Ένα σοβαρό κοινωνικό πρόβλημα που δεν έχει την αντιμετώπιση που του πρέπει
Η αστεγία δεν είναι απλώς ένα κοινωνικό πρόβλημα που γυρίζει γύρω από τον… εαυτό του, αλλά και μια θλιβερή πραγματικότητα και ένας καθημερινός αγώνας επιβίωσης για πολλούς συμπολίτες μας που βρίσκονται εγκλωβισμένοι σε έναν φαύλο κύκλο ανέχειας.
Η πραγματικότητα είναι σκληρή στους δρόμους, στα παγωμένα παγκάκια, στα παραπήγματα και μέσα στα αυτοκίνητα, όπου ζουν υπό ακραίες συνθήκες συνάνθρωποί μας και στην πόλη του Ηρακλείου.
Ένα βλέμμα ή μια κουβέντα μαζί τους αποκαλύπτει τις “αδυναμίες” του όλου συστήματος, καθώς παρά τα σημαντικά βήματα που έχουν γίνει για τη στήριξη των αστέγων, το πρόβλημα διαιωνίζεται.
Αχτίδα ελπίδας αποτελεί το πρόγραμμα “Στέγαση και Εργασία για τους άστεγους”, που υλοποιεί το υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας σε συνεργασία με 89 πλέον Δήμους της χώρας μας, του οποίου ο προϋπολογισμός διπλασιάστηκε, προκειμένου να εξασφαλιστεί κοινωνική κατοικία σε πολλές κατηγορίες ευάλωτων οι οποίοι βρίσκονται σε αστεγία ή σε επισφάλεια στέγης. Πέρα από τη διασφάλιση στέγης, παρέχεται η δυνατότητα κατάρτισης και πλήρως επιδοτούμενης εργασίας για 12 μήνες.
Όμως, αρκεί αυτό; Η απάντηση είναι όχι. Ποιος θα… προλάβει να ενταχθεί στο πρόγραμμα; Για παράδειγμα, στον Δήμο Ηρακλείου θα καλυφθούν μέχρι 22 νοικοκυριά, καθώς ο προϋπολογισμός του προγράμματος αγγίζει τις 475.000 ευρώ. Άστεγοι που βρέθηκαν και πάλι στους δρόμους μετά τη λήξη του προηγούμενου προγράμματος αντιλαμβάνονται ότι δε θα έχουν την ίδια… τύχη στο νέο πρόγραμμα, με άλλους άστεγους και νοικοκυριά που διαβιούν σε επισφαλείς συνθήκες στέγασης που βρίσκονται στη λίστα αναμονής. Οπότε, οι άνθρωποι αυτοί που επωφελήθηκαν του προηγούμενου προγράμματος θα παραμείνουν στους δρόμους για τουλάχιστον δύο χρόνια μέχρι να “τρέξει” και πάλι ένα νέο πρόγραμμα.
Η κραυγή απόγνωσης των ανθρώπων αυτών αποτυπώνεται και στα κοινωνικά δίκτυα, όπου ζητούν οποιαδήποτε εργασία ή ακόμα και προσωρινά καταλύματα. Κάποιοι κάνουν τον δικό τους… διαδικτυακό αγώνα για να εξασφαλίσουν ένα… καταφύγιο ή ένα εγκαταλελειμμένο σπίτι χωρίς ρεύμα και νερό ή να συγκεντρώσουν χρήματα για να καλύψουν νομικές εκκρεμότητες.
Από την πλευρά του, ο Δήμος καταβάλλει προσπάθειες για εξεύρεση κατοικιών με λογικά ενοίκια, όμως η άνοδος των τιμών δυσχεραίνει το έργο του, καθώς αναζητούνται κατοικίες με ενοίκιο 300-350 ευρώ, ενώ πέρυσι ήταν 270 ευρώ, στο πλαίσιο του προηγούμενου προγράμματος.
Η άλλη όψη της αστεγίας είναι η άρνηση ανθρώπων να ενταχθούν στο πρόγραμμα “Στέγαση και Εργασία”, αποτελώντας ένα ακόμη εμπόδιο. Οι λόγοι είναι πολλοί και ποικίλοι: από την έλλειψη εμπιστοσύνης στο σύστημα μέχρι την προσαρμογή σε έναν τρόπο ζωής που δύσκολα αλλάζει. Υπάρχουν και οι περιπτώσεις αστέγων που έχουν εθιστεί στην επαιτεία ή το αλκοόλ και δε βλέπουν εναλλακτική λύση.
Ο αντιδήμαρχος Κοινωνικής Μέριμνας, Γιώργος Τσαγκαράκης, καταβάλλει μεγάλες προσπάθειες, καθώς ο ίδιος μεταβαίνει στα σημεία όπου διαμένουν άστεγοι, τους οποίους μάλιστα… παρακαλεί προκειμένου ενταχθούν στο πρόγραμμα, αφιερώνοντας ώρες συνομιλώντας μαζί τους, χωρίς όμως αποτέλεσμα. Δυστυχώς, ορισμένοι άνθρωποι δε δίνουν τα χαρτιά τους για να συμπληρωθούν τα στοιχεία για το οικογενειακό τους περιβάλλον και είναι ανένδοτοι, παρά τις προσπάθειες και των κοινωνικών λειτουργών.
Άστεγοι αρνούνται τη βοήθεια του Δήμου για τους δικούς τους λόγους. Όμως, το γεγονός ότι κάποιοι απορρίπτουν τη βοήθεια δε σημαίνει ότι πρέπει να εγκαταλειφθούν στην τύχη τους. Αντιθέτως, απαιτούνται πιο ευέλικτες προσεγγίσεις, με ουσιαστική ψυχοκοινωνική στήριξη και όχι μόνο.
Ανάμεσα στους αστέγους που αρνούνται το χέρι βοηθείας που απλώνει ο Δήμος βρίσκονται και δύο γυναίκες, εκ των οποίων η μία ζει στο κέντρο του Ηρακλείου μαζί με τον σκύλο της και η δεύτερη σε παράπηγμα.
Οπότε, από τη μια έχουμε τους άστεγους που φαίνονται στα χαρτιά και από την άλλη τους “αφανείς” άστεγους. Και στις δύο περιπτώσεις, οι άνθρωποι αυτοί θα πρέπει να βοηθηθούν από πολλές πλευρές.
“Ανάσα” αποτελεί και το Κέντρο Έκτακτης Ανάγκης στην περιοχή της Αλικαρνασσού, όπου άστεγοι και ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού μπορούν να το επισκεφτούν πρωινές ώρες για να κάνουν ένα ζεστό μπάνιο, να πλύνουν τα ρούχα τους και να πιούν ένα ζεστό ρόφημα. Παρά το γεγονός ότι η προσέλευση είναι σχετικά μικρή προς το Κέντρο, ο αρμόδιος αντιδήμαρχος εξετάζει το ενδεχόμενο διεύρυνσης της λειτουργίας του, μία ακόμη μέρα την εβδομάδα, σε μια προσπάθεια να παρέχει περισσότερες δυνατότητες στους συνανθρώπους μας.
Ζητούμενο παραμένει το πότε θα ξαναλειτουργήσει το Κέντρο Αστέγων, το οποίο έκλεισε πριν λίγους μήνες διότι δε διέθετε άδεια λειτουργίας και δεν πληρούσε τις προδιαγραφές. Γνωρίζω ότι ο αρμόδιος αντιδήμαρχος εντείνει τις προσπάθειες, με στόχο να επαναλειτουργήσει εντός του 2025, με τις απαιτούμενες προδιαγραφές και προϋποθέσεις, ώστε να μπορέσει να φιλοξενήσει έως και 20 άστεγους.
Στον τελευταίο ενάμιση χρόνο, οπότε λειτουργούσε το Κέντρο Αστέγων, υπήρξε μόνο μια διανυκτέρευση, ενώ στις τρεις πρόσφατες κακοκαιρίες διανυκτέρευσαν στο Κέντρο Έκτακτης Ανάγκης περίπου 15 άστεγοι.
Καλό είναι οι αρμόδιοι να επανεξετάσουν τα κριτήρια και τις προϋποθέσεις για τη φιλοξενία τους, ώστε να διαμένουν περισσότεροι άστεγοι στη νέα δομή και να διαβιούν κάτω από ανθρώπινες συνθήκες.
Καλό είναι και η Πολιτεία να προσφέρει και άλλες δυνατότητες στους άστεγους, προκειμένου να μπορέσουν να σταθούν και πάλι στα πόδια τους, ώστε να μην αφήνουν την τελευταία τους πνοή στους δρόμους, έχοντας ως τελευταίες εικόνες της ζωής τους την εξαθλίωση και την απόγνωση.
Όσο η Πολιτεία αδιαφορεί, το πρόβλημα θα διογκώνεται. Ας απαιτήσουμε λύσεις και ας δείξουμε την αλληλεγγύη που κάθε άνθρωπος αξίζει.
