Ιωάννης Βουλπιώτης: O συνομιλητής του Χίτλερ που ίδρυσε τα Τάγματα Ασφαλείας

Ο Ιωάννης Βουλπιώτης, οι σπουδές του στη Γερμανία και η γνωριμία του με τον βαρόνο von Siemens – Ο Βουλπιώτης αντιπρόσωπος της Siemens στην Ελλάδα – Η δράση του στην Κατοχή και η ίδρυση των Ταγμάτων Ασφαλείας

Ένα από τα πλέον αμφιλεγόμενα πρόσωπα που έδρασαν στη χώρα μας στη διάρκεια της Κατοχής ήταν ο Ιωάννης Βουλπιώτης, επιχειρηματίας, στέλεχος της Siemens και συνεργάτης των Γερμανών στην διάρκεια της Κατοχής. Ο Βουλπιώτης θεωρείται ως ο εμπνευστής των διαβόητων Ταγμάτων Ασφαλείας. Όπως γράφει ο ιστορικός ερευνητής Ιάκωβος Π. Χονδροματίδης υπάρχουν σκοτεινές πτυχές στη ζωή του Βουλπιώτη. Μία από αυτές είναι το αν παντρεύτηκε την κόρη του von Siemens Herta, η οποία είναι αβέβαιο αν υπήρξε ποτέ…

Ποιος ήταν ο Ιωάννης Βουλπιώτης;

Ο Ιωάννης Βουλπιώτης γεννήθηκε το 1902 στην Αθήνα. Ο πατέρας του Κωνσταντίνος ήταν Αντιστράτηγος του Ελληνικού Στρατού με σπουδές στη Στρατιωτική Ακαδημία του Πότσνταμ και μητέρα του η Θάλεια Αγγελοπούλου – Αθανάτου, γόνος παλιάς αθηναϊκής οικογένειας. Ο παππούς του Δημήτριος Βουλπιώτης, από τη Βούλπη Ευρυτανίας είχε εκλεγεί πολλές φορές βουλευτής και διετέλεσε Υπουργός Παιδείας και Δικαιοσύνης στις κυβερνήσεις του Χαρίλαου Τρικούπη. Μεγαλωμένος σε αυστηρό αστικό περιβάλλον ο Βουλπιώτης φοίτησε στο Α ‘ Γυμνάσιο Αθηνών όπου είχε καθηγητή και τον Δημήτριο Γληνό με τον οποίο διατήρησε εξαιρετικές σχέσεις και τα επόμενα χρόνια. Μετά την ολοκλήρωση των γυμνασιακών του σπουδών ο Βουλπιώτης έφυγε για τη Γερμανία. Αφού έμεινε για μικρό διάστημα στο Βερολίνο γράφτηκε στο Πολυτεχνείο του Μονάχου, όπου σπούδασε Ηλεκτρονική Μηχανολογία, κάτι πρωτοποριακό για την εποχή εκείνη.

Πολύ σύντομα διακρίθηκε για την ευρυμάθεια και τη μεθοδικότητά του και προσλήφθηκε ως στέλεχος της εταιρείας Siemens. Στα 25 χρόνια του έφτασε να γίνει επικεφαλής στο ερευνητικό τμήμα της εταιρείας.

Σύμφωνα με την κόρη του, από τον δεύτερο γάμο με τη Θεσσαλονικιά Έλεν Ευγενίδη, Ιζαμπέλλα Παλάσκα, ο Βουλπιώτης νυμφεύθηκε την κόρη του von Siemens Herta με την οποία απέκτησαν μια κόρη την Ανίτα. Σύντομα όμως το ζευγάρι χώρισε, κυρίως λόγω της εύθραυστης ψυχικής υγείας της Herta. Ο Ιάκωβος Χονδροματίδης αμφισβητεί αν ο Βουλπιώτης παντρεύτηκε ποτέ τη Hert von Siemens, κόρη του Καρλ Φρίντριχ Φον Ζίμενς καθώς αυτός είχε δύο παιδιά (Ερνστ και Ούρσουλα) από τον γάμο του με την Αυγούστα Μπέτζοφ (1898),ενώ έξι χρόνια μετά τη διάλυση αυτού του γάμου(τον Νοέμβριο του 1923), παντρεύτηκε την Μαργαρίτα Χεκ (19/11/1929). Herta von Siemens(1870-1939) ονομαζόταν η αδελφή του Ζίμενς η οποία παντρεύτηκε το 1899 τον Carl Dietrich Harries (1866 – 1923). Ο Ιάκωβος Χονδροματίδης είναι κατηγορηματικός επίσης ότι δεν υπάρχει στην οικογένεια των Siemens καμία Ανίτα…

Το βέβαιο είναι ότι ο Βουλπιώτης είχε άριστες σχέσεις με τον Ζίμενς στον όμιλο του οποίου ανήκαν τότε η AEG και η Telefunken. Καθώς σημείωσε πολλές επαγγελματικές επιτυχίες, τις προμήθειες από τα κέρδη των οποίων έστελνε στην Ελβετία απέκτησε μεγάλη περιουσία. Πολιτικά, ήταν φιλοβενιζελικός, προσωπικός φίλος του Κυριάκου, πρωτότοκου γιου του Ελευθερίου Βενιζέλου, αλλά ως επιχειρηματίας κινούνταν επιδέξια ανάμεσα στα πολιτικά κόμματα.

Η γνωριμία του Βουλπιώτη με τον Χίτλερ – Ο Ιωάννης Βουλπιώτης αντιπρόσωπος της Siemens στην Ελλάδα

Το 1936 ο Βουλπιώτης στη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων του Βερολίνου γνωρίστηκε με τον Χίτλερ, ο οποίος εντυπωσιάστηκε από αυτόν. Συγκεκριμένα, ο νεαρός Έλληνας συνόδευε μια πολιτιστική αποστολή της χώρας μας με επικεφαλής τον μετέπειτα κατοχικό Υπουργό Νικόλαo Λούβαρη, στο πλαίσιο της οποίας το Λύκειο Ελληνίδων πήρε μέρος σε ένα φεστιβάλ εθνικών χορών στο Αμβούργο. Ο Βουλπιώτης και η Siemens ήταν χορηγοί της εκδήλωσης. Στη δεξίωση που ακολούθησε, ο Χίτλερ γνώρισε τον Βουλπιώτη και εντυπωσιάστηκε από την ευρυμάθειά του και τις πρωτοποριακές τεχνολογικές γνώσεις του. Του ζήτησε μάλιστα να παρουσιάσει μια έκθεση για την αξιοποίηση της τηλεόρασης ως μέσου επιρροής σε άλλες χώρες. Κι ενώ στην Ελλάδα ο Μεταξάς κήρυξε τη δικτατορία της 4ης Αυγούστου 1936, ο Βουλπιώτης φρόντισε να αναλάβει την αντιπροσωπεία της Siemens στη χώρα μας. Το 1938 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα και άνοιξε γραφεία στη διασταύρωση των οδών Βασιλίσσης Σοφίας και Ρηγίλλης. Σύντομα ο Βουλπιώτης ζήτησε ακρόαση από τον Μεταξά, προκειμένου να υπογράψουν τις νέες συμβάσεις των τηλεφωνικών κέντρων της Siemens και της Telefunken.

Οι δύο άντρες συμφώνησαν, ωστόσο ο Βουλπιώτης κατήγγειλε ότι ο μυστικοσύμβουλος του Μεταξά Ιωάννης Διάκος ζήτησε προμήθεια 5% (20.000 χρυσές λίρες). Μαζί με την ίδρυση της Ανωνύμου Ελληνικής Τηλεφωνικής Εταιρείας (Α.Ε.Τ.Ε.), προδρόμου του μεταπολεμικού Ο.Τ.Ε., ο Βουλπιώτης συμφώνησε να ιδρυθεί μια αντίστοιχη Ανώνυμη Ελληνική Ραδιοφωνική Εταιρεία (Α.Ε.Ρ.Ε.) επικεφαλής της οποίας θα αναλάμβανε ο ίδιος. Είχε προηγηθεί η Υπηρεσία Ραδιοφωνικών Εκπομπών που ιδρύθηκε στις 7 Σεπτεμβρίου 1936. Ο Βουλπιώτης επιδίωκε να γίνει κυρίαρχος της ενημέρωσης μέσω του ραδιοφώνου, ενώ ταυτόχρονα είχε εξαιρετικές σχέσεις με το καθεστώς της 4ης Αυγούστου χρηματίζοντας ασύστολα υπουργούς και στελέχη του… Την ανάγκη διείσδυσης της γερμανικής προπαγάνδας στην Ελλάδα είχε τονίσει ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του ’30 ο Γερμανός πρέσβης στην Ελλάδα Μάρτιν Ρένερ με αναφορά του στο Υπουργείο Εξωτερικών της χώρας του.

Η δράση του Βουλπιώτη στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο

Η κήρυξη του ελληνοϊταλικού πολέμου στις 28 Οκτωβρίου 1940 δεν εξέπληξε τον Βουλπιώτη, ο οποίος μάλιστα εκμυστηρεύτηκε σε δικούς του ανθρώπους ότι πίστευε (ή γνώριζε) ότι οι Γερμανοί δεν θα άφηναν τους συμμάχους τους Ιταλούς να υποστούν ολοκληρωτική ήττα από την Ελλάδα. Μάλιστα σε όλη τη διάρκεια του πολέμου (Οκτώβριος 1940 – Απρίλιος 1941) , το σπίτι του παρακολουθούσαν διακριτικά άνδρες από την Ασφάλεια του Υπουργού Κωνσταντίνου Μανιαδάκη, επειδή υπήρχαν πληροφορίες για παρουσία σε αυτό Γερμανών διπλωμάτων και του ελληνομαθή στρατιωτικού ακολούθου της γερμανικής πρεσβείας Φον Κλέμο. Η είσοδος των Γερμανών στην Αθήνα «αναβάθμισε» τον ρόλο του Βουλπιώτη, ο οποίος είχε εξαιρετικές σχέσεις και με τον επικεφαλής της βρετανικής αντικατασκοπείας στην Ελλάδα, Ντέιβιντ Μπάλφουρ, που δρούσε στη χώρα μας μεταμφιεσμένος σε Έλληνα ιερέα με το ψευδώνυμο «πατέρας Δημήτριος». Στο νέο ΔΣ της Α.Ε.Ρ.Ε. συμμετείχαν, εκτός από τον Βουλπιώτη, ο νέος εκπρόσωπος της Siemens Βίλχελμ Λάντσμπεργκ, ως πρόεδρος, ο διάδοχος του Πρόδρομου Μποδοσάκη και υπεύθυνος για τις επιχειρήσεις του στην Ελλάδα Βάλτερ Ντέτερ, οι δικηγόροι Νικόλαος Παζεδάκης και Κωνσταντίνος Παπακυριακού και ο Γεώργιος Καλούτσης. Στο νέο ΔΣ υπήρχαν ακόμα οι τεχνικοί εκπρόσωποι της Telefunken Ούγκο Φρομ και Ερνστ Τζιόμπεκ και ο Ελληνογερμανός επιχειρηματίας Έγκον Κοντουμάς, που όμως σύντομα έπεσε σε δυσμένεια και απομακρύνθηκε.

Στο κατοχικό ραδιόφωνο, όργανο στα χέρια των κατακτητών για την άσκηση προπαγάνδας του Άξονα, συνεργάστηκαν πολλοί δημοσιογράφοι και καλλιτέχνες: Σπύρος Μελάς, Ανδρέας Κονδάκης, Σίτσα Καραϊσκάκη, Αρίστος Καμπάνης, Ευάγγελος Κυριάκης, ο τέως βουλευτής του ΚΚΕ Μανώλης Μανωλέας, Αγγελική Κοτσάλη, Αλφέρδος Κόππολα, Διονύσιος Θάνος, Ροβέρτος Ραμασόφ κ.α.

Ο Δημοσθένης Κούκουνας αναφέρει πολύ περισσότερους λογοτέχνες ηθοποιούς, μουσικούς και τραγουδιστές που περιλαμβάνονταν στις μισθοδοτικές καταστάσεις της Α.Ε.Ρ.Ε. Μερικά ονόματα προκαλούν αίσθηση. Λογοτέχνες και δημοσιογράφοι: Σ. Δάφνης, Γ. Ξενόπουλος (ακαδημαϊκός τότε), Α. Σακελλάριος, Α. Χατζημιχάλη, Α. Τανάγρας, Φ. Μπουμπουλίδης, Π. Χάρης (μετέπειτα ακαδημαϊκός) κ.ά. Τραγουδιστές/ τραγουδίστριες :Π. Επιτροπάκης, Ν. Γούναρης, Δανάη (Στρατηγοπούλου) κ.ά. Ηθοποιοί: Ρ. Βλαχοπούλου, Άννα και Μαρία Καλουτά, Δ. Μυράτ, Δ. Χορν, Μαρίκα Νέζερ, Μ. Αρώνη, Μ. Τσαγανέα, Μ. Αλκαίου κ.ά. Μουσικοί: Λ. Λαλαούνη, Γ. Σπάρτακος, Ρ. Κυριακού, Β. Κολάσης, Κ. Καπνίσης, Σ. Καρράς, Ίρμα Κολάση κ.ά.

Επίσης, ο Μανόλης Καλομοίρης έκανε τακτικές ομιλίες για τον Βάγκνερ και τη γερμανική μουσική, ενώ η καθηγήτρια της Γερμανικής Ακαδημίας Αθηνών, Λίλια Καραβά, οργάνωνε τις πολιτιστικές εκπομπές των γερμανικών ινστιτούτων.

Ο Βουλπιώτης στη διάρκεια της Κατοχής υπήρξε ο πλέον έμπιστος άνθρωπος των Γερμανών στην Ελλάδα. Στο πολυτελέστατο διαμέρισμά του επί της Βασιλίσσης Σοφίας, απέναντι από τη γερμανική πρεσβεία και την τεράστια σημαία με τον αγκυλωτό σταυρό στο μπαλκόνι της, φιλοξενούσε αξιωματούχους και διπλωμάτες του Γ’ Ράιχ. Ο Δ. Κούκουνας γράφει:

«(Ο Βουλπιώτης) βαθμιαία εξελίχθηκε στον ισχυρότερο παράγοντα της Κατοχής. Ιδιαίτερα κατά την περίοδο της τρίτης κατοχικής κυβερνήσεως (Γ. Ράλλη) εθεωρείτο «υπερπρωθυπουργός». Είχε τέτοια ισχύ, ώστε ένα απλό τηλεφώνημά του σε γερμανική υπηρεσία ήταν αρκετό, ώστε να αρθεί ένα μέτρο των κατοχικών Αρχών ή για να απελευθερωθεί ένας κρατούμενος». Και συνεχίζει παρακάτω: «Χάρη σε παρεμβάσεις του Βουλπιώτη επιτεύχθηκε η διάσωση διαφόρων επωνύμων ή μη προσώπων που βρίσκονταν στα χέρια των κατακτητών ή διώκονταν, μεταξύ των οποίων του Γεώργιου Παπανδρέου, του στελέχους του Ζέρβα Δ. Αντωνόπουλου- Μπέη, του γιου του Αχ. Κύρου, του Ναύαρχου Τσάτσου κ.ά.

Λίγο μετά την κατάληψη της Κρήτης από τους Γερμανούς ο Βουλπιώτης εισηγήθηκε την επιστροφή του Στρατηγού Πλαστήρα από την εξορία και την ανάδειξή του στο αξίωμα του «Προέδρου» μίας «Ελληνικής Δημοκρατίας» υπό την προστασία των Γερμανών. Όταν το σχέδιο αυτό ναυάγησε, πρότεινε να αξιοποιηθεί ο Ναύαρχος Φον Κανάρις, με την ελληνική (;) καταγωγή γι’ αυτή την θέση. Όταν προς τα τέλη του 1942, μετά την ήττα των δυνάμεων του Άξονα στο Ελ Αλαμέιν, διαφάνηκε η νίκη των Συμμάχων, ο Βουλπιώτης επικοινώνησε με τον Ιωάννη Τσιγάντε, εκπρόσωπο του Στρατηγείου της Μέσης Ανατολής για να αντιμετωπίσουν την υπεροπλία του ΕΛΑΣ. Τότε «γεννήθηκε» η ιδέα για τη δημιουργία ενός ένοπλου σώματος από αντικομμουνιστές εθελοντές, το οποίο θα λειτουργούσε ως εμπόδιο στην επικράτηση του ΕΑΜ, ενώ παράλληλα θα φρόντιζε να «καθαρθούν» όσοι συνεργάστηκαν με τους Γερμανούς στην Κατοχή.

Παρά τις αρχικές επιφυλάξεις των Γερμανών, ο Βουλπιώτης τους διαβεβαίωσε ότι ο ΕΔΕΣ της Αθήνας ήταν υπό τον έλεγχό του, ενώ ο ειδικός απεσταλμένος της κυβέρνησης της Μέσης Ανατολής, Τσιγάντες, συμφωνούσε με την αποδοκιμασία του ΕΑΜ και την αποδοχή της ίδρυσης των Ταγμάτων Ασφαλείας για να προστατευτεί ο αστικός κόσμος από τη δράση του ΚΚΕ. Το Κομμουνιστικό Κόμμα αντιλήφθηκε τους σκοπούς του Βουλπιώτη και έστειλε τον Δημήτρη Γληνό, καθηγητή του Βουλπιώτη στο Γυμνάσιο και μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ (ο Βουλπιώτης αναφέρει ότι ήταν εν ενεργεία Γ.Γ. του κόμματος) για να διαπραγματευθεί μαζί του. Τελικά οι προσπάθειες συνεννόησης δεν καρποφόρησαν (ο Βουλπιώτης αναφέρεται σ’ αυτές σε επιστολή του στον τρίτο κατοχικό πρωθυπουργό Ιωάννη Ράλλη στις 25 Μαΐου 1943) και ιδρύθηκαν τα Τάγματα Ασφαλείας, με τα οποία θα ασχοληθούμε σε ξεχωριστό άρθρο.

Την επιστολή του Βουλπιώτη, όσο και την καθυστερημένη (19/10/1943) απάντηση Ράλλη παραθέτει ο Ιάκωβος Χονδροματίδης στο άρθρο του στο περιοδικό «ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΜΕΝΗ» (τ.663, ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2023). Τα Τάγματα Ασφαλείας ιδρύθηκαν με το νόμο 260/1943, στις 8 Ιουλίου 1943 και παρά τη δωσιλογική δράση τους ελάχιστα μέλη τους καταδικάστηκαν.

Ο Ιωάννης Βουλπιώτης μιλώντας στον αείμνηστο Δημοσθένη Κούκουνα (1950- 2022) το 1972 είχε πει: «… η ιδέα για τη δημιουργία των Ταγμάτων Ασφαλείας στηριζόταν αποκλειστικά και μόνο στην προστασία του καθεστώτος, δηλαδή στη μη κομμουνιστικοποίηση της Ελλάδας όταν κάποια στιγμή θα ελευθερωνόταν από τους κατακτητές. Πράγματι έγιναν παρεκτροπές και ακόμη, θα έλεγα, εγκληματικές πράξεις. Τέτοια όμως έγιναν και από την άλλη πλευρά, μάλιστα κατά κόρον, με τις δολοφονίες αθώων πολιτών. Θελήσαμε με τη συνεργασία σπουδαίων ανδρών, όπως οι Πάγκαλος, Γονατάς και πολλοί άλλοι, ιδίως δε ο αείμνηστος πολιτικός Ιωάννης Ράλλης, να διασώσουμε την Ελλάδα. Και τη διαδώσαμε, διότι οι κομμουνιστές όταν ήρθε η ώρα της Απελευθερώσεως, δίστασαν να καταλάβουν την πρωτεύουσα ενώπιον του αντίπαλου δέους, δηλαδή των Ταγμάτων Ασφαλείας. Υπό την έννοια αυτή, εκ του αποτελέσματος, δικαιωθήκαμε όσοι είχαμε αυτή την ιδέα και αυτή την πεποίθηση. Ποιος μπορεί να έχει αντίρρηση ότι με τα Τάγματα Ασφαλείας δεν διασώσαμε το αστικό καθεστώς και δεν αφήσαμε την Ελλάδα να γίνει στάχτη; Αυτή είναι η αλήθεια».

Ο Βουλπιώτης μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου- Για ποιους λόγους δικάστηκε;

Μετά την αποχώρηση των Γερμανών από την Ελλάδα, ο Βουλπιώτης παρέμεινε στην Αθήνα, «ποντάροντας» στις υπηρεσίες που είχε προσφέρει στους Βρετανούς. Όμως μετά την απελευθέρωση οι εταιρείες του επιτάχθηκαν ως εχθρικές προς την Ελλάδα και απαγγέλθηκε εναντίον του η κατηγορία της «συνεργασίας με τον εχθρό». Τον Φεβρουάριο του 1946 παραπέμφθηκε στο Α’ Ειδικό Δικαστήριο Δωσίλογων διότι «ενίσχυσε την πολεμικήν προσπάθειαν του εχθρού και εξήρεν το έργον αυτού δια του ραδιοφώνου ενσπείρων την ηττοπάθειαν μεταξύ του ελληνικού λαού! Κατέδωκεν Έλληνας πολίτας και αξιωματικούς εις τον εχθρόν, εκμεταλλευόμενος δε την γερμανομάθειάν του και την θέσιν του συνήψε συμφωνία μετά της γερμανικής εταιρείας Τελεφούκεν εις την οποίαν παρέδωκεν όλους τους ελληνικούς ραδιοσταθμούς».

Όμως ο Βουλπιώτης απαλλάχθηκε ομόφωνα, κυρίως χάρη στις ευνοϊκές καταθέσεις των Βρετανών μυστικών πρακτόρων, στις επιστολές ατόμων που είχαν αποφυλακιστεί από τις γερμανικές φυλακές χάρη στη μεσολάβησή του και κυρίως χάρη στην μαρτυρία του πολιτικού Πάνου Χατζηπάνου, προέδρου των Ελλήνων Τεκτόνων ( το 1950 ο Χατζηπάνος ως υπουργός ενεπλάκη στο «σκάνδαλο των καυσίμων» και αναγκάστηκε να παραιτηθεί). Ο εισαγγελέας Βελούζος όμως, δεν δέχθηκε την αθώωση Βουλπιώτη και ανέπεμψε την υπόθεση για εκ νέου εκδίκαση.

Στη νέα δίκη που ακολούθησε οι μάρτυρες κατηγορίας που εξετάστηκαν, όπως ο Στρατηγός Κλεάνθης Μπουλαλάς, ο δημοσιογράφος Δημήτριος Σβολόπουλος και ένας πρώην πράκτορας της γερμανικής SD (Υπηρεσία Ασφαλείας) ο Ιάσων Μανδηλαράς, τόνισαν ότι από τη συνεργασία τους με τον Βουλπιώτη δεν διαπίστωσαν κάτι επιλήψιμο. Ο Βουλπιώτης αθωώθηκε πανηγυρικά για τη δράση του στην Κατοχή και τα έξοδα της δίκης του πλήρωσε το Δημόσιο. Χαρούμενος ο Βουλπιώτης δεξιώθηκε τους δικηγόρους και τους φίλους του στο εστιατόριο «Αβέρωφ».

Η νέα δίκη Βουλπιώτη και η εμπλοκή Κων/νου Καραμανλή

Μετά το τέλος του Εμφυλίου, ο Βουλπιώτης απερίσπαστος ασχολήθηκε ξανά με επιχειρηματικές δραστηριότητες. Το 1952 κλήθηκε από την κυβέρνηση Παπάγου να προσελκύσει γερμανικές επενδύσεις στους τομείς τους οποίους γνώριζε. Κάποια στιγμή ο Βουλπιώτης βρέθηκε ξανά κατηγορούμενος. Συγκεκριμένα, το 1955 δικάστηκε για συκοφαντική δυσφήμιση σε βάρος του Υφυπουργού Συγκοινωνιών Κωνσταντίνου Παπακωνσταντίνου, τον οποίο είχε καταγγείλει ότι ζήτησε μίζα από την Siemens. Εκτός από τον Παπακωνσταντίνου, βασικός μάρτυρας κατηγορίας εναντίον του Βουλπιώτη ήταν ο πολιτικός προϊστάμενός του, Υπουργός Συγκοινωνιών Κωνσταντίνος Καραμανλής. Ο δικηγόρος υπεράσπισης του Βουλπιώτη ήταν ο άγνωστος, τότε, νεαρός Τάκης Μακρής από τη Θεσσαλονίκη. Όπως γράφει ο Ιάκωβος Χονδροματίδης: «Ο Μακρής, έγινε αργότερα υπουργός της κυβέρνησης Καραμανλή και ήταν ο άνθρωπος κλειδί στην υπόθεση Μέρτεν, που ταλαιπώρησε τον πολιτικό κόσμο της χώρας». Τελικά ο Βουλπιώτης καταδικάστηκε και φυλακίστηκε για μικρό χρονικό διάστημα. Όμως μετά την αποφυλάκισή του υποχρεώθηκε να εγκαταλείψει την Ελλάδα. Πήγε στην Ιταλία απ’ όπου επέστρεψε το 1965 στη χώρα μας. Δεν ασχολήθηκε ποτέ ξανά όμως με επιχειρήσεις και πολιτική. Ο Ιωάννης Βουλπιώτης πέθανε τον Σεπτέμβριο του 1999 μετά από απανωτά εγκεφαλικά επεισόδια.

Το ντοσιέ με τον ορυκτό πλούτο της Ελλάδας, η ερωμένη του Βουλπιώτη και η εξαφάνισή του.

Ο Ιάκωβος Χονδροματίδης αποκαλύπτει και μια ακόμα άκρως ενδιαφέρουσα ιστορία με πρωταγωνιστή τον Βουλπιώτη και ένα ντοσιέ όπου βρίσκεται καταγεγραμμένος όλος ο ορυκτός πλούτος της Ελλάδας. Η τύχη του ντοσιέ αυτού αγνοείται μέχρι σήμερα…

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο ο Βουλπιώτης δημιούργησε ερωτική σχέση με την παλιά του γνώριμη Ντόροθι Κλόντιους, σύζυγο του πανίσχυρου οικονομολόγου Καρλ Κλόντιους, ο οποίος ήταν ειδικός απεσταλμένος του Χίτλερ για τα οικονομικά ζητήματα των Βαλκανίων με έδρα τη Ρουμανία και γνώριζε μυστικά για τον ορυκτό πλούτο της Ελλάδας. Ο Κλόντιους πέθανε στις 15 Ιανουαρίου 1952. Η ερωτευμένη Ντόροθι αποκάλυψε στον Βουλπιώτη ότι οι Γερμανοί είχαν φυλάξει μέσα σε ένα μεγάλο μαύρο ντοσιέ, που βρισκόταν σε ένα σιδερένιο κιβώτιο μονής (δεν αναφέρεται ποιας) του Αγίου Όρους, όλα τα μυστικά για το υπέδαφος της Ελλάδας. Το κιβώτιο είχαν παραδώσει στη μονή λίγο πριν φύγουν από την Ελλάδα οι Γερμανοί (Οκτώβριος 1944), με την ελπίδα ότι με τη χρήση νέων όπλων θα κέρδιζαν τον πόλεμο και θα επέστρεφαν για να λεηλατήσουν τον ορυκτό πλούτο της χώρας μας. Η Ντόροθι είχε επιστρέψει στη Δύση από τις σοβιετικές φυλακές όπου κρατούνταν (σύμφωνα με γερμανικές πηγές) και δημιούργησε ερωτική σχέση με τον Βουλπιώτη. Το μυστηριώδες μαύρο ντοσιέ βρέθηκε, εξίσου μυστηριωδώς, στα χέρια του Βουλπιώτη, ο οποίος το παρέδωσε σε Υπουργό της κυβέρνησης ΕΡΕ του Κωνσταντίνου Καραμανλή. Είναι άγνωστο όμως τι απέγινε. Το πιθανότερο, γράφει ο Ι. Χονδροματίδης, είναι «πως βρίσκεται σκονισμένο στα υπόγεια κάποιου υπουργείου». Συμφωνούμε απόλυτα με τον κύριο Χονδροματίδη, άλλωστε το παράδοξο θα ήταν στην Ελλάδα να έχει αξιοποιηθεί η, έτοιμη, έρευνα των Γερμανών για τον ορυκτό πλούτο του υπεδάφους της…

Ποιος ήταν τελικά ο Ιωάννης Βουλπιώτης;

Ο ελληνομαθής αρχαιολόγος δρ. Ρόλαντ Χάμπε, διερμηνέας του γερμανικού στρατηγείου στην Αθήνα, γράφει για τον Βουλπιώτη: «Ήταν γνωστό ότι ο κύριος Βουλπιώτης διηύθυνε ένα μεγάλο μέρος του ΕΔΕΣ Αθηνών. Χάρη στις ικανότητές του και τις σχέσεις του με τις γερμανικές υπηρεσίες- ακόμη και με τον ανώτατο διοικητή, τη Γενική Διοίκηση, αλλά και τον επικεφαλής των Ες Ες και της Αστυνομίας στην Αθήνα, κατόρθωσε να αποκτήσουν τα Τάγματα Ασφαλείας της κυβέρνησης Ράλλη γερμανικό εξοπλισμό και να χρησιμοποιηθούν στην αντιμετώπιση των κομμουνιστών».

Ο Ιάκωβος Χονδροματίδης γράφει ότι ο Βουλπιώτης ήταν ικανός επιχειρηματίας, ευφυέστατος, πολυμαθής και κοσμοπολίτης. Επίσης ήταν πολύ εργατικός, συνεπής, αποτελεσματικός, αλλά είχε «ποτιστεί» με τον γερμανικό κυνισμό και τη σκληρότητα. Βασικό στοιχείο της ζωής του ήταν το χρήμα, που το χρησιμοποιούσε για να έχει δύναμη και επιρροή, αλλά και για να εξαγοράζει συνειδήσεις και ανθρώπους. Αν και δεν καταδικάστηκε ποτέ ως δωσίλογος, σίγουρα το ελληνικό κράτος δεν ασχολήθηκε με τις σκοτεινές πτυχές της ζωής του.

Πηγές:

ΙΑΚΩΒΟΣ ΧΟΝΔΡΟΜΑΤΙΔΗΣ, «ΙΩΑΝΝΗΣ ΒΟΥΛΠΙΩΤΗΣ, Ο ΕΜΠΝΕΥΣΤΗΣ ΤΩΝ ΤΑΓΜΑΤΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ», στο περιοδικό «ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΜΕΝΗ«, τ.663, Σεπτέμβριος 2023.

Δημοσθένη Κούκουνα, «Τα ένοχα μυστικά της Κατοχής», τ.2. Εκδόσεις HISTORIA, Αθήνα 2015.

Ιάκωβος Χονδροματίδης, «ΟΙ ΔΩΣΙΛΟΓΟΙ ΤΗΣ ΚΑΤΟΧΗΣ», ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΕΡΙΣΚΟΠΙΟ, 2008.

(Το εκπληκτικό εξώφυλλο του περιοδικού φιλοτεχνήθηκε από τον Θάνο Βασιλικό)

Υ.Γ. Αφιερώνουμε το άρθρο αυτό στη μνήμη του Δημοσθένη Κούκουνα και ευχαριστούμε θερμά τον κύριο Στάθη Σταθόπουλο για την πολύτιμη βοήθειά του.