστούς μόλις αρχίσει η άνοιξη και αρχίσουν και πάλι να κυκλοφορούν μέσα τους οι χυμοί.

Αυτά τα φαινόμενα, που μπορεί να οδηγήσουν τις ελιές και τα αμπέλια σε τεράστια καταστροφή, παραπέμπουν αγρότες και γεωπόνους σε μια χρονιά πολύ χειρότερη από την περσινή, λόγω της παρατεταμένης ανομβρίας και της δραματικής έλλειψης βροχοπτώσεων. Μόνο το επόμενο διάστημα του Ιανουαρίου και στη χειρότερη περίπτωση το διάστημα του Φεβρουαρίου θα μπορούσαν να “σώσουν την παρτίδα”, για να μη δούμε και την επόμενη χρονιά την ακαρπία της ελιάς και λιγοστές παραγωγές στα περισσότερα αμπέλια!

Από το βράδυ της περασμένης Τρίτης ήρθαν επιτέλους και στην Κρήτη οι πολυπόθητες βροχές, μετά από πολύ καιρό ανομβρίας. Ωστόσο, το θέμα είναι αυτές οι βροχές να έχουν και την απαιτούμενη διάρκεια. Με χαρακτηριστικό τρόπο περιγράφει στο neakriti.gr τα φαινόμενα που ο ίδιος παρατηρεί στις δικές του περιοχές ο συνταξιούχος γεωπόνος και ειδικός στον τομέα της δακοκτονίας Μανόλης Γελασάκης, από τη Βιάννο, όπου ήδη, όπως τονίζει, διαπιστώνει μια κατάσταση που εξελίσσεται πολύ χειρότερα σε σχέση με την περυσινή χρονιά, που μας οδήγησε στη φετινή κατάσταση ακαρπίας της ελιάς.

«Τα μουρέλα στην παραλιακή ζώνη, επειδή δεν είχαν ελιές στην περίοδο 2023-2024, έχουν ήδη “ανοίξει”. Δεν ξέρω με τη διαφοροποίηση των οφθαλμών τι θα γίνει. Οι θερμοκρασίες είναι μονίμως πάνω από 15 βαθμούς εδώ», σύμφωνα με τον γεωπόνο Μανόλη Γελασάκη, που λέει ότι η ανησυχία του έγκειται στο ενδεχόμενο να δούμε πρόωρα και την ανθοφορία πάνω στους περυσινούς βλαστούς. Η καινούργια βλάστηση δίνει καρπό την επόμενη χρονιά. Αν στο μεταξύ οι καιρικές συνθήκες δε βελτιωθούν, τότε, όπως εξηγεί ο ίδιος, «η ελιά πάλι θα ανθίσει, αλλά θα κάνει άνθη- “μαϊμού”… Δηλαδή βλέπουμε άνθη και λέμε “αμάν βεντέμα που θα έχουμε” και μετά δε βλέπουμε τίποτα. Ας ελπίσουμε ότι δε θα δούμε πάλι, όπως πέρυσι, κάποια πλούσια ανθοφορία και καρπό μηδέν. Πιστεύω τώρα για την υπόλοιπη περιοχή και επειδή βλέπω ότι ο καιρός έχει κρυώσει, ότι κάτι θα γίνει. Κι εφόσον βέβαια βγουν και οι προβλέψεις που μιλάνε για χιόνια και βροχές. Στο μεταξύ, το υδατικό δυναμικό εδώ στην περιοχή μας είναι κάτω του μηδενός», ανέφερε χαρακτηριστικά στην εφημερίδα μας ο Μανόλης Γελασάκης.

Μάλιστα, όπως επεσήμανε, «οι παραγωγοί δουλεύουν διαρκώς τις γεωτρήσεις τους και ποτίζουν. Οι πηγές δεν έχουν “ανοίξει”. Δηλαδή η κατάσταση είναι απαίσια. Πολύ χειρότερη από την περυσινή, έτσι όπως εξελίσσεται τώρα»…

Βέβαια, τις τελευταίες μέρες οι θερμοκρασίες υποχωρούν. Και σύμφωνα με τον ίδιο, «περιμένουμε να πέσουν κι άλλο, για να βοηθήσουν τις ελιές στην παραλιακή ζώνη».

«Ευλογία η ξινίδα»

Στο μεταξύ, σε όσα λιόφυτα υπάρχει η ξινίδα, ο Μανόλης Γελασάκης κάνει λόγο για μία ευτυχή συγκυρία.

«Η ξινίδα εμποδίζει να φυτρώσουν άλλα χόρτα. Προστατεύει την υγρασία του εδάφους, αφού η ίδια έχει ελάχιστες απαιτήσεις σε νερό και θρεπτικά συστατικά. Και ξεραίνεται νωρίς, βοηθώντας στο “πορώδες” του εδάφους. Δηλαδή, τρυπάει το έδαφος και το βοηθάει να “αερίζεται” καλύτερα και να “αναπνέει”… Μάλιστα, στις περιπτώσεις ελαιώνων με πλούσια ξινίδα, το όργωμα του εδάφους κρίνεται ως περιττό. Είναι χαρακτηριστικό, επίσης, όπως τονίζει ο γεωπόνος Μανόλης Γελασάκης, ότι «η ξινίδα δεν επιτρέπει τη δημιουργία παγετών, όπως συμβαίνει στα γυμνά εδάφη, όπου ο παγετός είναι πιο έντονος».

Καταλήγοντας, ο συνταξιούχος γεωπόνος από τη Βιάννο βλέπει ότι, παρότι η χρονιά ήταν “στεγνή” από ελαιόλαδο, οι παραγωγοί στην περιοχή του μπαίνουν στη διαδικασία και δαπανούν αξιόλογα ποσά για να βάλουν λίπασμα.

«Άλλοι βάζουν φτηνά αζωτούχα λιπάσματα και άλλοι τα σύνθετα. Προσδοκούν από τη μια ότι θα έρθουν οι βροχές και από την άλλη ότι του χρόνου θα έχουν καρποφορία και έτσι βοηθούν φέτος τα δέντρα τους για να έχουν το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα».

«Δεν έχουν ακόμη πέσει σε χειμερία νάρκη τα αμπέλια» – «Τέτοια εποχή συνήθως κλαδεύαμε»

Την ίδια ώρα και στα αμπέλια οι παραγωγοί βλέπουν «αλλόκοτες και μη φυσιολογικές καταστάσεις»… Ο αμπελουργός από τη Σύλλαμο Νίκος Μαυράκης, που μας έστειλε και σχετικές φωτογραφίες από δικά του αμπέλια, λέει χαρακτηριστικά στο neakriti.gr: «Αυτό που βλέπουμε είναι ότι ακόμα μέχρι σήμερα δεν έχουν πέσει τα φύλλα, ώστε να πέσουν σε λήθαργο τα αμπέλια. Δηλαδή, κάθε χρόνο τέτοια εποχή κλαδεύαμε φουλ και φέτος δεν έχει ξεκινήσει ακόμα το κλάδεμα… Κι αυτό γιατί, αν κλαδέψουμε, θα έχουμε τον κίνδυνο τα αμπέλια να ανοίξουν νωρίς και έτσι με την πρώτη παγωνιά να ξεραθούν οι οφθαλμοί… Ήδη, στις Αρχάνες, στις αυλές των σπιτιών που έχουν κουρμούλες, στα σπίτια μέσα, βλέπουμε ότι έχουν “ανοίξει” τα μάτια! Και μιλάμε για κουρμούλες που άλλα χρόνια “άνοιγαν” τον Απρίλιο»!

Σύμφωνα με τον ίδιο, «ο κόσμος αποφεύγει να κλαδέψει, γιατί άμα μεσολαβήσουν κάμποσες μέρες με ζέστες και νοτιάδες, μπορεί να τα δούμε να “ανοίγουν”. Υπάρχει όμως και τώρα ο κίνδυνος να “ανοίξουν” και να πετάξουν νέους βλαστούς, πριν πέσουν τα φύλλα της προηγούμενης βλάστησης και αυτό θα ήταν σίγουρα καταστροφικό. Δηλαδή, στην περίπτωση αυτή, όλη η νέα βλάστηση θα ξεραθεί»…

Μάλιστα, είναι χαρακτηριστικό ότι μέχρι πέρυσι οι παραγωγοί ξεκινούσαν να κλαδεύουν τα αμπέλια τους από τον Δεκέμβριο και αυτό έχει να κάνει κυρίως με τα σταφιδάμπελα και τα κρασάμπελα, αφού τα επιτραπέζια αμπέλια στις περισσότερες ποικιλίες τους είναι συνήθως πιο όψιμα.

Καταλήγοντας, ο Νίκος Μαυράκης ως προς το αν υπάρχουν περιθώρια για μια σωτήρια αλλαγή των καιρικών συνθηκών στην Κρήτη, λέει χαρακτηριστικά στο neakriti.gr: «Νωρίς είναι ακόμα ως προς τα αμπέλια. Έχουμε περιθώρια. Άμα κάνει κρύα και βρέξει, πιστεύω ότι θα σωθεί η κατάσταση. Και αυτό είναι καλό να γίνει κυρίως τον Ιανουάριο. Γιατί μετά, τον Φεβρουάριο, στερεύουν τα περιθώρια για να βελτιωθεί η κατάσταση».