“Σαχτούρειo”: Ένας χώρος πολιτισμού στο κέντρο της Μύρινας-Η ιστορία και το όραμα της Μαρίας Λαμπαδαρίδου Πόθου

Σε κλίμα συγκίνησης πραγματοποιήθηκε, την Κυριακή, η εκδήλωση «Σαχτούρειο: Ένας χώρος πολιτισμού στο κέντρο της Μύρινας. Η ιστορία και το όραμα της Μαρίας Λαμπαδαρίδου Πόθου», την οποία διοργάνωσε ο Δήμος Λήμνου, με στόχο την ανάδειξη του οικήματος και της σύνδεσής του με τον διαπρεπή διπλωμάτη Αντώνιο Σαχτούρη και τη σύζυγό του Όλγα Σαχτούρη Δημητριάδη, αλλά και με την αείμνηστη λογοτέχνιδα Μαρία Λαμπαδαρίδου Πόθου.

Η εκδήλωση περιελάμβανε τρεις ενότητες: α) Το Σαχτούρειο και η ιστορία του β) Μαρία Λαμπαδαρίδου Πόθου: Η ζωή και το έργο της γ) Η αίθουσα των μεγάλων ευεργετών της Λήμνου.

Ομιλητές:

Δέσποινα Βογδάνου Κωνστάντιου – φιλόλογος, πρώην Δήμαρχος Μύρινας

Ιουλία Λυγδά – φιλόλογος, Δ/ντρια ΣΑΕΚ Λήμνου, Αντιδήμαρχος Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης, Πολιτισμού & Αθλητισμού

Δέσποινα Παπαδοπούλου – φιλόλογος, πρώην Δ/ντρια Γυμνασίου Λιβαδοχωρίου

Εμμανουήλ Πόθος – γιος της Μαρίας Λαμπαδαρίδου Πόθου (βιντεοσκοπημένο μήνυμα)

Θεόδωρος Μπελίτσος – συγγραφέας, ιστορικός (βιντεοσκοπημένη ομιλία)

Καίτη ΣαπέραΒρούντζου – πολιτισμολόγος – πρώην δημοτική υπάλληλος

Μουσική-τραγούδι: Δημήτρης Μαυράκης, μουσικοδιδάσκαλος Δήμου Λήμνου

Συντόνισε η δημοσιογράφος, υπεύθυνη Επικοινωνίας και Δημοσίων Σχέσεων του Δήμου Λήμνου κ. Κατερίνα Φίκαρη.

Στον χαιρετισμό της κατά την έναρξη της εκδήλωσης, η Δήμαρχος Λήμνου κ. Ελεονώρα Γεώργα χαρακτήρισε το Σαχτούρειο «μία κιβωτό της τοπικής μας ιστορίας, που με τόση επιμέλεια φρόντισε  η αγαπημένη μας Λημνιά λογοτέχνιδα Μαρία Λαμπαδαρίδου Πόθου», υπογραμμίζοντας τη συμβολή του οικήματος «στην ανάδειξη ενός σημαντικού πολιτιστικού κεφαλαίου για τη Λήμνο». Η Δήμαρχος σημείωσε ότι στόχος της Δημοτικής Αρχής είναι οι χώροι αυτοί να τύχουν ουσιαστικής και καθολικής αναγνώρισης και να αποτελέσουν σημείο αναφοράς και «συνάντησης» με τους ευεργέτες της Λήμνου και τον υπέροχο κόσμο της αείμνηστης λογοτέχνιδος.

«Το όραμα της Μαρίας Λαμπαδαρίδου Πόθου παραμένει ζωντανό και το ισχυρό της πνεύμα μέσα από τη γραφή και τα λόγια της μας καθοδηγεί», σημείωσε η κ. Γεώργα.

Η Αντιδήμαρχος κ. Λυγδά σημείωσε ότι στόχος της εκδήλωσης είναι «να προβάλει και να αναδείξει το Σαχτούρειο, ώστε να εξελιχθεί «σε ένα ζωντανό πολιτιστικό κέντρο της πόλης μας, του Δήμου μας, του νησιού μας».

Την εκδήλωση πλαισίωσε μουσικά ο μουσικοδιδάσκαλος του Δήμου Λήμνου κ. Δημήτρης Μαυράκης, με στίχους και μελωδίες μεγάλων δημιουργών, όπως οι ποιητές Οδυσσέας Ελύτης και Γιώργος Σεφέρης και ο συνθέτης Μίκης Θεοδωράκης.

Το Σαχτούρειο και η ιστορία του

Στην α΄ενότητα ομιλήτρια ήταν η πρώην Δήμαρχος Μύρινας κ. Δέσποινα Βογδάνου Κωνστάντιου, η οποία αναφέρθηκε στον τρόπο με τον οποίο περιήλθε το οίκημα στην ιδιοκτησία του Δήμου Λήμνου επί των ημερών της ως Δημάρχου Μύρινας, καθώς και στην ιστορία των ιδιοκτητών του, Αντώνιου Σαχτούρη και της συζύγου του Όλγας Σαχτούρη – Δημητριάδη. Ειδική αναφορά έγινε στον ρόλο του Α. Σαχτούρη ως προξένου της Ελλάδας στις Σέρρες κατά τη διάρκεια του Μακεδονικού Αγώνα, καθώς και ως προξένου στην Αίγυπτο και Ύπατου Αρμοστή της Ανατολικής Θράκης, αλλά τη σχέση αγάπης με τηλημνιακής καταγωγής σύζυγό του Όλγα.

Μαρία Λαμπαδαρίδου Πόθου: Η ζωή και το έργο της

Στο δεύτερο μέρος, η Αντιδήμαρχος κ. Λυγδά αναφέρθηκε στη ζωή και το έργο της Μαρίας Λαμπαδαρίδου Πόθου: από τα παιδικά  και νεανικά της χρόνια, τη λογοτεχνική της μύηση μέσω των ψαλμών του ιεροψάλτη, Μικρασιάτη πρόσφυγα πατέρα  της, τις σπουδές και τα θεατρικά της έργα στο Παρίσι, τα δύσκολα χρόνια της δικτατορίας, τα ιστορικά ερεθίσματα τα οποία  έδρασαν καταλυτικά στη λογοτεχνική της πορεία,  μέχρι τα ώριμα χρόνια και τα εμβληματικά έργα της που την καθιέρωσαν ως μία από τις εξέχουσες μορφές της ελληνικής λογοτεχνίας, με πολύ σημαντικές βραβεύσεις. Και φυσικά, στη σύνδεση της λογοτέχνιδας με το οίκημα Σαχτούρη. «Μία αίθουσα αφιερώθηκε στο συγγραφικό της έργο, στεγάζοντας την πνευματική της κληρονομιά και προσφέροντας έναν χώρο όπου οι επισκέπτες μπορούν να γνωρίσουν από κοντά την πορεία της», ανέφερε η κ. Λυγδά.

Η φιλόλογος και πρώην Δ/ντρια του Γυμνασίου Λιβαδοχωρίου κ. Δέσποινα Παπαδοπούλου αναφέρθηκε στη Μαρία Λαμπαδαρίδου Πόθου μέσα από μία βιωματική προσέγγιση, καθώς υπήρξε στενή της φίλη, περιγράφοντας την αείμνηστη λογοτέχνη και τον πνευματικό της κόσμο μέσα από την ίδια της τη γραφή, με αποσπάσματα από ποιήματα και άλλα γραπτά της. Για τον άνθρωπο που γνώρισε είπε χαρακτηριστικά «Πέρα από τη Μαρία Λαμπαδαρίδου Πόθου, ως τη μεγάλη συγγραφέα και ακάματη εργάτρια του λόγου, που με το έργο της μας κάνει όλους υπερήφανους και υπερήφανες, γνώρισα και τον άνθρωπο Μαρία, έναν άνθρωπο με σπάνιες ευαισθησίες, έναν άνθρωπο με ήθος, ευγένεια, σεμνότητα και τρυφερότητα». Τόνισε στη συνέχεια τη μεγάλη αγάπη της λογοτέχνιδας για τον γενέθλιο τόπο της και τη σχέση της με τη θρησκευτική πίστη:  «Ήταν ένας άνθρωπος με βαθιά υπαρξιακή αγωνία, μια γυναίκα αξιοθαύμαστη όμως και για τον τρόπο με τον οποίο πλησίαζε και βίωνε το θέμα της θρησκευτικής πίστης, της ιερότητας και της ευσέβειας».

Ακολούθησε μήνυμα του γιου της Μαρίας Λαμπαδαρίδου Πόθου, Εμμανουήλ Πόθου, ο οποίος ζει στο Λονδίνο και μίλησε για τη μητέρα του, περιγράφοντας και παρουσιάζοντας φωτογραφίες από σημαντικές στιγμές της ζωής της και τη σύνδεσή της με το αγαπημένο της νησί.

Η αίθουσα των μεγάλων ευεργετών της Λήμνου

Η Μαρία Λαμπαδαρίδου Πόθου οραματίστηκε και υλοποίησε, στον 3^ο όροφο του Σαχτούρειου οικήματος, την Αίθουσα των Μεγάλων Ευεργετών της Λήμνου, ως ελάχιστο φόρο τιμής στην προσφορά τους στον γενέθλιο τόπο τους. Εκεί εκτίθενται τα πορτραίτα και οι βιογραφίες τους. Έτσι, η τρίτη ενότητα ήταν αφιερωμένη στους Μεγάλους Ευεργέτες της Λήμνου, για τους οποίους μίλησε μέσω βιντεοσκοπημένης ομιλίας ο συγγραφέας-ιστορικός κ. Θεόδωρος Μπελίτσος, ο οποίος έχει αναδείξει μέσω της έρευνας και του συγγραφικού του έργου τη ζωή και το έργο των ευεργετών του νησιού.  Ο κ. Μπελίτσος ανέφερε χαρακτηριστικά τα λόγια ενός ανώνυμου Λημνιού, ο οποίος το 1911 έγραφε σε εφημερίδα της Αλεξάνδρειας για τα σχολικά κτίρια και τους περικαλείς ναούς  που ξεχώριζαν με την επιβλητικότητα και την αρχιτεκτονική τους στα χωριά της Λήμνου:

«Ουκ ολίγα σπίτια και ναοί εκτίσθησαν, επροικίσθησαν και εδωρίσθησαν εις το κοινόν της Λήμνου υπό ιδιωτών, οίτινες επί πολλά έτη μοχθήσαντες εις τα ξένα και αποκτήσαντεςέντιμονπλούτον θεώρησαν καύχημα και τιμή τους να εκπληρώσουν το καθήκον προς την πατρίδα», έγραφε ο ανώνυμος Λημνιός, γεγονός, που επιβεβαίωσε και η έρευνα. Όπως σημείωσε ο κ. Μπελίτσος, «κάθε κοινωφελές έργο ως τα μέσα του 20^ου αιώνα έγινε είτε χάρη στη γενναία συνεισφορά ενός εύπορου Λημνιού, είτε με τη συνδρομή μικροποσών από εκατοντάδες Λημνιούς της διασποράς».  Ακολούθησε ειδική αναφορά σε τέσσερις μεγάλους ευεργέτες των οποίων τα κτίρια δεσπόζουν στην περιοχή του Ρωμέικου Γιαλού: Σερ Ιωάννης Αντωνιάδης (Μητροπολιτικό μέγαρο), Στυλιανός Χριστοδουλίδης (Χριστοδουλίδειο), Οδυσσέας Παντελίδης και  Δούκας Παλαιολόγος (Παντελίδειο).

Συμπληρώνοντας την ενότητα των ευεργετών, η πολιτισμολόγος και πρώην δημοτική υπάλληλος κ. Καίτη ΣαπέραΒρούντζου περιέγραψε στο ιστορικό πλαίσιο εντός του οποίου έδρασαν οι μεγάλοι ευεργέτες της Λήμνου, ενώ αναφέρθηκε σε νεότερους ευεργέτες: τον Παναγιώτη Κυδά (Κυδάδειο), τον Απόστολο Καρατζά (Ίδρυμα Καρατζά, Καρατζάδειος Βιβλιοθήκη) και τη σύζυγό του Ειρήνη και τον Γεώργιο Σαρρή, του οποίου το όνομα φέρει η οδός όπου βρίσκεται το Σαχτούρειο οίκημα.