«Μνήμες, ήθη και έθιμα»: Ο Θερισμός στη Μεγάλη Κάψη Φθιώτιδας
Τα σιτάρια και τα καλαμπόκια ήταν ελάχιστα. Ήταν σπαρμένα σε χωράφια που ήταν οριοθετημένα με πεζούλες.
Ο θερισμός άρχιζε στις αρχές Ιουνίου και τελείωνε στα μέσα Ιουλίου. Στον θέρο συμμετείχαν σχεδόν όλα τα μέλη της οικογένειας.
Τα σιτάρια τα θέριζαν με το παραδοσιακό δρεπάνι και τα στοίβαζαν σε δεμάτια στο χωράφι. Κατόπιν έδεναν τα δεμάτια και τα φόρτωναν στα μουλάρια για να τα μεταφέρουν στα αλώνια. Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να αναφέρω ότι τα αλώνια στο χωριό ήταν 3. Το πρώτο είναι εκεί που σήμερα είναι το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία, το δεύτερο αυτό που ήταν το σπίτι της Ελένης Πανέτσου και το τρίτο αυτό που είναι σήμερα το σπίτι των κληρονόμων του Ποντικόπουλου Γιάννη (Κουρκούμπα) στον κάτω Μαχαλά.
Αφού λοιπόν έφθαναν τα δεμάτια στα αλώνια εκεί τα τοποθετούσαν το ένα πάνω στο άλλο φτιάχνοντας μικρούς λόφους τις «θημωνιές». Το αλώνι ήταν ένας χώρος τον οποίο προηγουμένως είχαν στρώσει με πλατιές πέτρες. Στη μέση τοποθετούσαν έναν ξύλινο στύλο στον οποίο έδεναν τα ζώα με τέτοιο τρόπο ώστε να μπορούν να περιστρέφονται. Έστρωναν τα δεμάτια στο αλώνι και τα άλογα γύριζαν γύρω από τον στύλο και με τα κοφτερά τους πέταλα θρυμμάτιζαν τα στάχια σε μικρά κομματάκια.
Προυπόθεση για να γίνει το λίχνισμα ήταν να φυσάει αέρας γι’αυτό είχαν επιλέξει για αλώνια τις παραπάνω τοποθεσίες. Πέταγαν τα στάχια ψηλά στο αέρα και τα άχυρα που ήταν ελαφρύτερα από το σιτάρι τα έπαιρνε ο αέρας και ο καρπός έπεφτε κάτω. Το σιτάρι και τα καλαμπόκια όμως έπρεπε να αλεσθούν και το χωριό δεν διέθετε νερόμυλο. Έτσι τα μετέφεραν στα γειτονικά χωριά όπως στη Μεσαία Κάψη, Μερκάδα και Μαυρίλο. Ο μυλωνάς για την αμοιβή του κρατούσε το 10% του αλέσματος το λεγόμενο «Ξάι».
Οι οικογένειες γυρνούσαν στο σπίτι με το απαραίτητο αλεύρι για το ψωμί και τις πίτες το οποίο το αποθήκευαν στο αμπάρι του σπιτιού. Το αμπάρι ήταν ένα ξύλινο κατασκεύασμα στο υπόγειο του σπιτιού με τρία διαμερίσματα για καλαμπόκι, σιτάρι και δημητριακά…
