Οικοδομή: Η Κρήτη σε ρυθμούς οικοδομικού πυρετού — Ρεκόρ αδειών και έλλειψη εργατών

Στο “κόκκινο” βρίσκεται η οικοδομική δραστηριότητα στην Κρήτη λόγω της κατασκευής μεγάλων αναπτυξιακών έργων, όπως ΒΟΑΚ, νέο αεροδρόμιο στο Καστέλι και σε συνδυασμό με άλλες επενδύσεις, όπως η ανέγερση ξενοδοχείων, νέων πολυτελών κατοικιών, επαγγελματικών χώρων και όχι μόνο. 

Οικοδόμοι “τρέχουν” και δε φτάνουν στο νησί μας, προκειμένου να προλάβουν και τα χρονοδιαγράμματα, με τα ωράρια- “λάστιχο” και την εντατικοποίηση της εργασίας να “καίνε” τον κλάδο, ενώ στον αντίποδα θετική εξέλιξη αποτελεί η αύξηση στα μεροκάματα ανειδίκευτων εργατών και εργατοτεχνιτών. 

Η δυναμική της Κρήτης αντανακλάται και στα στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ. για την οικοδομική δραστηριότητα, με το νησί μας να βρίσκεται στο επίκεντρο της ανάπτυξης. Συγκεκριμένα, για τον μήνα Δεκέμβριο του 2024, η Κρήτη παρουσίασε αύξηση 31,5% στην έκδοση οικοδομικών αδειών, ενώ σε επίπεδο χώρας, το ποσοστό αυτό ανήλθε στο 15,6%. 

Η Κρήτη έρχεται τρίτη σε επίπεδο χώρας στην έκδοση οικοδομικών αδειών, μετά τη Δυτική Μακεδονία και τα Ιόνια νησιά, ενώ σημαντική αύξηση παρουσίασαν περιοχές στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη, Κεντρική Μακεδονία και Αττική. Αντιθέτως, πτώση παρουσίασαν οι περιοχές της Στερεάς Ελλάδας (-19,2%), του Βορείου Αιγαίου (-9,9%) και της Δυτικής Ελλάδας (-4,1%).

►Διαβάστε επίσης: Κρήτη: Τα πάνω κάτω φέρνει ο Νέος Οικοδομικός Κανονισμός – Καταργούνται τα «μπόνους»

Καθ’ όλη τη διάρκεια του 2024, υπήρξε κατασκευαστική άνθηση στο νησί μας, η οποία αποδίδεται στην ενίσχυση των επενδύσεων μέσω ευρωπαϊκών προγραμμάτων, αλλά και στην αυξημένη ζήτηση σε τουριστικά και οικιστικά ακίνητα. 

Η εντατικοποίηση της εργασίας, καθώς και η έλλειψη εργατικών χεριών αποτελούν τα μεγάλα “αγκάθια” στον κλάδο, όπως περιέγραψε ο πρόεδρος του Συνδικάτου Οικοδόμων Ηρακλείου κ. Γιάννης Γωνιανάκης, ο οποίος αναφέρθηκε στον μεγάλο όγκο δουλειάς στις ανακαινίσεις και επεκτάσεις ξενοδοχείων, αλλά και στο μεγάλο αναπτυξιακό έργο, αυτό της κατασκευής του νέου διεθνούς αεροδρομίου στο Καστέλι, το οποίο απασχολεί εκατοντάδες εργάτες. 

Σε επίπεδο Ελλάδας, η συνολική οικοδομική δραστηριότητα το 2024 αυξήθηκε κατά 14,9%, ενώ σε επίπεδο Κρήτης η αύξηση μεταφράζεται σε 24,3%, με την αύξηση να είναι σημαντική και στην επιφάνεια των οικοδομικών αδειών.

►Διαβάστε επίσης: «Κατάρρευση» στην οικοδομή: Δεν υπάρχουν πια εργατικά χέρια – Οι λόγοι που απομακρύνουν τους εργαζόμενους (vid)

Προβληματισμός για εργατικά ατυχήματα και υπερεργασία 

Ο Γιάννης Γωνιανάκης, πρόεδρος του Συνδικάτου Οικοδόμων Ηρακλείου, επισήμανε στη “Νέα Κρήτη” ότι «υπάρχει μία αύξηση της οικοδομικής δραστηριότητας τα τελευταία χρόνια. Ωστόσο, από την άλλη πλευρά, παρατηρείται εντατικοποίηση στους χώρους κατασκευής και ιδιαίτερα στον κλάδο των οικοδόμων. Την προηγούμενη εβδομάδα, στον νομό Ηρακλείου σημειώθηκαν τρία ατυχήματα, ενώ σε όλη την Ελλάδα καταγράφεται, κατά μέσο όρο, ένας νεκρός εργαζόμενος κάθε τρεις ημέρες. Αυτό το ζήτημα μάς απασχολεί έντονα. Επιπλέον, υπάρχει έλλειψη εργατικών χεριών. 

Το 2024 δουλεύαμε με πλήρεις ρυθμούς, ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι ο αριθμός των εργαζομένων στον κλάδο της οικοδομής έχει μειωθεί τα τελευταία χρόνια. Υπάρχει μεγάλη ζήτηση, ειδικά λόγω των μεγάλων δημόσιων έργων που εκτελούνται στην περιοχή μας, όπως η κατασκευή του νέου διεθνούς αεροδρομίου στο Καστέλι, καθώς και τα έργα στον Βόρειο Οδικό Άξονα Κρήτης, που απαιτούν μεγάλο αριθμό εξειδικευμένου προσωπικού. Οι άδειες που εκδόθηκαν αφορούσαν επαγγελματικούς χώρους, ανακαινίσεις και επεκτάσεις, καθώς και πολλές πολυτελείς κατοικίες. Σημαντική αύξηση της οικοδομικής δραστηριότητας καταγράφεται στα βόρεια παράλια της Κρήτης, αλλά και στην πόλη του Ηρακλείου. 

Αυτήν την περίοδο ασχολούμαστε κυρίως με ανακαινίσεις ξενοδοχείων και ανέγερση κτηρίων, αλλά στη συντριπτική τους πλειοψηφία πρόκειται για ανακαινίσεις και επεκτάσεις επαγγελματικών χώρων. Ειδικότερα, από την πλευρά των ξενοδοχειακών μονάδων απασχολείται περίπου το 50% του κλάδου. Είμαστε ικανοποιημένοι από τον όγκο της εργασίας, όμως, από την άλλη, τα ωράρια δεν είναι ανθρώπινα, καθώς υπάρχει έντονη εντατικοποίηση. Πολλοί οικοδόμοι δουλεύουν 10 και 12 ώρες την ημέρα, επτά ημέρες την εβδομάδα, γεγονός που αποτελεί ευθύνη της κυβέρνησης, καθώς υπάρχει υποστελέχωση των ελεγκτικών υπηρεσιών, με αποτέλεσμα να μην πραγματοποιούνται οι απαραίτητοι έλεγχοι. Δεν μπορεί ένας οικοδόμος να εργάζεται συνεχώς χωρίς ξεκούραση, διότι αυτό εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για την υγεία του». 

Αναφερόμενος στη συλλογική σύμβαση των οικοδόμων που υπεγράφη πριν δύο εβδομάδες, κ. Γωνιανάκης δήλωσε ότι περιλαμβάνει σημαντικές αυξήσεις στα μεροκάματα, από 22% έως 48%.

«Συγκεκριμένα, ο μισθός ενός ανειδίκευτου εργάτη ξεκινά από 38 ευρώ, ενώ ο τεχνίτης φτάνει τα 70 ευρώ. Πριν από την υπογραφή της σύμβασης, οι αντίστοιχοι μισθοί ήταν 36 ευρώ και 57 ευρώ, αντιστοίχως. Αυτές οι αυξήσεις επιτεύχθηκαν χάρη στον αγώνα των συνδικάτων οικοδόμων και της Ομοσπονδίας μας. 

Το πρόβλημα της έλλειψης εργατικών χεριών παραμένει έντονο, καθώς η κυβέρνηση δε λαμβάνει τα απαραίτητα μέτρα για να προσελκύσει νέο εργατικό δυναμικό στον κλάδο. Πέρα από την επικινδυνότητα του επαγγέλματος και τα μεγάλα ποσοστά ανασφάλιστης εργασίας, πολλοί νέοι αποφεύγουν να ασχοληθούν με την οικοδομή, καθώς υπάρχει ο κίνδυνος να μη θεμελιώσουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα», πρόσθεσε ο κ. Γωνιανάκης. 

«Υπάρχει μεγάλη ζήτηση σε εργατικά χέρια» 

Ο γραμματέας του Συνδικάτου Οικοδόμων Ν. Ηρακλείου κ. Μύρων Κοτσιφός ανέφερε στη “Νέα Κρήτη” ότι «οι εργοδότες ζητούν απεγνωσμένα εργάτες, βοηθούς και μάστορες. Αυτή η τάση ξεκίνησε τον τελευταίο χρόνο και θα συνεχιστεί και το 2025. Είναι καλό να υπάρχει δουλειά, όμως το μελανό σημείο είναι η εντατικοποίηση της εργασίας, η οποία είναι πολύ πιο έντονη σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. Για παράδειγμα, μία εργασία που παλαιότερα απαιτούσε έναν με δύο μήνες για να ολοκληρωθεί, τώρα ζητείται να παραδοθεί στα 2/3 του χρόνου. 

Αυτό συνεπάγεται περισσότερες ώρες εργασίας, αυξάνοντας τον κίνδυνο ατυχημάτων και κακοτεχνιών. Αυτή η πίεση στον χώρο των κατασκευών επηρεάζει αρνητικά τόσο την υγεία των οικοδόμων, όσο και την ποιότητα της εργασίας. Ο αριθμός των οικοδόμων είναι συγκεκριμένος. Στο μητρώο μας υπάρχουν περίπου τέσσερις χιλιάδες ενεργοί οικοδόμοι, αριθμός που δεν επαρκεί. Για να καλυφθούν τα κενά, εργάζονται άτομα που δεν είναι οικοδόμοι, συχνά ανασφάλιστοι και ανειδίκευτοι. Δε γνωρίζουμε πώς μπορεί να επιλυθεί αυτό το πρόβλημα. 

Πολλοί συνάδελφοι έφυγαν στο εξωτερικό κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης, κυρίως στη Γερμανία και την Αγγλία, και δεν έχουν επιστρέψει στην Κρήτη. Έχουμε ακούσει ότι σε μεγάλα εργοτάξια εργάζονται συνάδελφοι από το Βιετνάμ και την Ινδία. Ωστόσο, υπάρχουν ζητήματα που σχετίζονται με τη διαμονή, τη σίτιση και τις πολιτισμικές ιδιαιτερότητες αυτών των εργατών, τα οποία πρέπει να ληφθούν υπόψη». 

Διαφορετική η πορεία των υποδομών από τις ιδιωτικές επενδύσεις 

Ο πρόεδρος του ΤΕΕ/ΤΑΚ κ. Γιώργος Ταβερναράκης δήλωσε, μεταξύ άλλων, στη “Ν.Κ.” ότι «υπάρχει μια θετική εξέλιξη όσον αφορά στην οικοδομική δραστηριότητα. Το επενδυτικό κλίμα είναι ευνοϊκό και, σίγουρα, ο τουρισμός αποτελεί μια σημαντική πηγή εσόδων για πολλούς. Ωστόσο, στον τομέα των υποδομών τα πράγματα δεν προχωρούν με τον ίδιο ρυθμό, όπως στις ιδιωτικές επενδύσεις. Παρ’ όλα αυτά, έχουμε πολύ δρόμο μπροστά μας. Θεωρώ ότι τα επόμενα χρόνια, με τη δημιουργία των τοπικών πολεοδομικών σχεδίων και τον καθορισμό των χρήσεων γης, θα μπορέσουμε να έχουμε μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα για την οικοδομική δραστηριότητα, ώστε να αναπτύσσεται με τρόπο που να σέβεται το περιβάλλον και τους πολίτες. 

Παρά την αύξηση του κόστους των οικοδομικών υλικών και των εργατικών αμοιβών, καταγράφεται άνοδος στην οικοδομική δραστηριότητα. Τα ευρωπαϊκά προγράμματα που “τρέχουν”, καθώς και η ανταπόκριση των τραπεζών στις μεγάλες επενδύσεις δημιουργούν ευνοϊκές συνθήκες, τουλάχιστον για τις μεγαλύτερες κατασκευαστικές πρωτοβουλίες. 

Ωστόσο, χρειάζονται σημαντικά βήματα σε πολλούς τομείς, τόσο στις υποδομές όσο και στη διαχείριση του περιβάλλοντος. Δυστυχώς, ο νέος ΒΟΑΚ θα καθυστερήσει αρκετά, ενώ το οδικό δίκτυο παραμένει σε κακή κατάσταση, με σοβαρές ελλείψεις στις υποδομές».

Η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛ.ΣΤΑΤ.) ανακοίνωσε τα στοιχεία της Έρευνας Οικοδομικής Δραστηριότητας για τον μήνα Δεκέμβριο 2024. 

Το μέγεθος της Συνολικής Οικοδομικής Δραστηριότητας (ιδιωτικής-δημόσιας) κατά τον μήνα Δεκέμβριο 2024 στο σύνολο της χώρας, με βάση τις εκδοθείσες οικοδομικές άδειες, ανήλθε σε 2.929 οικοδομικές άδειες, που αντιστοιχούν σε 709.273 m2 επιφάνειας και 2.881.141 m3 όγκου, παρουσίασε δηλαδή αύξηση κατά 15,6% στον αριθμό των οικοδομικών αδειών, αύξηση κατά 12,0% στην επιφάνεια και μείωση κατά 3,0% στον όγκο, σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2023. 

Οι εκδοθείσες άδειες ιδιωτικής οικοδομικής δραστηριότητας, στο σύνολο της χώρας, κατά τον μήνα Δεκέμβριο 2024 ανήλθαν σε 2.885 οικοδομικές άδειες, που αντιστοιχούν σε 678.051 m2 επιφάνειας και 2.707.265 m3 όγκου, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 15,5% στον αριθμό των οικοδομικών αδειών, αύξηση κατά 10,9% στην επιφάνεια και μείωση κατά 5,3% στον όγκο, σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2023. 

Οι εκδοθείσες άδειες δημόσιας οικοδομικής δραστηριότητας κατά τον μήνα Δεκέμβριο 2024, στο σύνολο της χώρας, ανήλθαν σε 44 οικοδομικές άδειες, που αντιστοιχούν σε 31.222 m2 επιφάνειας και 173.876 m3 όγκου. 

Το ποσοστό συμμετοχής της δημόσιας οικοδομικής δραστηριότητας στον συνολικό οικοδομικό όγκο, για τον μήνα Δεκέμβριο 2024, είναι 6,0%. Κατά την περίοδο των τελευταίων δώδεκα μηνών, δηλαδή από τον Ιανουάριο 2024 έως τον Δεκέμβριο 2024, το μέγεθος της συνολικής οικοδομικής δραστηριότητας (ιδιωτικής- δημόσιας) με βάση τις εκδοθείσες οικοδομικές άδειες, στο σύνολο της χώρας, ανήλθε σε 30.992 οικοδομικές άδειες, που αντιστοιχούν σε 7.283.503 m2 επιφάνειας και 31.997.772 m3 όγκου. 

Σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο Ιανουαρίου-Δεκεμβρίου 2023 παρατηρήθηκε αύξηση κατά 14,9% στον αριθμό των οικοδομικών αδειών, αύξηση κατά 16,8% στην επιφάνεια και αύξηση κατά 9,7% στον όγκο.

Κατά την ίδια χρονική περίοδο, Ιανουαρίου-Δεκεμβρίου 2024, η ιδιωτική οικοδομική δραστηριότητα, εμφανίζει στο σύνολο της χώρας, αύξηση κατά 14,9% στον αριθμό των εκδοθεισών οικοδομικών αδειών, αύξηση κατά 16,5% στην επιφάνεια και αύξηση κατά 8,7% στον όγκο, σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο Ιανουαρίου-Δεκεμβρίου 2023.

Το ποσοστό συμμετοχής της Δημόσιας Οικοδομικής Δραστηριότητας στον συνολικό οικοδομικό όγκο, για την ανωτέρω περίοδο, είναι 3,4%.

Πώς εξελίσσεται η κατάσταση στην Κρήτη 

ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ/ΕΚΔΟΣΗ ΑΔΕΙΩΝ

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2024 

• 31,5%: Κρήτη
• 15,6%: Ελλάδα

Αναλυτικότερα: ΚΡΗΤΗ

• 257 άδειες/Δεκέμβριος 2023
• 338 άδειες/Δεκέμβριος 2024

ΠΗΓΗ: ΕΛ.ΣΤΑΤ. 

ΑΥΞΗΣΗ ΣΤΗΝ ΕΚΔΟΣΗ ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΩΝ ΑΔΕΙΩΝ 
ΕΛΛΑΔΑ/ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2024 

• 60%: Δυτική Μακεδονία 
• 41,1%: Ιόνια νησιά 
• 31,5%: Κρήτη 
• 27,3%: Αν. Μακεδονία & Θράκη 
• 20,8%: Κεντρική Μακεδονία 
• 20%: Αττική 
• 19,2%: Πελοπόννησος 
• 14,5%: Θεσσαλία 

ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ/ ΕΚΔΟΣΗ ΑΔΕΙΩΝ
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2024

• 14,9%: Ελλάδα 
• 24,3%: Κρήτη 

Αναλυτικότερα: ΚΡΗΤΗ 

• 2.448 άδειες – 2023 
• 3.043 άδειες – 2024