Το ΙΟΒΕ έδωσε για ακόμη μία φορά στη δημοσιότητα τα ευρήματά του για την πορεία της ελληνικής oικονομίας
Μολονότι η οικονομία της χώρας συνεχίζει να δίνει μια “μικτή” εικόνα, όπως φαίνεται μέσα από την πιο πρόσφατη έκθεση του ΙΟΒΕ, η περιφέρεια Κρήτης ξεχωρίζει για την έντονη της ανάπτυξη.
Το Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) έδωσε για ακόμη μία φορά στη δημοσιότητα τα ευρήματά του για την πορεία της ελληνικής οικονομίας, αναλύοντας πώς κάθε μία από τις περιφέρειες συνεισφέρει σε αυτή και πώς αναπτύχθηκε κατά το πρώτο τρίμηνο του 2025. Το αξιοσημείωτο της έκθεσης είναι πως η Κρήτη κατακτά την 3η θέση, μετά την Αττική και την Κεντρική Μακεδονία, στην προσφορά στο εθνικό ΑΕΠ.
Αμφιταλάντευση και πρόοδος στην περιφέρεια
Μετά από μια γενική εικόνα που παρουσιάζει η εν λόγω έκθεση, φαίνεται πως οι περιφέρειες της Ελλάδας αμφιταλαντεύονται στο πλαίσιο της ανάπτυξης. Ως συνήθως, η “καρδιά” της ελληνικής οικονομίας βρίσκεται στην Αττική, η οποία συνεισφέρει κοντά στο μισό του εθνικού ΑΕΠ, το 48,7% συγκεκριμένα. Παρά όμως τις σημαντικές αποκλίσεις στο κατά κεφαλήν ΑΕΠ μεταξύ των περιφερειών, παρατηρείται μια ενθαρρυντική αναπτυξιακή δυναμική τόσο στην ηπειρωτική όσο και στη νησιωτική Ελλάδα.
Το χάσμα μεταξύ κεντρικής και περιφερειακής Ελλάδας μοιάζει να μειώνεται, αφού περιφέρειες όπως το Νότιο Αιγαίο, τα Ιόνια Νησιά και, όπως ειπώθηκε παραπάνω, η Κρήτη, παρουσιάζουν εξαιρετική πρόοδο σε σύγκριση με τα προηγούμενα χρόνια.
Το νησί στο έπακρο των δυνατοτήτων του
Παρότι η Αττική συνεχίζει να κυριαρχεί στους παρακάτω δείκτες, η κρητική οικονομία δεν βγαίνει ποτέ “στο κόκκινο”, σημειώνοντας σταθερή και ισχυρή πορεία σε όλα τα ευρήματα του ΙΟΒΕ. Η οικονομία της Κρήτης έχει καταφέρει να μεταβάλλει το ΑΕΠ της προς τα θετικά από το 2022 τουλάχιστον, με τις τελευταίες μετρήσεις να καταγράφουν αύξηση περίπου 3%.
Η συνεχώς εξελισσόμενη τάση στην αύξηση των απασχολούμενων σε θέσεις έρευνας και ανάπτυξης ενισχύει αυτή τη θετική άνοδο. Το νησί, που ανέκαθεν έχει πλήθος κέντρων καινοτομίας και έρευνας (Πανεπιστήμιο Κρήτης, ΕΛΜΕΠΑ, ΙΤΕ, Πολυτεχνείο Χανίων), φαίνεται πως έχει αρχίσει να “χρησιμοποιεί” το ανθρώπινο δυναμικό του, εμπλουτίζοντας την τοπική αγορά.
Η Κρήτη δείχνει έτοιμη να “συμπλεύσει” με τις ευρωπαϊκές τάσεις, αν συνεχιστεί αυτή η ανοδική πορεία.
Τραπεζικό σύστημα και χρηματοπιστωτική εικόνα
Τώρα, όσον αφορά τον χρηματοπιστωτικό κλάδο, παρατηρείται μια εξαιρετική ετερογένεια σε όλες τις ελληνικές περιφέρειες. Αυτή η διαφοροποίηση στις τραπεζικές καταθέσεις, τις χορηγήσεις και την πιστωτική επέκταση μεταξύ των περιφερειών, υποδηλώνει την ανάγκη για προσαρμοσμένες στρατηγικές.
Η Κρήτη, μολονότι έχει πολλά ξεχωριστά χαρακτηριστικά, παρουσιάζει ένα ώριμο και δυναμικό τραπεζικό σύστημα, το οποίο στηρίζει την τοπική επιχειρηματικότητα και ανάπτυξη, σύμφωνα με την έκθεση.
Ανεργία και αγορά εργασίας
Στο μείζον θέμα της ανεργίας, η Κρήτη για ακόμη μία φορά κρατά σταθερή πορεία με καλύτερα δεδομένα από τα προηγούμενα χρόνια. Σύμφωνα με τα στατιστικά της έκθεσης, το ποσοστό ανεργίας στην Κρήτη είναι 10,8%, κάτω από τον ελληνικό μέσο όρο και πολύ κοντά στην Αττική (9,4%).
Επιπλέον, η μείωση της ανεργίας από το 2023 αγγίζει το 3%, κάτι που θεωρείται ιδιαίτερα θετικό. Βέβαια, η συμμετοχή στην αγορά εργασίας παραμένει χαμηλότερη του ευρωπαϊκού μέσου όρου σε 12 από τις 13 περιφέρειες.
Η κατανομή της απασχόλησης ανάμεσα στους τομείς (πρωτογενή, δευτερογενή, τριτογενή) διαφέρει σημαντικά, αντικατοπτρίζοντας τις ιδιαιτερότητες κάθε περιοχής. Αυτή η προσήλωση στον τριτογενή τομέα, όπως παρατηρεί ο γενικός διευθυντής του ΙΟΒΕ κ. Νίκος Βέττας, υποδηλώνει την ανάγκη για ευέλικτες πολιτικές απασχόλησης που θα ανταποκρίνονται στις νέες τάσεις.
Κοινωνικές ανισότητες και προκλήσεις
Όσον αφορά τις κοινωνικές ανισότητες, η ένταση εισοδηματικής και έμφυλης ανισότητας μειώθηκε οριακά το 2023, αλλά παραμένει έντονα ανομοιογενής ανάμεσα στις περιφέρειες. Το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών παρουσιάζει τάσεις ανάκαμψης, αλλά ακόμα από χαμηλή βάση.
Το χάσμα μεταξύ κεντρικής και περιφερειακής Ελλάδας μοιάζει να μειώνεται, αφού περιφέρειες όπως το Νότιο Αιγαίο, τα Ιόνια Νησιά αλλά και η Κρήτη παρουσιάζουν εξαιρετική πρόοδο σε σύγκριση με τα προηγούμενα χρόνια
Ο κίνδυνος φτώχειας εξακολουθεί να αποτελεί σημαντική πρόκληση. Παρά τις κοινωνικές μεταβιβάσεις, το ποσοστό του πληθυσμού που διατρέχει κίνδυνο φτώχειας κυμαίνεται από 11,1% στην Κρήτη έως και 26,9% στο Βόρειο Αιγαίο.
Νίκος Βέττας: Μια “ματιά” στο τι «φέρνει» το 2025
Παρουσιάζοντας την έκθεση, ο γενικός διευθυντής του ΙΟΒΕ και καθηγητής κ. Νίκος Βέττας επεσήμανε πως η ανάπτυξη σε νησιωτικές περιφέρειες είναι ίσως αποτέλεσμα της ανάκαμψης των πάγιων επενδύσεων.
Ωστόσο, τόνισε την ανάγκη συνέχισης της ενίσχυσης, καθώς «βρισκόμαστε σε ένα άκρως ταραχώδες εμπορικό περιβάλλον που έχει επηρεάσει τη διεθνή οικονομία».
Ο ίδιος υπογράμμισε πως «το κλειδί για την αύξηση των πραγματικών εισοδημάτων στη χώρα είναι οι επενδύσεις, τόσο ποσοτικά όσο και ποιοτικά — σε κλάδους υψηλής προστιθέμενης αξίας».
Συμπλήρωσε, τέλος, πως απαιτείται πολιτική και κοινωνική στήριξη των αλλαγών που αυξάνουν την παραγωγικότητα και την κοινωνική κινητικότητα και έθεσε έναν προβληματισμό:
«Είναι η ελληνική οικονομία αρκετά ισχυρή απέναντι στις αναταράξεις του διεθνούς περιβάλλοντος;».
Κλείνοντας, υπογράμμισε την ανάγκη να αντιμετωπιστεί το εξαιρετικά υψηλό δημόσιο χρέος και η καθυστέρηση στην πιστοληπτική αξιολόγηση της χώρας.
