Εφορία: Ποιοι και πότε «χάνουν» το ΑΦΜ τους – Στα σκαριά νέα ρύθμιση

Νέο πιο ξεκάθαρο πλαίσιο με κριτήρια και προϋποθέσεις για το «κλείδωμα» του ΑΦΜ σε φυσικά πρόσωπα και επιχειρήσεις που εμπλέκονται σε μεγάλες υποθέσεις φοροδιαφυγής, απάτες και λαθρεμπόριο σχεδιάζει το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης μετά το «μπλόκο» του Συμβουλίου της Επικρατείας, το οποίο έκρινε αντισυνταγματικό το υφιστάμενο νομοθετικό καθεστώς.

Σύμφωνα με πληροφορίες, με νέα ρύθμιση η οποία αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή θα αποσαφηνίζονται και θα καταγράφονται  αναλυτικά όλες οι περιπτώσεις φοροδιαφυγής και λαθρεμπορίου στις οποίες θα μπορεί να παρεμβαίνει ο φοροελεγκτικός μηχανισμός, απενεργοποιώντας τα ΑΦΜ. Νομικοί κύκλοι διευκρινίζουν ότι η απόφαση του ΣτΕ δεν κρίνει αντισυνταγματικό το μέτρο της απενεργοποίησης ΑΦΜ, αλλά θεωρεί πως οι ισχύουσες διατάξεις στερούνται των αναγκαίων προϋποθέσεων και σαφούς πλαισίου εφαρμογής.

Με βάση το σκεπτικό της απόφασης του ΣτΕ «οι διατάξεις του ν. 4174/2013, που προβλέπουν τη δυνατότητα αναστολής της χρήσης ή απενεργοποίησης του ΑΦΜ σε περίπτωση φοροδιαφυγής και παρέχουν νομοθετική εξουσιοδότηση προς τον Διοικητή της ΑΑΔΕ για τον ορισμό περιπτώσεων αναστολής ή απενεργοποίησης του ΑΦΜ και των συνεπειών της αναστολής και της απενεργοποίησης, αντίκεινται στο Σύνταγμα, διότι η αναστολή χρήσης ή η απενεργοποίηση του ΑΦΜ λόγω φοροδιαφυγής συνιστά βαθιά επέμβαση στην οικονομική ζωή του φορολογούμενου, φυσικού ή νομικού προσώπου, η οποία κατ’ ουσίαν ισοδυναμεί με απαγόρευση άσκησης της οικονομικής δραστηριότητας».

Όπως διευκρινίζουν, αρμόδια στελέχη, με τη νέα διάταξη δεν πρόκειται να θιγεί ο πυρήνας του νόμου καθώς το μπλοκάρισμα του ΑΦΜ το οποίο οδηγεί σε πάγωμα κάθε οικονομικής δραστηριότητας του υπαίτιου, συνδέεται με σημαντικές υποθέσεις φοροδιαφυγής και λαθρεμπορίου κυρίως με απάτες τύπου καρουζέλ και εμπόρους που «εξαφανίζονται» έχοντας βάλει στην τσέπη τεράστια ποσά ΦΠΑ.  Την περίοδο 2019-2024, η ΑΑΔΕ «κλείδωσε» τον ΑΦΜ σε 796 φορολογούμενους οι οποίοι σχετίζονται με εξαφανισμένους εμπόρους και ενδοκοινοτικές απάτες στον ΦΠΑ.

Πότε «χάνεται» ο ΑΦΜ

Σύμφωνα με τον Κώδικα Φορολογικών Διαδικασιών, η ΑΑΔΕ μπορεί να αναστέλλει τη χρήση Α.Φ.Μ. ή να προβαίνει σε απενεργοποίησή του στις ακόλουθες περιπτώσεις:

1. Αν ο φορολογούμενος έχει πτωχεύσει ή έχει περιέλθει σε κατάσταση αφερεγγυότητας ή

2. Αν υφίστανται αντικειμενικά στοιχεία, τα οποία υποδηλώνουν ότι ο φορολογούμενος:

– έχει παύσει να ασκεί οικονομική δραστηριότητα, ή

– διαπράττει φοροδιαφυγή ή λαθρεμπορία ή νοθεία προϊόντων που υπόκεινται σε ειδικό φόρο κατανάλωσης, ή

–  παραβιάζει ή παραποιεί ή επεμβαίνει κατά οποιονδήποτε τρόπο στη λειτουργία των φορολογικών ηλεκτρονικών μηχανισμών ή του Παρόχου Υπηρεσιών Ηλεκτρονικής Έκδοσης Στοιχείων, ή

– έχει δηλώσει ψευδή ή ανακριβή στοιχεία για την απόκτηση του ΑΦΜ, ή

–  έχει εγγραφεί στο φορολογικό μητρώο περισσότερες φορές.

Διάρκεια αναστολής ΑΦΜ

Ο φορολογούμενος έχει σε κάθε περίπτωση το δικαίωμα να αποδείξει ότι δεν συντρέχουν οι παραπάνω προϋποθέσεις για αναστολή του ΑΦΜ διαρκεί ενώ ανάλογα με την περίπτωση από 3 έτη για τη περίπτωση κήρυξης του φορολογούμενου σε πτώχευση ή σε άλλη κατάσταση αφερεγγυότητας και μέχρι και 5 χρόνια για τις λοιπές φορολογικές παραβάσεις ενώ αν έχει ασκηθεί ποινική δίωξη για κακούργημα λαθρεμπορίας η αναστολή διαρκεί μέχρι την παραπομπή στο ακροατήριο και, αν ο φορολογούμενος καταδικασθεί, η αναστολή διαρκεί όσο και η έκτιση της ποινής του.

Ωστόσο ο φορολογούμενος έχει το δικαίωμα να αποδείξει ότι δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις για την αφαίρεση του ΑΦΜ του.

Εγγυήσεις

Όσον αφορά στις χρηματικές εγγυήσεις για την «επιστροφή» του ΑΦΜ σε φορολογούμενους το ύψος της χρηματικής εγγύησης δεν μπορεί να είναι μικρότερο των 3.000 ευρώ και μεγαλύτερο των 500.000 ευρώ. Ειδικά για όσους έχουν τελέσει λαθρεμπορία, το ύψος της χρηματικής εγγύησης δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερο από ένα 1.000.000 ευρώ. Η χρονική διάρκεια της εγγύησης δεν μπορεί να είναι μικρότερη των δύο ετών και μεγαλύτερη των έξι ετών.

Πηγή: ΟΤ