Τεχεράνη – Ουάσιγκτον: 70 χρόνια έχθρας με ελάχιστες προσεγγίσεις

Το 1953 όταν η CIA ενορχήστρωνε -ή για άλλους υλοποιούσε- το σχέδιο ελέγχου της εξουσίας στο Ιράν απομακρύνοντας τον άκρως δημοφιλή Πρωθυπουργό Μοχάμεντ Μοσαντέκ επαναφέροντας στο προσκήνιο τον Σάχη Μοχαμάντ Ρεζά Παχλαβί οι ΗΠΑ δεν μπορούσαν να προβλέψουν την έκταση της αντιπαλότητας που θα αναπτυσσόταν μέσα σε 70 χρόνια με την Τεχεράνη.

Η χθεσινή εξέλιξη με τη συμφωνία ανάμεσα σε Ουάσιγκτον και Τεχεράνη για την άμεση απελευθέρωση πέντε αιχμαλώτων από κάθε πλευρά, ένα γεγονός που συνδυάστηκε με το «ξεπάγωμα» 6 δισεκατομμυρίων δολαρίων ιρανικών κεφαλαίων είναι μία συνθήκη σύγκλισης που οι δύο πλευρές έχουν να βιώσουν από το 2015 που αν και μόλις 8 χρόνια πριν φαντάζει αιώνας συνδυαστικά με τα όσα έχουν μεσολαβήσει ανάμεσα στις δύο χώρες το τελευταίο διάστημα.

Η συμφωνία ανάμεσα σε Μπάιντεν και Ραίσι δεν ήταν καθόλου εύκολη ούτε και απλή όπως κάθε συμφωνία διαχρονικά με την Τεχεράνη.

Μπορεί η πλευρά του Αμερικανού Προέδρου να υποστηρίζει πως πρόκειται για ακόμη μία διπλωματική νίκη του Τζο Μπάιντεν αλλά η σκληρή κριτική από την πλευρά των Ρεπουμπλικάνων και μάλιστα έναν χρόνο πριν από τις εκλογές του 2024 μόνο μικρό εμπόδιο δεν θα είναι στην προεκλογική εκστρατεία του Αμερικανού Προέδρου.

Σήμερα, Τεχεράνη και Ουάσιγκτον έχουν προχωρήσει σε μία αμοιβαία παραχώρηση, η οποία μάλιστα είναι μία από τις ελάχιστες που έχουν γίνει δημόσια γνωστές και δεν περιλαμβάνουν καμία υπογραφή σε κανένα απολύτως κείμενο. Αυτό ήταν όπως φαίνεται επιθυμία του ίδιου του Μπάιντεν ο οποίος δεν θέλει να ρίξει κι άλλο λάδι στη φωτιά καθώς έχει ήδη εγκρίνει τη μετακίνηση των ιρανικών κεφαλαίων από τη Νότια Κορέα σε τράπεζες του Κατάρ.

Ο Τζο Μπάιντεν, άλλωστε, είναι γνώστης και αρκετά δυναμικός χειριστής του Ιράν τόσο στο προσκήνιο όσο και στο παρασκήνιο καθώς το 2015 η συμφωνία Ομπάμα για την μερική άρση των Αμερικανικών κυρώσεων προς την Τεχεράνη με δέσμευση για μείωση του πυρηνικού της προγράμματος βασίστηκε σε μεγάλο βαθμό στον ίδιο. Το 2018 ο Ντόναλντ Τραμπ αποχώρησε από την συγκεκριμένη συμφωνία επαναφέροντας τις κυρώσεις και κόβοντας εκ νέου τους όποιους δεσμούς είχαν αναπτυχθεί. Το χτύπημα που σκότωσε τον επικεφαλής του προγράμματος διασύνδεσης της Τεχεράνης με τον Αραβικό κόσμο, Κασέμ Σολεϊμανί έβγαλε και πάλι τα όπλα στο προσκήνιο.

Μπορεί οι σχέσεις ανάμεσα στις δύο χώρες να είναι εξόχως εχθρικές αλλά αν κάτι έχει καταφέρει σήμερα ο Μπάιντεν είναι να αφήσει και πάλι ανοιχτό ένα παράθυρο διαλόγου.

Το ότι δεν υπήρξαν επισημότητες για την διεκπεραίωση της ανταλλαγής αιχμαλώτων και κυρίως το ότι υπάρχουν ξανά διαθέσιμα έστω και με αυστηρές δικλείδες 6 δισεκατομμύρια για την Κυβέρνηση του Ιράν μπορεί να θεωρηθεί και ένα καλό δείγμα των αμερικανικών προθέσεων στο άμεσο μέλλον εάν βέβαια ο Τζο Μπάιντεν επανεκλεγεί.

Οι αμερικανικές εκλογές σύμφωνα με πηγές από το Ιράν ήταν και για την Τεχεράνη ανασταλτικός παράγοντας για να υπάρξει κάτι περισσότερο στην παρούσα φάση.

Ο Μπάιντεν με ενδιάμεσο το Κατάρ φαίνεται να έχει φυλάξει τα «νώτα» του και στις επίμονες ερωτήσεις ακόμη και μέσα από τους Δημοκρατικούς στο Κογκρέσο για το πως θα διασφαλιστεί πως το Ιράν δεν θα χρησιμοποιήσει 6 δισεκατομμύρια δολάρια για περαιτέρω ανάπτυξη του διαβόητου πυρηνικού του προγράμματος.

Το Κατάρ θα λαμβάνει σύμφωνα με τον αμερικανικό σχεδιασμό αίτημα από την Τεχεράνη για συγκεκριμένα προϊόντα τα οποία εντάσσονται στο πρόγραμμα καταπολέμησης της ανθρωπιστικής κρίσης που μαστίζει τον λαό της χώρας. Οι ΗΠΑ στη συνέχεια θα ελέγχουν το αίτημα και θα δίνουν έγκριση εκταμίευσης.

Φυσικά και αυτό το σχέδιο έχει «παραθυράκια» καθώς σε συνέντευξή του ο Πρωθυπουργός του Ιράν σε Αμερικανικό μέσο πριν από μερικές ημέρες υπογράμμισε πως τις ανάγκες των Ιρανών τις αποφασίσει η Κυβέρνηση της χώρας.

Αμερικανικά μέσα πάντως αναφέρουν πως εκτός από τα προφανή των τελευταίων εξελίξεων ανάμεσα στις ΗΠΑ και το Ιράν έχει ανοίξει ένας νέος έστω και άτυπος δίαυλος επικοινωνίας.

Η Τεχεράνη φαίνεται να έχει ξεκαθαρίσει πως επιθυμεί επιστροφή στην ομαλότητα κυρίως σε ό,τι αφορά τις εξαγωγές του πετρελαίου της και οι ΗΠΑ να ζητούν σημαντικές δεσμεύσεις για τα πυρηνικά και την προστασία των αμερικανικών πλοίων τα οποία αρκετές φορές έχουν γίνει στόχος ιρανικών επιθέσεων.

Αναλυτές σημειώνουν τέλος πως ο Τζο Μπάιντεν έχει ζητήσει από την Τεχεράνη να σταματήσει την πώληση drones στη Ρωσία κάτι στο οποίο η απάντηση που έλαβε ήταν «δεν πουλάμε όπλα στη Ρωσία»…