Η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία συμμορφώνεται στο πνεύμα των καιρών
Η εκλογή του νέου Πάπα και οι εικόνες που φτάνουν απ’ όλα τα Μέσα Ενημέρωσης θα τις ζήλευαν και ο καλύτεροι σκηνοθέτες. Ο Ρόμπερτ Φράνσις Πρέβοστ είναι ο νέος Πάπας με το όνομα Λέων ΙΔ’ και με καταγωγή από τις ΗΠΑ, ο οποίος “έσπασε” μια παράδοση που δεν ήθελε Πάπα από τις ΗΠΑ. Και απ’ ό,τι μπορεί να υποψιαστεί κανείς, η εκλογή του νέου Πάπα από μια απολύτως πολυθρησκευτική και κοσμική χώρα θα ενισχύσει την εκκοσμίκευση. Η εκκοσμίκευση (εγκοσμιοκρατισμός), που δημιουργήθηκε από μονοειδή επιστημονικά δεδομένα, τον Διαφωτισμό (που κυριαρχεί και δομεί τις κοινωνίες μας), έχει αλλάξει όλα τα δεσμευτικά και κανονιστικά χαρακτηριστικά των Εκκλησιών παγκοσμίως και έχει δημιουργήσει τον θρησκευτικό αθεϊσμό. Εξάλλου, όλα πρέπει να συμμορφώνονται ή να μεταμορφώνονται στο πνεύμα των καιρών.
Έτσι φτάσαμε να έχουμε έναν άθεο θρησκευτισμό. Παράλογο; Καθόλου. Η ρωσική ιδέα της αναγκαίας συνύπαρξης μιας παγκόσμιας θρησκείας του υπέρτατου όντος έχει εγκατασταθεί καιρό τώρα. Η θρησκευτική εκκοσμίκευση έρχεται να επιβάλλει μια νέα παγκόσμια συγχώνευση θρησκειών. Ο μεσσιανισμός, ο προφητισμός, η εσχατολογία, δηλαδή η ιουδαιοχριστιανική Αποκαλυπτική έχει εξαφανιστεί. Ο σπουδαιότερος καθηγητής Φιλοσοφίας στην Ιταλία, ο Ντιέγκο Φουζάρο, έγραφε σε άρθρο του για τον αποβιώσαντα Πάπα Φραγκίσκο ότι ουδέποτε μίλησε για Θεό και για αιωνιότητα.
Η κοσμολογικο-πολιτική πραγματικότητα απόλυτη, κυρίαρχη και ασυμβίβαστη, πολιορκεί τα πάντα, έτσι ακόμη και η Χριστιανή Εκκλησία αδυνατεί να ξεφύγει από την πολιορκία της
Η κοσμολογικο-πολιτική πραγματικότητα απόλυτη, κυρίαρχη και ασυμβίβαστη, πολιορκεί τα πάντα, έτσι ακόμη και η Χριστιανή Εκκλησία αδυνατεί να ξεφύγει από την πολιορκία της. Αυτό που έχει δημιουργηθεί σήμερα και επιθυμεί να οργανωθεί ως μια παγκόσμια Εκκλησία είναι ο χριστιανικός αθεϊσμός. Ο χριστιανικός αθεϊσμός αποτελεί μια ιδεολογία που αγκαλιάζει τις διδασκαλίες, τις αφηγήσεις, τα σύμβολα, τις πρακτικές ή τις κοινότητες που σχετίζονται με τον Χριστιανισμό, χωρίς να αποδέχεται την κυριολεκτική ύπαρξη του Θεού. Συχνά όλο αυτό μεταφράζεται και ως μεταθεϊσμός. Στον χριστιανικό αθεϊσμό ο Ιησούς εξακολουθεί να είναι κεντρικό πρόσωπο, ως ιστορική ή υπερφυσική φιγούρα, χωρίς όμως τη θεϊκή υπόστασή του. Οι άθεοι χριστιανοί βλέπουν τον Ιησού ως παράδειγμα του τι πρέπει να είναι ένας χριστιανός, αλλά δεν τον βλέπουν ως Θεό ή ως Υιό του Θεού, τον βλέπουν απλά και μόνο ως σύμβολο επιρροής. Ενώ οι καθολικοί άθεοι αποδέχονται τον πολιτισμό, τις παραδόσεις, τις τελετουργίες και τους κανόνες του Καθολικισμού, είναι συγκρατημένοι όμως προς τις θεϊκές δημιουργίες. Ο Μιγκέλ ντε Ουναμούνο το 1930 θα απεικονίσει την πορεία και τη μορφή του καθολικού χριστιανικού αθεϊσμού με απόλυτη σαφήνεια.
Ο φιλόσοφος και ψυχαναλυτής Σλάβοϊ Ζίζεκ λέει ότι «ο μόνος τρόπος για να είσαι άθεος είναι μέσω του Χριστιανισμού». Ισχυρίζεται ότι ο παραδοσιακός αθεϊσμός δε φτάνει αρκετά μακριά: Ο Χριστιανισμός είναι πολύ πιο αθεϊστικός από τον συνηθισμένο αθεϊσμό, ο οποίος μπορεί να ισχυρίζεται ότι δεν υπάρχει Θεός, αλλά παρ’ όλα αυτά διατηρεί μια ορισμένη εμπιστοσύνη στον “Μεγάλο Άλλο”. Αυτός ο “Μεγάλος Άλλος” μπορεί να ονομαστεί φυσική αναγκαιότητα, εξέλιξη ή οτιδήποτε διαφορετικό. Εμείς οι άνθρωποι είμαστε παρ’ όλα αυτά περιορισμένοι σε μια θέση μέσα στο αρμονικό σύνολο της εξέλιξης, αλλά είναι δύσκολο να το αποδεχτούμε ότι δεν υπάρχει “Μεγάλος Άλλος”, γιατί δεν υπάρχει κανένα σημείο αναφοράς που να εγγυάται νόημα. Σύμφωνα με τον Ζίζεκ, η ιδέα του θανάτου του Ιησού στον σταυρό αντιμετωπίζει αυτήν την ένταση, τη στιγμή που λειτουργεί μόνο με την πράξη της αγάπης, η οποία «επιλύει το ριζικό ανθρώπινο άγχος». Μάλιστα, ο Ζίζεκ λέει ότι ο ίδιος ο Ιησούς έγινε άθεος στον σταυρό όταν αναφώνησε: «Θεέ μου, Θεέ μου, γιατί με εγκαταλείπεις;».
Η Καθολική Εκκλησία αρχικά με τον Πολωνό Πάπα Βοϊτίλα εκκοσμικεύεται όταν συνδυάζει η χρήση των Μέσων Επικοινωνίας με τη θεωρητική κληρονομιά του αριστοτελικού θωμισμού. Για να επιστρέψει στη συνέχεια η Καθολική Εκκλησία στην παράδοσή της από έναν σπουδαίο θεολόγο της εποχής, τον Πάπα Βενέδικτο ΙΣΤ’, ισάξιος – όπως τον αποκαλούσαν – του Ιννοκέντιου του Γ’, ο οποίος ήταν πλήρως αφοσιωμένος στην Εκκλησία και απομακρύνθηκε πραξικοπηματικά από την Αγία Έδρα. Και μετά ο Πάπας Φραγκίσκος με τη ρεφορμιστική εκκοσμίκευσή του εξισορρόπησε τη ρωμαιοκαθολική θωμιστική θεολογία στην κοινωνία των προσωπείων (λάτρης του Instagram) και όχι των προσώπων, την κοινωνία των followers και όχι των συνανθρώπων, στις ρυθμιστικές ιδέες της ΑΙ (Τεχνητής Νοημοσύνης επίσης λάτρης) και της προσομοίωσης του κοινωνικού στη δια-πολιτική, όπου όλα ζητούν την απελευθέρωσή του και μπαίνουν στον κύκλο αναζήτησης μιας νέας ταυτότητας, με τις μικρότερες πιθανότητες να βρεθούν όμως απαντήσεις. Μήπως η προσομοίωση της ζωής μας ως μια πιο προχωρημένη μορφή αλλοτρίωσης έχει εισβάλλει και στη χριστιανική θρησκεία; Ένα είναι σίγουρο ότι ο νέος Πάπας δε θα μπορέσει να αλλάξει τίποτα.
* Ο Απόστολος Αποστόλου είναι καθηγητής Πολιτικής και Κοινωνικής Φιλοσοφίας.
