“Πρόσω ολοταχώς” για την παρέμβαση στον Δερματά – “Πράσινο φως” για το έργο που θα οδηγήσει στη δημιουργία αστικής πλαζ

“Πρόσω ολοταχώς” για τη δημοπράτηση της σημαντικής συνδυαστικής παρέμβασης, με την οποία θα αναχαιτιστεί ο έντονος κυματισμός στον όρμο του Δερματά, θα “θωρακιστεί” η περιοχή απέναντι στο φαινόμενο της διάβρωσης και εν συνεχεία θα δημιουργηθεί μια αστική πλαζ, όπου οι πολίτες θα μπορούν να απολαμβάνουν τη θάλασσα, όπως παλιά… 

Μετά το Δημοτικό Συμβούλιο Ηρακλείου, και η Περιφέρεια Κρήτης άναψε “πράσινο φως” επί της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του συγκεκριμένου έργου, που έχει τον τίτλο “Μελέτη για την αντιδιαβρωτική προστασία της παράκτιας ζώνης της Παλιάς Ηλεκτρικής”. 

Το «ναι» της Περιφέρειας Κρήτης ήρθε από την Επιτροπή Περιβάλλοντος, που γνωμοδότησε θετικά επί της περιβαλλοντικής μελέτης, θέτοντας ωστόσο και μια δέσμη όρων τόσο κατά τη φάση υλοποίησης, όσο και κατά τη φάση λειτουργίας του έργου. 

Οι όροι αφορούν κατά βάση στην προσεκτική αναπλήρωση της ακτογραμμής, ώστε να μην αλλοιωθεί ο γεωλογικός-μορφολογικός σχηματισμός της ακτογραμμής στον όρμο του Δερματά, στην εξασφάλιση της ομαλούς συνέχισης των ανθρωπογενών δραστηριοτήτων και πρωτίστως της διέλευσης πεζών και οχημάτων με την αποφυγή κυκλοφοριακής επιβάρυνσης επί της παραλιακής λεωφόρου, η προστασία της ιχθυοπανίδας και της βιοποικιλότητας της περιοχής κ.λπ. 

Ως προς το τεχνικό σκέλος της παρέμβασης, με βάση τον τελικό σχεδιασμό, όπως επικυρώθηκε από τις μελέτες, το πρόβλημα της διάβρωσης στον Δερματά θα αντιμετωπιστεί με την τεχνητή αναπλήρωση του παραλιακού μετώπου, που θα προστατεύεται από δύο ύφαλους-κυματοθραύστες, μήκους 200 και 250 μέτρων αντίστοιχα. 

Το «ναι» της Επιτροπής Περιβάλλοντος της Περιφέρειας Κρήτης ήταν ομόφωνο. Θετικά ψήφισε και ο περιφερειακός σύμβουλος της “Λαϊκής Συσπείρωσης” και τακτικό μέλος της Επιτροπής Δημήτρης Βρύσαλης, τονίζοντας ωστόσο από τη μεριά του «τις σοβαρές ευθύνες κεντρικού και τοπικού κράτους για το ότι μέχρι σήμερα δεν έχει υπάρξει ολοκληρωμένη προστασία και έχουν παρθεί μόνο ημίμετρα με “μπαλώματα” σε όλο το μήκος του παραλιακού μετώπου για την παράκτια διάβρωση. Πρόβλημα, που δυστυχώς χειροτερεύει, προκύπτει ζήτημα προστασίας των παραλιακών υποδομών – όπως το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης – και η προστασία των ενετικών τειχών από τη φθορά». 

Το έργο, που έχει σύνθετο χαρακτήρα, δηλαδή αφορά στην αντιδιαβρωτική προστασία της περιοχής της Παλιάς Ηλεκτρικής, ώστε σε επόμενη φάση να προκύψει και η διαμόρφωση αστικής πλαζ, είχε εκκινήσει πριν από μερικά χρόνια. Στη συνέχεια έμπλεξε σε γραφειοκρατικές και δικαστικές περιπέτειες, κάτι που οδήγησε τη Λότζια στην όχι εύκολη απόφαση να βάλει μπρος από την αρχή όλες τις διαδικασίες δρομολόγησης του έργου, με τις μελέτες, τις απαραίτητες εγκρίσεις και αδειοδοτήσεις. 

Μετά τις θετικές εγκρίσεις από τον Δήμο Ηρακλείου και την Περιφέρεια Κρήτης, το ενδιαφέρον στρέφεται στις προετοιμασίες για το κυρίως βήμα που είναι η δημοπράτηση, μέσα στο 2025, του έργου, με το οποίο ο Δήμος Ηρακλείου φιλοδοξεί να δώσει την ευκαιρία στους Ηρακλειώτες (και όχι μόνο) να απολαμβάνουν ξανά τα μπάνια τους, όπως γινόταν πριν από μερικές δεκαετίες, μέχρι ουσιαστικά τη δεκαετία του ’80. 

Οι όροι της θετικής γνωμοδότησης της Επιτροπής Περιβάλλοντος 

Η Επιτροπή Περιβάλλοντος της Περιφέρειας ενέκρινε την υπηρεσιακή εισήγηση για την υλοποίηση και λειτουργία του έργου “Μελέτη για την αντιδιαβρωτική προστασία της παράκτιας ζώνης της Παλιάς Ηλεκτρικής”, που είναι θετική, υπό τους εξής, μεταξύ άλλων, όρους-προϋποθέσεις: 

Κατά τη φάση υλοποίησης: 

– Η αναπλήρωση της ακτής, ως προς την έκταση και τη μορφολογία της, να είναι τέτοια ώστε να μην καταργείται και να μην αλλοιώνεται ο σχηματισμός της ακτογραμμής, δηλαδή της εσοχής του κόλπου Δερματά, ο οποίος αποτελεί φυσικό γεωγραφικό-μορφολογικό σχηματισμό και διαχρονικό στοιχείο του τοπίου στη συγκεκριμένη θέση. 
Κατά τη φάση κατασκευής: 

– Μέρος των υλικών που απαιτούνται για την υλοποίηση του έργου θα εξασφαλισθεί από τις εκσκαφές κατασκευής του ίδιου έργου. Τα υπόλοιπα απαιτούμενα για την κατασκευή του έργου υλικά μπορούν να εξασφαλισθούν από νομίμως λειτουργούντα λατομεία της ευρύτερης περιοχής, τα οποία θα πρέπει να είναι εφοδιασμένα με την απαιτούμενη απόφαση έγκρισης περιβαλλοντικών όρων ή άλλες νόμιμες πηγές αδρανών υλικών, όπως πλεονάζοντα υλικά εκσκαφών άλλων έργων, που διαθέτουν σχετική αδειοδότηση, συλλογικά συστήματα διαχείρισης Αποβλήτων Εκσκαφών, Κατασκευών και Κατεδαφίσεων (ΑΕΚΚ). 

Οι όροι αφορούν κατά βάση στην προσεκτική αναπλήρωση της ακτογραμμής, ώστε να μην αλλοιωθεί ο γεωλογικός-μορφολογικός σχηματισμός της ακτογραμμής στον όρμο του Δερματά, στην εξασφάλιση της ομαλούς συνέχισης των ανθρωπογενών δραστηριοτήτων και πρωτίστως της διέλευσης πεζών και οχημάτων

– Η κοκκομετρία των υλικών της επαναπλήρωσης πρέπει να είναι η κατάλληλη, σύμφωνα με την υποβληθείσα μελέτη, ώστε να αποφευχθεί η πλήρης διάβρωση από τον κυματισμό. Να εξασφαλίζεται η ομαλή συνέχιση των λειτουργιών του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος στην περιοχή επιρροής της κατασκευής του έργου, με κατάλληλες διελεύσεις πεζών και οχημάτων, σήμανση και πληροφόρηση. 

– Οι εργασίες κατασκευής να πραγματοποιηθούν εκτός της περιόδου αιχμής και εκτός περιόδου έντονων καιρικών φαινομένων για την αποτροπή επικίνδυνων καταστάσεων και τον περιορισμό της όχλησης στο ελάχιστο δυνατόν. Να τηρείται το χρονοδιάγραμμα και ο προγραμματισμός εργασιών προς αποφυγή παρατεταμένης υλοποίησης εργασιών. 

– Θα πρέπει να εξασφαλίζονται ομαλές συνθήκες οδικής κυκλοφορίας και αποφυγή κυκλοφοριακής επιβάρυνσης της παραλιακής οδού, από την κίνηση βαρέων οχημάτων και των μηχανημάτων για την εξυπηρέτηση του έργου. Κατά περίπτωση, και ιδιαίτερα σε περιόδους αιχμής, πρέπει να λαμβάνονται μέτρα ρύθμισης της κυκλοφορίας στον παραλιακό άξονα, να δίνονται εναλλακτικές διαδρομές για την αποσυμφόρηση της κυκλοφορίας και να υπάρχει κατάλληλη σήμανση για την ελαχιστοποίηση του κινδύνου ατυχημάτων. 

– Οι εργασίες που θα υλοποιηθούν εντός της θαλάσσιας ζώνης (εργασίες εκσκαφής πυθμένα για τη θεμελίωση των έργων, αναπλήρωση ύφαλου τμήματος κ.ά.) να πραγματοποιηθούν εκτός της περιόδου αναπαραγωγής της ιχθυοπανίδας της περιοχής. Οι εκσκαφές να πραγματοποιούνται με επιμέλεια και να περιορίζονται στην απολύτως αναγκαία επιφάνεια για την έδραση των ύφαλων κυματοθραυστών, ώστε να μην αλλοιώνονται άσκοπα παρακείμενες εκτάσεις του βυθού. 

Κατά τη φάση λειτουργίας: 

i) Να γίνεται παρακολούθηση των ποιοτικών χαρακτηριστικών των κολυμβητικών υδάτων από τον φορέα λειτουργίας του έργου, ιδίως λόγω της κατάληξης αγωγών ομβρίων, οι οποίοι δυνητικά μπορεί να προκαλέσουν παράγοντα ρύπανσης και υποβάθμισης των υδάτων. Οι μετρούμενες παράμετροι και η συχνότητα δειγματοληψίας να καθοριστούν σε συνεργασία με την οικεία Διεύθυνση Υδάτων. Σε περίπτωση που διαπιστώνεται ποιοτική υποβάθμιση των υδάτων, ο φορέας του έργου οφείλει να λαμβάνει όλα τα απαραίτητα μέτρα που εμπίπτουν στις αρμοδιότητές του για την εξάλειψη των σχετικών αιτιών, ενώ σε περίπτωση αναρμοδιότητας του ιδίου να ενημερώνει τις καθ’ ύλην αρμόδιες Υπηρεσίες.

ii) Να πραγματοποιείται τακτικός περιοδικός έλεγχος και καθαρισμός (όταν απαιτείται) όλων των αγωγών ομβρίων που καταλήγουν στην περιοχή του έργου από σκουπίδια, αποθέσεις και συμπαρασύρσεις. Να διενεργούνται έλεγχοι από τον οικείο Δήμο για τυχόν παράνομες εκροές υπονόμων και σηπτικών/απορροφητικών δεξαμενών λυμάτων εντός των αγωγών ομβρίων, ώστε να αποφεύγονται φαινόμενα υποβάθμισης της ποιότητας των νερών του υδάτινου αποδέκτη και για την προστασία της δημόσιας υγείας. 

iii) Να σχεδιαστεί και να εφαρμοστεί πλήρες πρόγραμμα συστηματικής παρακολούθησης και αξιολόγησης των κρίσιμων χαρακτηριστικών του έργου, όπως εξέλιξη προσάμμωσης και λοιπών στερεομεταφορών, μεταβολές στη μορφολογία του πυθμένα, ασφάλεια έργων όσο και της θαλάσσιας οικολογίας της περιοχής. Όταν απαιτείται να εφαρμόζονται άμεσα κατάλληλες δράσεις αντιμετώπισης των εμφανιζόμενων δυσλειτουργιών και διορθωτικές παρεμβάσεις για την αποκατάσταση των όποιων προβλημάτων ανακύπτουν.