Μάχη της Κρήτης: Η αποφασιστική αντίσταση ενάντια στους ναζί αλεξιπτωτιστές – Οι βαριές απώλειες που συγκλόνισαν τον Χίτλερ

Στις 20 Μαΐου 1941, η Κρήτη βρέθηκε στο επίκεντρο της πρώτης μεγάλης κλίμακας αεραποβατικής επίθεσης στην ιστορία. Χιλιάδες Γερμανοί αλεξιπτωτιστές κατέκλυσαν τον ουρανό του νησιού, επιχειρώντας να το καταλάβουν. Η Μάχη της Κρήτης ξεκίνησε με σφοδρότητα, με τους κατοίκους και τις συμμαχικές δυνάμεις να προβάλλουν σθεναρή αντίσταση.

Οι Γερμανοί, υπό την Επιχείρηση «Ερμής» (Unternehmen Merkur), στόχευσαν στην κατάληψη στρατηγικών σημείων όπως τα αεροδρόμια Μάλεμε, Ρεθύμνου και Ηρακλείου. Παρά την αρχική τους υπεροχή, αντιμετώπισαν απρόσμενα ισχυρή αντίσταση από τους Συμμάχους και τον κρητικό λαό, που πολέμησε με ό,τι μέσο διέθετε.

Στο Μάλεμε, οι Νεοζηλανδοί υπερασπιστές κράτησαν το στρατηγικό Ύψωμα 107, αποτρέποντας την κατάληψη του αεροδρομίου. Ωστόσο, μια λανθασμένη εκτίμηση οδήγησε σε υποχώρηση, επιτρέποντας στους Γερμανούς να εδραιώσουν τη θέση τους. Παρά τις προσπάθειες των Συμμάχων, η Μάχη της Κρήτης εξελίχθηκε σε πύρρειο νίκη για τους εισβολείς.

Οι απώλειες ήταν τεράστιες: οι Γερμανοί έχασαν περίπου 4.000 άνδρες, ενώ οι Σύμμαχοι υπέστησαν σημαντικές απώλειες σε ανθρώπινο δυναμικό και εξοπλισμό. Η σθεναρή αντίσταση των Κρητικών ενέπνευσε τον κόσμο και αποτέλεσε σύμβολο θάρρους και αυτοθυσίας.

Η Μάχη της Κρήτης είχε βαθιές επιπτώσεις στη ναζιστική στρατηγική. Ο Χίτλερ, σοκαρισμένος από τις απώλειες, διέταξε τον τερματισμό των μεγάλων αεραποβατικών επιχειρήσεων. Οι Γερμανοί αλεξιπτωτιστές, που είχαν υποστεί βαριές απώλειες, δεν χρησιμοποιήθηκαν ξανά σε τέτοια κλίμακα.

Η συμμετοχή των Κρητικών αμάχων στην άμυνα του νησιού ήταν καθοριστική. Άνδρες, γυναίκες και παιδιά πολέμησαν με ό,τι μέσο διέθεταν, προκαλώντας σημαντικές απώλειες στους εισβολείς. Ωστόσο, αυτή η γενναιότητα είχε και συνέπειες, καθώς οι Γερμανοί εξαπέλυσαν σκληρά αντίποινα σε όλη την Κρήτη.

Η Μάχη της Κρήτης παραμένει ένα από τα πιο σημαντικά κεφάλαια της ελληνικής ιστορίας, αποδεικνύοντας τη δύναμη της λαϊκής αντίστασης απέναντι στην καταπίεση.

Δείτε βίντεο, αφιέρωμα του Πολεμικού Μουσείου:

Η Μάχη που συγκλόνισε, συγκίνησε, αναθάρρησε τον κόσμο

Η ιστορία μιας αναμέτρησης που δόξασε ολόκληρος ο κόσμος, που κυριαρχήθηκε από το μεγαλείο της κρητικής ψυχής… Η μάχη ενός υπερήφανου λαού απέναντι σε έναν αδίστακτο κατακτητή, ο οποίος εξαπέλυσε, στα βήματα του αρχαίου θεού του πολέμου, του Άρη, την εκδικητική του μανία με θηριωδίες που ακόμα και σήμερα περιμένουν τη Θεία Δίκη. Η Μάχη της Κρήτης, που δεν τελείωσε με την κατάκτηση του νησιού από τους Γερμανούς αλλά συνεχίστηκε σε πόλεις και χωριά, σε βουνά και θάλασσες, από τους αντάρτες που δε σταμάτησαν ούτε λεπτό να πολεμούν τους ναζί.

Μια εποποιία, στην οποία υποκλίθηκε και συνεχίζει να υποκλίνεται ολόκληρος ο κόσμος, καταγράφηκε με το ανεξίτηλο αιματοβαμμένο μελάνι. Ένα γεγονός κομβικής σημασίας για την εξέλιξη και έκβαση του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, καθώς κατέδειξε τον ηρωισμό των Κρητικών, που χωρίς κανένα ουσιαστικό αμυντικό μέσο κατάφεραν να αναμετρηθούν με την ισχυρότερη πολεμική μηχανή της εποχής, εκείνη της ναζιστικής Γερμανίας, να κατατροπώσουν τη στρατιωτική ελίτ των αλεξιπτωτιστών και σύμφωνα με πολλούς ιστορικούς να αναγκάσουν τον Χίτλερ να αλλάξει τα σχέδιά του απέναντι στον βασικό στόχο του, που ήταν η Ρωσία.

Η Μάχη της Κρήτης δεν ήταν ένα απλό περιστατικό στην ιστορία του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, αλλά εκείνο που κατέδειξε τη δύναμη της κρητικής ψυχής, το μεγαλείο της και έδωσε ορισμό στην αντίσταση με βαρύ τίμημα για ολόκληρο το νησί μας.

Η Μάχη της Κρήτης συγκλόνισε, συγκίνησε, αναθάρρησε τον κόσμο που μάχονταν τις δυνάμεις του Άξονα και έκανε τις μεγαλύτερες προσωπικότητες της εποχής να υμνήσουν την αντίσταση των Κρητικών και τη σημασία εκείνης της γιγαντομαχίας.

Από τα πιο χαρακτηριστικά είναι τα λόγια τού τότε Βρετανού ηγέτη, του «πρωθυπουργού της Νίκης», όπως έμεινε στην Ιστορία ο Ουίνστον Τσόρτσιλ, ο οποίος στην αυτοβιογραφία του αναφέρθηκε στον αρχηγό της Λουντβάφε Χέρμαν Γκέρινγκ, σημειώνοντας ότι «ήταν ηλίθιος», καθώς για μια «πύρρειο νίκη» θυσίασε «αναντικατάστατες δυνάμεις», με τις οποίες θα μπορούσε να είχε καταλάβει «την Κύπρο, το Ιράκ, τη Συρία, ίσως ακόμη και την Περσία».

Ο ίδιος ο Γερμανός διοικητής του σώματος αλεξιπτωτιστών στη Μάχη της Κρήτης Κουρτ Φον Στουντέντ δήλωσε μετά τον πόλεμο ότι η Κρήτη έγινε «ο τάφος» των Γερμανών αλεξιπτωτιστών.

Το χρονικό του έπους

* 28 Οκτωβρίου 1940: Κήρυξη ελληνο-ιταλικού πολέμου.

* Νοέμβριος 1940: Βρετανικά συμμαχικά στρατεύματα αναλαμβάνουν την άμυνα της Κρήτης. Η 5η Μεραρχία Κρητών μεταφέρεται στην Αθήνα.

* 15 Απριλίου 1941: Μετά από αλλεπάλληλες συσκέψεις, το γερμανικό επιτελείο αποφασίζει την κατάληψη της Κρήτης. Στο δεύτερο 15νθήμερο του Απριλίου σχεδιάζεται η μεταφορά ελληνικών και βρετανικών δυνάμεων από την ηπειρωτική Ελλάδα στην Κρήτη.

* 23 Απριλίου 1941: Η ελληνική κυβέρνηση μεταφέρεται στη Μεγαλόνησο.

* 25 Απριλίου 1941: Αποβίβαση σημαντικής δύναμης Νεοζηλανδών στην Κρήτη.

* 28 Απριλίου 1941: Υπό την προεδρία του Έλληνα πρωθυπουργού Ε. Τσουδερού πραγματοποιείται στα Χανιά σύσκεψη της ελληνικής ηγεσίας και των Βρετανών αξιωματικών. Ζητείται ενίσχυση για τη στρατιωτική προετοιμασία και την αποτελεσματικότερη άμυνα του νησιού.

* 29 Απριλίου 1941: Ο διοικητής της Νεοζηλανδικής Μεραρχίας στρατηγός Φράιμπεργκ φτάνει στην Κρήτη.

* 30 Απριλίου 1941: Ο Φράιμπεργκ αναλαμβάνει τη διοίκηση των συμμαχικών δυνάμεων του νησιού.

* 14 Μαΐου 1941: Στρατιωτικοί στόχοι της Κρήτης βομβαρδίζονται συστηματικά και γίνεται αρχή της μεγάλης επίθεσης, που ακολουθεί.

* 8-19 Μαΐου 1941: Προσγειώνονται τα πολεμικά αεροπλάνα της γερμανικής αεροπορίας στα αεροδρόμια της Αττικής και της Νότιας Ελλάδας και προετοιμάζονται για επίθεση.

* 20 Μαΐου 1941: Στις 6:30 το πρωί αρχίζει η γερμανική επίθεση. Βομβαρδίζονται και ρίχνονται αλεξιπτωτιστές στα Χανιά, στο Ρέθυμνο και το Ηράκλειο. Σημειώνονται κατά τόπους συγκρούσεις των Γερμανών αλεξιπτωτιστών με τα συμμαχικά στρατεύματα, τα οποία ενισχύονται από τον ντόπιο πληθυσμό.

* 21 Μαΐου 1941: Οι Γερμανοί ρίχνουν το βάρος της επίθεσής τους στην κατάληψη του αεροδρομίου του Μάλεμε. Το απόγευμα προσγειώνεται αεροπλάνο με σημαντικές στρατιωτικές δυνάμεις και υλικό για την επίθεση.

Ο βρετανικός ναυτικός στόλος της Μεσογείου χτυπά τη γερμανική νηοπομπή, που κατευθύνεται προς την Κρήτη. Βυθίζονται 15 επιταγμένα σκάφη με άγνωστο αριθμό θυμάτων ή αγνοουμένων.

* 22 Μαΐου 1941: Το αεροδρόμιο του Μάλεμε καταλαμβάνεται οριστικά από τους Γερμανούς. Προσπάθεια ανακατάληψης από ελληνικές και συμμαχικές δυνάμεις δεν αποδίδει.

* 23 Μαΐου 1941: Η ελληνική πολιτική ηγεσία εγκαταλείπει την Κρήτη με το αντιτορπιλικό “Ντικόι”. Με το μήνυμά του στο Στρατηγείο ο Τσόρτσιλ τονίζει: «Η Μάχη της Κρήτης πρέπει να κερδηθεί».

* 24 Μαΐου 1941: Οι βομβαρδισμοί των πόλεων της Κρήτης συνεχίζονται. Στα Χανιά οι Γερμανοί παίρνουν την πρωτοβουλία των κινήσεων. Στο Ρέθυμνο και το Ηράκλειο οι αμυνόμενοι δηλώνουν ότι θα συνεχίσουν τη μάχη «μέχρις εσχάτων».

* 25 Μαΐου 1941: Οι Γερμανοί καταλαμβάνουν την Κάντανο. Η απρόσμενη αντίσταση του λαού της Καντάνου πυροδοτεί το μίσος των Γερμανών, που ξεσπά σε αντίποινα με ομαδικές εκτελέσεις, πυρπολήσεις και άλλες σημαντικές καταστροφές.

* 26 Μαΐου 1941: Καταλαμβάνεται ο Γαλατάς. Οι συμμαχικές δυνάμεις μάχονται απελπιστικά για να προστατέψουν τα Χανιά. Με δήλωσή του ο στρατηγός Φράιμπεργκ επισημαίνει τη δύσκολη θέση στην οποία αυτές έχουν περιέλθει.

* 27 Μαΐου 1941: Ο αρχιστράτηγος της Μέσης Ανατολής Ουέιβελ στέλνει μήνυμα να εκκενωθεί το νησί από τις συμμαχικές δυνάμεις. Για τη διάσωση και μεταφορά τους στέλνονται πλοία του βρετανικού στόλου. Τα Χανιά περιέρχονται στα χέρια των εισβολέων.

* 28 Μαΐου 1941: Αρχίζει η κάθοδος για αποχώρηση των συμμαχικών στρατευμάτων προς τα Σφακιά. Οι Βρετανοί χωρίς να ενημερώσουν τις ελληνικές δυνάμεις εκκενώνουν τη νύχτα την πόλη του Ηρακλείου και επιβιβάζονται στα πλοία, που καταφτάνουν για τον σκοπό αυτό στο λιμάνι. Ιταλικά στρατεύματα, που προέρχονται από τα Δωδεκάνησα, αποβιβάζονται στη Σητεία και καταλαμβάνουν τον νομό του Λασιθίου.

* 29 Μαΐου 1941: Οι τελευταίες εστίες αντίστασης στο Ρέθυμνο καταλαμβάνονται από τους Γερμανούς.

* 30 Μαΐου 1941: Ο στρατηγός Φράιμπεργκ αποχωρεί από την Κρήτη.

* 31 Μαΐου 1941: Το τελευταίο βρετανικό πλοίο παραλαμβάνει μέρος των συμμαχικών στρατευμάτων. Οι δυνάμεις, που δεν κατορθώνουν να επιβιβαστούν, παραδίδονται, συλλαμβάνονται ή καταφεύγουν στα βουνά της Κρήτης. Η γερμανική σβάστικα κυματίζει στο νησί, η κατοχή απλώνεται σε αυτό και ταυτοχρόνως κορυφώνεται η αντίσταση του κρητικού λαού.